Yaklaşık 250 milyon yıl önce gerçekleşen Permiyen-Triyas Yok Oluşu, Dünya tarihindeki en büyük kitlesel yok oluşlardan biri olarak bilinir. Bu felaket, denizlerdeki türlerin %96'sının, karasal omurgalıların ise %70'inin tamamen yok olmasına neden olmuştu. Bu devasa biyolojik kriz, gezegenin ekosistemini köklü bir şekilde değiştirmiş ve yeni türlerin evrimsel yolculuğunu şekillendirmiştir.

"Büyük Ölüm" veya "Büyük Yok Oluş" olarak da bilinen Permiyen-Triyas Yok Oluşu, gezegenin biyoçeşitliliğinde büyük bir yıkıma neden olduğu için, yaşamın kendini toparlaması diğer kitlesel yok oluşlara kıyasla çok daha uzun sürdü. 

KİTLESEL YOK OLUŞLARIN ANASI!

Bu olay, Dünya tarihindeki en yıkıcı soy tükenmesi olarak kabul edilmekte ve bu yüzden "tüm kitlesel yok oluşların anası" olarak nitelendiriliyor.

Ayrıca bu olay, şimdiye kadar böceklerde gözlemlenen tek kitlesel yok oluş olarak da biliniyor.

Permiyen döneminin sonunda Dünya’daki türlerin %90'ını yok eden bu kitlesel yok oluşun nedenlerine ilişkin pek çok teori öne sürülmüştür. Bu teorilerin bir kısmı, yavaş yavaş gerçekleşen çevresel değişimlere işaret ederken, diğerleri meteorit çarpmaları ve volkanik patlamalar gibi ani olaylara atıfta bulunuyor. Son olarak, 12 Eylül Perşembe günü hakemli bilimsel dergi Science’ta yayınlanan bir araştırma, El Nino’nun da bu kitlesel yok oluşta rol oynamış olabileceğini öne sürdü.

2023 SICAKLIĞININ DA NEDENİ OYDU

El Nino, günümüzde de gözlemlenen ve Pasifik Okyanusu'nda Ekvator boyunca yayılan sıcak su kütlelerinin neden olduğu geniş çaplı bir iklim olayıdır. Bu modelde, Pasifik Okyanusu'ndaki yoğun ısı atmosfere aktarıldıkça ekstra sıcaklıklar oluşur. Uzmanlar, 2023 yazının aşırı sıcak geçmesinde de El Nino'nun önemli bir rol oynadığını vurgulamıştı.

Çin Jeoloji Bilimleri Üniversitesi'nden yer bilimci ve yeni araştırmanın baş yazarı Yadong Sun, Permiyen dönemine ait yılan balığı benzeri canlılar olan konodontların dişlerini inceleyerek okyanus sıcaklıkları hakkında önemli veriler elde etti. Sun'ın bulguları, Pasifik Okyanusu’nun atası olan Panthalassa’nın batı kısmının, başlangıçta doğu kısmına göre daha sıcak olduğunu gösterdi. Bu araştırma, kitlesel yok oluşa dair önemli iklimsel ipuçları sunuyor.

UZUN SÜRELİ EL NİNO YAŞANMIŞ

Yadong Sun, Permiyen döneminin sonunda iklimin ısınmasıyla birlikte doğu bölgelerde daha yüksek sıcaklıkların oluştuğunu keşfetti. Bu sıcaklık örüntüsü, günümüzde Pasifik Okyanusu'nda görülen El Nino olaylarıyla benzerlik gösteriyor. Sun ve ekibi, Permiyen sonunda çok şiddetli ve uzun süreli bir dizi El Nino olayı yaşandığını tespit etti. Bu olayların etkilerini simüle eden ekip, kitlesel yok oluşla benzer sonuçlara ulaştı. Araştırmalarına göre, önce orman türleri yok oldu ve atmosfere biriken aşırı ısı, Panthalassa Okyanusu'nu tropik bölgelerde 40 dereceye kadar ısıtarak okyanus canlılarının yok olmasına neden oldu.

Washington Üniversitesi'nden paleontolog Peter Ward, "Bu, Permiyen döneminde yaşanan olayları günümüzle ilişkilendiren en iyi çalışmalardan biri" diyerek araştırmayı övdü. Live Science ile yaptığı röportajda, insan kaynaklı iklim krizinin benzer bir kitlesel yok oluşa yol açabileceği konusundaki endişesini dile getirdi. Ward, "Medeniyetimizin istikrara ihtiyacı var, ancak biz Dünya sisteminde büyük bir istikrarsızlık yaratıyoruz" şeklinde uyarıda bulundu.