Unutkanlık, bellekte depolanan bilgiler hatırlanmadığı zamanlarda ortaya çıkan kısa ya da uzun süreli bir durumdur. Kimi zaman yorgunluk ya da yoğun iş temposu gibi basit nedenlerden kaynaklanan bu sorun bazen endişeye yol açabilir.
Ancak unutkanlığın sık tekrarladığında önemsenmesi gerektiğine dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bazen yanlış alışkanlıklarla da ortaya çıkan, fizyolojik ya da psikolojik olarak en yaygın görülen nedenleri şöyle sıraladı:
İŞTE RİSK FAKTÖRLERİ
1- Dolaşım bozukluğu: Kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon, diyabet gibi kan akımını olumsuz etkileyen durumlar.
2-Erken emeklilik/Yaşlanma: Artan yaş, yeni şeyler öğrenme eksikliği, emeklilikle sorumlulukların ve motivasyonun azalması.
3- İnflamasyon (İltihaplanma): Diş eti hastalığı, kanınızdaki yüksek C-reaktif protein [CRP] seviyeleri, yüksek homosistein düzeyleri.
4- Genetik: APOE geninin e4 versiyonuna sahip olmak.
5- Kafa travmaları: Bilinç kaybı olan veya olmayan kafa travmaları, erken yaşlarda düşük şiddetli kafa darbelerine sık maruziyet (futbol oynama, boks gibi sporlar)
6- Toksinler: Aşırı alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, hava kirliliği, bazı besinler ya da kişisel bakım ürünleri ile toksinlere maruz kalmak.
7-Ruhsal sorunlar: Kronik stres, depresyon, yalnızlık, travma sonrası stres bozukluğu.
8- Bağışıklık/Enfeksiyon sorunları: Kronik yorgunluk sendromu, otoimmün sorunlar, tedavi edilmeyen enfeksiyonlar.
9-Nörohormon düşüklüğü: Düşük tiroit seviyeleri, erkeklerde ve kadınlarda cinsiyet hormonları azlığı.
10-Obezite: Diyabet, prediyabet ve obezite, insulin direnci. Özellikle abdominal bölgede kilo artışı unutkanlık için risk sayılıyor.
11- Uyku sorunları: Kronik uykusuzluk ve uyku apnesi.
12- Vitamin-Mineral eksikliği: Özellikle B grubu, D, E vitamini ve demir eksikliği.
13- Beyin tümörleri: Baş ağrısı, kusma, bulantı, görme bozukluğuyla birlikte bilinç bozukluğu da görülür.
14- Bazı ilaçlar: Sakinleştiriciler, antidepresanlar, bazı epilepsi ilaçları, sık ağrı kesici kullanımı.
15- Susuzluk: Beyindeki az bir su eksikliğinde dahi kısa süreli unutkanlık oluşabilir. Uzun süreli dehidrasyon ise beyin hücrelerinin boyut ve kütle olarak küçülmesine sebebiyet verebilir.
YAŞAM TARZINIZDAKİ KÜÇÜK DEĞİŞİKLİKLER BÜYÜK ETKİ YARATIR
Unutkanlığa neden olan risk faktörlerine karşı beyin sağlığını güçlendirici sağlıklı besinlerle beslenmek, gerekirse uzman önerisiyle vitamin-mineral gibi destekler almak, düzenli egzersizin yanında beyin jimnastiği yapmak gibi kolay ve oldukça etkili küçük yaşam tarzı değişiklikleri önemlidir. Bilimsel araştırmalar bu basit ama etkili yaklaşım tarzının hafıza güçlendirici, beyin yaşlanmasını tersine çevirici ve Alzheimer riskini azaltıcı bir etki oluşturduğunu göstermektedir.
Travmatik beyin hasarı hastalarında bile etkili olan bu yaklaşım, hastaların hafızasının ve diğer tüm bilişsel işlevlerinin iyileştirilebilmesini sağlar. Sağlıklı bir beslenme düzeni, fiziksel aktivite, bilişsel eğitim ve sosyal aktivitelerin bir kombinasyonu ile risk grubundaki birçok hastanın hafıza rezervlerini korumayı başarıyoruz.
