Babam askerî doktordu. Askeri doktorların, öğleden sonra saat 3’ten itibaren çalışmak kaydıyla muayenehane açma serbestliği vardı. Herhalde şehirdeki hekim sayısı az olduğu için böyle bir düzenleme yapılmıştı. Görevi icabı bulunduğu İstanbul’da ev dışında Galatasaray’daki Lozan Pastanesi’nin üst katındaki ofisinde, Manisa’da, Erzurum’da ve İzmit’te de evin bir odasında hasta kabul ederdi. Tabelasında “cilt, saç ve zührevi hastalıklar birinci sınıf mütehassısı” yazardı. Babamın dediğine göre “birinci sınıf” ihtisasını üniversitede yaptı demekmiş. Daha sonra bu ibareye tabelalarında yer vermez oldu.

Bir aralık “zührevi hastalıklar” yerine daha kolay anlaşılsın diye “frengi ve belsoğukluğu” yazdırmıştı. Bir başka tabelasında da “cilt, saç ve tenasül hastalıkları mütehassısı” yazıyordu.

Mütehassıs, uzmandır. Zühre, Venüs gezegeninin Osmanlıca adıdır. Venüs aynı zamanda aşk tanrıçasının ismidir. Bazı mikroplar “aşk yaparken” bulaştığı için, o tür mikropların sebep olduğu hastalıklara kibarca “zührevi” denmiştir. Tenasül ise Arapça “nesli sürdürme” yani üreme demektir.

PARAM YOK, TAVUK VEREYİM

Eskiden Anadolu şehirlerinde, haftanın bir gününde, işlek bir caddede pazar kurulurdu. Civar köylerde yaşayan üreticiler, tarım ürünlerini şehre getirip kendileri satar, köyde bulunmayan malları da şehirdeki dükkanlardan alıp köylerine dönerdi. Semt pazarları buradan doğmuştur.

Ama bugünkü semt pazarında kendi ürününü kendi satan köylü-üretici yoktur. Bu pazarlarda halden aldıkları tarım ürünleri veya toptancılardan aldıkları, ithal edilmiş olanlar dahil, her tür sanayi malını satan profesyonel pazarcılar vardır. Pazara ürününü getiren köylüler içinde, şehre gelmişken bir doktora görünmek isteyen hastalar da olurdu. Bu hastalar, doktorlara parayla değil, köyden getirdikleri (genellikle) tavuk ve yumurta ile ödeme yapardı. Bu işlem ilk bakışta bir “takas”tır (barter).

“Eşyayı, işlevi tanımlar” kuralına göre de bu olay tavuk veya yumurtanın paralaşmasıdır. Eğer Bitcoin’in alışveriş aracı olarak kullanılır hale gelmesi onu “para” yapıyorsa, bir tavuk bir “tavuk-coin”, 10 yumurta bir “yumurta-coin”dir.

BITCOIN PARA DEĞİLDİR

“Bit-coin” birleşik sözcüğü içinde “coin” (metal para) diye bir kelime olması onun para diye algılanmasına yardımcı olmuştur. Bitcoin ve emsali şeyler para değil, yatırım aracıdır. Paranın en az 4 işlevi olmalıdır:

1. Alışveriş aracı (medium of exchance)

2. Değer biriktirme aleti (store of value)

3. Ölçü birimi (unit of measurement)

4. Borç erteleme akçesi means of deferred payment).

Bitcoin ve saz arkadaşlarının 1. ve 2. işlevi tam olmasa da, yerine getirme niteliği vardır. Ama 3. ve 4. işlevi yerine getirmeleri imkansızdır.

Bitcoin gibi “arzı kıt, talebi çok” olduğu için değeri durmadan yükselen, bazen de aniden düşen “metalar”, bu sebeple para olamaz. Şu soruları yanıtlayın: Bedeli on yılda eşit taksitlerde ödenmek şartıyla kendinize fiyatı bugünden “bitcoin” ile belirlenmiş bir ev alır mısınız? Bitcoin ile borç alır mısınız?

Son söz: Lastik metre ile ölçü alınmaz.