Hepimizin aklında o kişi var: biraz asi, sosyal ortamlarda rahat, kafasına göre takılan biri… Peki ya bu “cool”luk hissi sadece bizim kültürümüze mi özgü?
Arizona Üniversitesi’nden araştırmacılar bu sorunun peşine düştü. Hem de dünyanın dört bir yanından binlerce insanla...
TÜM DÜNYADA ORTAK BİR “HAVALILIK” HARİTASI VAR
Araştırma 2018-2022 yılları arasında; ABD, Türkiye, Çin, Almanya, Hindistan, Nijerya ve daha birçok ülkeden yaklaşık 6.000 kişiyle yapıldı. Katılımcılardan “havalı” ve “havalı olmayan” birini hayal etmeleri istendi. Sonra da bu kişilerin karakter özelliklerini puanladılar.
Ve bingo! Tüm dünyada havalı olarak algılanan kişilerin profili neredeyse aynıydı:
Dışa dönük,
Maceracı,
Haz odaklı,
Açık fikirli,
Bağımsız.
Kültürler değişse de, havalı olmanın formülü sabit. Adeta kıtalararası bir “cool” konsensüsü var!
“İyi” insan başka, “cool” insan başka
Araştırmacılar ilginç bir ayrım yapıyor: Havalı olmak, ahlaki olarak “iyi” biri olmakla aynı şey değil.
“İyi insanlar” genellikle uyumlu, vicdanlı ve sessiz olarak algılanıyor. Ama “cool” olmak biraz daha farklı: Daha özgür ruhlu, haz peşinde, hatta bazen normlara karşı gelen kişiler daha çok dikkat çekiyor.
Araştırmanın ortak yazarlarından Caleb Warren şöyle diyor:
“Havalı biri olmak için sevimli ya da hayranlık uyandıran yönleriniz olmalı. Ama bu sizi illa ki ‘iyi’ biri yapmaz.”
YAŞINIZ VE CİNSİYETİNİZ ÖNEMLİ DEĞİL!
Belki de en ilginç sonuçlardan biri şu: Havalılık algısı yaşa ya da cinsiyete bağlı değil. Genç-yaşlı, kadın-erkek fark etmiyor; önemli olan kişilik özellikleri.
Peki bu kadar araştırmanın sonucu neye yarayacak? Sosyolojik bir anlamı var elbette.
Şili'den araştırmacı Todd Pezzuti’ye göre:
“Havalılık 1940’ların caz müzisyenlerinden, 1950’lerin beatniklerine uzanan alt kültürlerden çıkıp toplumsal bir sembole dönüştü. Toplumun kültürel evrimi için normlara meydan okuyan havalı insanlara ihtiyacı var.”
