Elektronik sigaraların popülaritesi, özellikle gençler ve sigarayı bırakmak isteyen yetişkinler arasında hızla artıyor. Yapılan bilimsel araştırmalar ise bu cihazların uzun vadede ciddi sağlık risklerini beraberinde getirdiğini gösteriyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, gerek görüntüleri, gerek kokuları gerekse tatlarıyla cezbedici olan bu sigaraların gizli yüzüne ayna tutarak, vücut sağlığına etkilerini şöyle sıraladı:
Prof. Dr. Derya Uludüz
BEYİNDE KALICI HASAR
Gençlerin beyinleri, gelişimlerinin kritik bir dönemindedir. Bu dönemde beyin, öğrenme, hafıza ve duygusal düzenleme gibi önemli işlevleri geliştirmeye devam eder. Nikotin, bu hassas gelişim sürecinde beyindeki nörotransmiter dengesini bozarak, sinir hücrelerinin sağlıklı gelişimini engeller. Elektronik sigara kullanan bir genç, nikotinin etkisiyle dikkatini toplamakta zorlanabilir ve öğrenme kapasitesinde azalma yaşayabilir. Nikotin, beyinde kalıcı hasarlara da yol açabilir. Dopamin ve serotonin gibi mutluluk ve ödül hissi veren kimyasalların dengesini bozarak, depresyon ve anksiyete gibi ruh hali bozukluklarına neden olabilir. Elektronik sigara kullanan bir genç, sürekli olarak ruh hali dalgalanmaları yaşayabilir. Bir gün mutlu ve enerjik hissederken, ertesi gün depresif ve kaygılı hissedebilir. Son yapılan araştırmalar, elektronik sigara kullanan gençlerin idrarında yüksek seviyelerde kurşun ve uranyum tespit edildiğini ortaya koymuştur. Kurşun ve uranyum gibi ağır metaller, düşünme problemleri ve davranış bozukluklarına yol açabilir. Özellikle uranyum, beyin gelişimine zarar vererek bilişsel bozukluklara ve davranışsal sorunlara neden olabilir. Bu durum, gençlerin akademik performansını ve sosyal ilişkilerini de olumsuz yönde etkileyebilir.
BAĞIMLILIK
Nikotin, güçlü bir bağımlılık yapıcı maddedir ve elektronik sigaralar yoluyla alınan nikotin miktarı, kullanıcıları hızla bağımlı hale getirebilir. Nikotin, beyin kimyasını etkileyerek dopamin salınımını artırır. Dopamin, beyinde “ödül” ve “haz” duygularını tetikler. Nikotin aldığınızda, beyniniz bu kimyasalı salgılayarak kendinizi iyi hissetmenizi sağlar. Ancak, bu etki geçicidir ve vücut kısa sürede daha fazla nikotine ihtiyaç duyar. Bu, nikotin bağımlılığının başlangıcıdır. Bağımlılık geliştikçe, vücut nikotine tolerans kazanmaya başlar. Bu, aynı etkiyi elde etmek için daha fazla nikotin almanız gerektiği anlamına gelir. Elektronik sigaralar, likitlerin nikotin içeriğini artırarak bu ihtiyacı karşılamaya çalışır. Ancak, bu durum bağımlılığı daha da pekiştirir ve kullanıcıları sürekli nikotin arayışına sokar.
KİMYASAL MARUZİYET
Elektronik sigara likitleri, buharlaşma sırasında çeşitli toksik maddeler açığa çıkarır ve bu kimyasallar kullanıcılar tarafından solunduğunda vücuda zarar verebilir. Özellikle buharlaşma sürecinde oluşan formaldehit, genellikle endüstriyel kullanımlarda ve yapı malzemelerinde bulunan bir kimyasaldır. Bilinen bir kanserojendir. Ayrıca, vücudun savunma mekanizmasını zayıflatabilir. Asetaldehit, bir diğer tehlikeli kimyasaldır ve elektronik sigara buharı solunduğunda ortaya çıkabilir. Bu kimyasal da DNA hasarına yol açarak kanser riskini artırır. Elektronik sigara içtikten sonra gözlerinizde ve boğazınızda yanma hissediyorsanız, bunun nedeni asetaldehit olabilir.
KALP VE DAMAR HASTALIKLARI
Elektronik sigaraların içeriğindeki nikotin, kalp atış hızını artırır ve kan basıncını yükseltir. Nikotin, sinir sistemini uyararak adrenalin salınımını artırır. Adrenalin, kalp atış hızını artıran ve kan damarlarını daraltan bir hormondur. Kan basıncı yükselir ve kalbin daha fazla çalışmasına neden olur. Yani, elektronik sigara içtiğinizde kalbiniz adeta bir maraton koşuyormuş gibi hızla atmaya başlar. Sürekli olarak bu şekilde yüksek tempoda çalışan bir kalp, zamanla yorulur ve çeşitli rahatsızlıklar yaşar. Uzun vadede, yüksek kalp atış hızı ve kan basıncı, kalp kasında yıpranmaya neden olur. Bu durum, kalp yetmezliği ve diğer kalp hastalıkları riskini artırır. Ayrıca, kan basıncının sürekli yüksek olması, hipertansiyon, kalp krizi ve felç riskini artıran ciddi bir sağlık sorunudur. Elektronik sigaraların bir diğer tehlikesi de damar sertliğidir. Hastalık, kan damarlarının iç duvarlarında plak birikmesi sonucu sertleşmesiyle ve daralmasıyla kendini gösterir. Bu durum, kan akışını azaltır ve kalbe yeterli oksijen ve besin maddesi taşıyan kanın ulaşmasını zorlaştırır.
SOLUNUM PROBLEMLERİ
E- Sigaralar, nikotin ve diğer kimyasalları içeren sıvıyı buharlaştırarak kullanıcıya ulaştıran cihazlardır. Bu buhar, akciğerler üzerinde adeta bir fırtına etkisi yaratabilir. İçerdikleri kimyasallar nedeniyle akciğerde iltihaplanmaya ve çeşitli solunum yolu hastalıklarına davetiye çıkarır. Özellikle propilen glikol ve bitkisel gliserin gibi maddeler, akciğerlerde tahrişe yol açabilir. Bu durum, astım ve KOAH’ı (Kronik Obstrüktif-tıkayıcı-Akciğer Hastalığı) olan kişilerde daha belirgindir. Elektronik sigara kullanan kişinin sürekli öksürük nöbetlerine ve nefes darlığına maruz kalması sıktır. Bu, buharın akciğerlerde yarattığı tahrişin sonucudur. Akciğerler, sanki sisli ve kirli bir havada nefes almaya çalışıyormuş gibi tepki verir. Eğer sık sık öksürüyor, nefes darlığı yaşıyor ve kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız, bunun nedeni kullandığınız elektronik sigara olabilir. Uzun vadede ciddi solunum problemleri yaşayabilirsiniz.
