Bilim insanları, serbest yüzen bir okyanus şamandırasını Totten Buzulu çevresinde ölçüm yapması için Antarktika sularına bıraktı. Ancak güçlü okyanus akıntıları robotu hedefinden uzaklaştırarak batıya doğru sürükledi. Şamandıra, Denman Buzulu’nun altına kadar ilerledi ve bilimsel olarak ulaşılması son derece zor bir bölgeye girdi. Araştırma ekibi, robotun bu noktada kaybolduğunu düşünse de cihaz görevini sürdürmeye devam etti.
AYLARCA BUZ ALTINDA ÇALIŞTI
Şamandıra, her 10 günde bir suyun altına inip yüzeye çıkarak sıcaklık ve tuzluluk ölçümü yapacak şekilde tasarlanmıştı. Ancak buz sahanlığının altında sıkıştığı için yüzeye çıkamadı ve verileri uyduya iletemedi. Buna rağmen cihaz, deniz tabanından buz rafının altına kadar olan su kolonunu ölçmeyi sürdürdü. Robot, yüzeye çıkmaya çalıştığı her denemede buz rafına çarparak buz tabanının derinliğini de dolaylı olarak kaydetti.
KAYIP ROBOT 9 AY SONRA ORTAYA ÇIKTI
Yaklaşık 9 ay sonra yeniden sinyal veren robot, toplam 195 ayrı veri profiliyle geri döndü. Bilim insanları, buz rafı derinlik ölçümlerini uydu verileriyle karşılaştırarak şamandıranın izlediği rotayı belirledi ve verilerin hangi noktalardan toplandığını netleştirdi. Bu sayede daha önce hiç ölçüm yapılmamış bölgelerden ilk kez doğrudan okyanus verileri elde edildi.
DENMAN BUZULU İÇİN ALARM VEREN SONUÇLAR
Analizler, Shackleton buz sahanlığının şimdilik sıcak su kaynaklı erime tehdidi altında olmadığını ortaya koydu. Ancak Denman Buzulu’nun altında sıcak su bulunduğu tespit edildi. Bu durum, buzulun alttan eridiğini gösteriyor. Bilim insanlarına göre Denman Buzulu’nun tamamen erimesi, küresel deniz seviyelerinde yaklaşık 1,5 metrelik bir yükselmeye yol açabilir. Bu senaryo, dünya genelindeki kıyı bölgeleri için ciddi bir risk anlamına geliyor.
BİLİMSEL KAZA TARİHİ BİR FIRSATA DÖNÜŞTÜ
Araştırma ekibi, yaşanan bu beklenmedik sapmayı “bilimsel bir şans” olarak değerlendirdi. Çünkü bu görev, Doğu Antarktika buz sahanlığının altında yapılan ilk doğrudan okyanus ölçümleri olarak kayıtlara geçti. Uzmanlar, bu deneyimin gelecekte daha fazla robotun buz altı bölgelerine gönderilmesinin önünü açabileceğini belirtiyor. Bu sayede buzulların erime hızları ve deniz seviyesinin geleceği daha net tahmin edilebilecek.
DOĞU ANTARKTİKA İÇİN KRİTİK VERİLER
Doğu Antarktika, Batı Antarktika’ya kıyasla çok daha fazla buz kütlesi barındırıyor. Bu nedenle bu bölgedeki erimeler, küresel ölçekte daha büyük sonuçlar doğurabilir. Robotun topladığı veriler, buz rafları ile okyanus arasındaki etkileşimin daha iyi anlaşılmasına katkı sağladı.
