İktidar, devlete ait 4 milyondan fazla borçluyu ilgilendiren ve toplam tutarı 500 milyar TL’yi aşan amme alacakları ile ilgili 7256 sayılı Yapılandırma Kanunu’ndan 30.04.2021 tarihine kadar vergi dairelerince sadece 16.5 milyar TL tahsilatı görünce; iş dünyasının da beklentileri ve bütçenin gelir ihtiyacını dikkate alarak, yeni bir teklif hazırladı. Devletin 30 Nisan 2021 tarihi itibarıyla tahsil edemediği bütçe geliri toplamı 623 milyar 984 milyon TL. Bu tutarın 282 milyar 614 milyon TL’si tahsil edilemeyen vergi gelirlerinden oluşuyor.
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun teklifi Meclis’e sunuldu. Bu kanun teklifi, 2016 yılında çıkartılan 6736 ve 2018 yılında çıkartılan 7143 sayılı Kanun’un bir benzeri olarak düzenlenmiş ancak ilave hükümleri de içeriyor.
KAPSAM
1- Kesinleşmiş alacaklar yeniden yapılandırılacak
Kanun Teklifi ile neredeyse devlete ait vadesi 30.04.2021’e kadar olan bütün alacaklar 31.08.2021 tarihine kadar ilgili idareye başvurulması halinde ödenebilecektir. Borçlular, vergi idaresi ile ilgili borçlarını ilk taksiti 30.09.2021 tarihine kadar ayrıca sosyal güvenlik ile ilgili borçlarını 31.10.2021 tarihine kadar ikişer aylık dönemler halinde azami 18 taksit halinde ödeyebileceklerdir. Borçlu mükellefler bundan önceki düzenlemelerde olduğu gibi, gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE tutarına göre yeniden hesaplanacak faizle birlikte ana borçlarını yapılandırabilecekler. Peşin ödemede yine ciddi indirimler devam ediyor.
2- Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar
Teklifin kanunlaşması ve yayımı tarihi itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda; vergilerin/gümrük vergilerinin yüzde 50’si ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergilerin/gümrük vergilerinin yüzde 50’si, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek. Uyuşmazlığın bulunduğu istinaf ve Danıştay safhaları, davaların kabul, ret ya da kısmen kabul kısmen ret olması durumuna göre de, kanundan yararlanmak mümkün olacak.
3- İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler
Kanunun yayımı tarihinden önce başlanıldığı halde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilecek. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin yüzde 50’si ile bu tutara gecikme faizi yerine bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın yüzde 25’inin; ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla vergi aslının yüzde 50’sinin, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın yüzde 75’inin, vergilere kanunun yayımı tarihine kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
4- Matrah ve vergi artırımı
Mükellefler, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırarak düzenlemede belirlenecek süre ve şekilde ödemelerini yapmaları halinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri vermiş oldukları yıllık beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) vergiye esas alınan matrahlarını 31.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), 2016 takvim yılı için %30, 2017 takvim yılı için %30, 2018 takvim yılı için %25, 2019 takvim yılı için %20, 2020 takvim yılı için %20 oranından az olmamak üzere artıracaklardır. Artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecek, üzerinden ayrıca bir vergi alınmayacaktır. Mükellelfler, Katma Değer Vergisi yönünden de eskiden olduğu gibi matrah artırımında bulunabilecekler.
Ayrıca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan mükellefler; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden 2016 yılı için yüzde 6, 2017 yılı için yüzde 5, 2018 yılı için yüzde 4, 2019 yılı için yüzde 3 ve 2020 yılı için yüzde 2 oranından az olmamak üzere hesaplanacak gelir vergisini, 31.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) artırabileceklerdir.
Belirlenen ödemeleri yaparak kayıtlar da düzeltebilecek
5- İşletme kayıtlarının düzeltilmesi, kasa ve ortaklar cari hesabı
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan malları hakkında da belirlenen ödemeleri yaparak, kayıtlarını düzeltebileceklerdir.
Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2020 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31.08.2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.
Bu kapsamda beyan edilen tutarlar üzerinden önceki düzenlemelerde yüzde 3 yerine, bu düzenlemede yüzde 5 oranında vergi ödeyeceklerdir.
6- Taşınmazlar ve amortismana tabi iktisadi kıymetler için gerçek değere yükseltme imkânı
Mükellefler, kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini (sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler hariç) 31.12.2021 tarihine kadar Kanunda belirlenen kapsam, şart ve hükümlere uymak koşuluyla yeniden değerleyebileceklerdir. Değer artışı üzerinden %5 oranında vergi hesaplanacaktır.
Düzenleme hem mükellefleri rahatlatacak hem de bütçeye ilave gelir yaratacak
Pandeminin etkilerinin devam ettiği bu günlerde, devlete ait olan borçların yeniden yapılandırılması olumlu bir düzenlemedir. Ayrıca, ihtilaflı ya da inceleme ve takdir işlemleri devam eden alacaklar için de düzenleme yapılarak; alacakların bir an önce Hazine’ye intikalinin sağlanması, matrah ve vergi artırımı yoluyla geçmiş vergilendirme dönemleri için, olası risklerin ortadan kaldırılması önemli bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır.
İşletme kayıtlarının fiili duruma uygun hale getirilmesi ve fiktif kasa ile ortaklar cari hesabının düzeltilmesi, ücretliler üzerindeki vergi ve sigorta yükü nedeniyle ortaya çıkan fiktif kayıtların ortadan kaldırılması olanağını sağlayacaktır.
İşletmelerin bilançolarında yer alan gayrimenkuller ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetleri için yeniden değerleme olanağı sağlanması; bu kıymetlerin bilançolarda güncel değerleri ile yer almasını sağlayacak ve bilançolar gerçeği yansıtacaktır.
Düzenleme ile vergi oranlarının artırılmasını ve 6736 sayılı yasa kapsamında bugüne kadar tahsil edilen 43 Milyar TL rakamın da dikkate aldığımızda; bu düzenleme kapsamında yaklaşık 60 milyar TL tahsilat yapılacağını öngörebiliriz.
