20 Eylül 2024'te bir Instagram hesabı, Amerika yerlilerine ait bazı kelimelerin Türkçe ile ciddi benzerlikler taşıdığını iddia eden bir paylaşım yaptı. Bu iddialar, kamuoyunda yaygın bir şekilde dile getirilen Amerika yerlileri ve Türkler arasında akrabalık olduğu efsanesine dayandırılıyor.
AMERİKA YERLİLERİ VE TÜRKLER GERÇEKTEN BENZİYOR MU?
Ancak bu iddia kısmen yanlış olarak değerlendirilebilir. Bilimsel açıdan, Amerikan yerlilerinin dilleri ile Türkçe arasında belirgin bir akrabalık ya da dil ailesi ilişkisi olduğuna dair kanıt bulunmamaktadır. Zaman zaman ortaya çıkan fonetik benzerlikler ya da bazı kelimelerin rastlantısal benzerliği, dil bilimciler tarafından tesadüfi örtüşmeler olarak değerlendirilir ve dilsel akrabalık kanıtı olarak görülmez.
BU İDDİA NE KADAR DOĞRU? BİLİM NE DİYOR?
Araştırmalar, Amerika yerlilerinin yaklaşık 15.000 ila 30.000 yıl önce Bering Boğazı üzerinden Asya'dan göç etmiş olabileceğini öne sürmektedir. Bazı genetik çalışmalar, Amerika kıtasına yapılan bu göçlerin birkaç dalga halinde, Sibirya, Orta Asya ve Uzak Doğu Asya'dan gerçekleştiğini göstermektedir. Ancak bu durum, dillerin kökenlerinin ortak olduğu anlamına gelmemektedir.
TÜRKÇE VE KIZILDERİLİ DİLLERİ GERÇEKTEN BENZER Mİ?
Kızılderili dilleri, Kuzey ve Güney Amerika’da yerli halklar tarafından konuşulan yüzlerce dili kapsayan geniş bir gruptur. Bu diller arasında Algonkin, Siouan ve Iroquois gibi büyük dil aileleri bulunurken, Nahuatl, Quechua ve İnuit gibi farklı coğrafyalarda konuşulan diller de mevcuttur. Ancak, Kızılderili dillerinin büyük çoğunluğu yazılı hale getirilmemiş ve kolonizasyon süreciyle birlikte Latin alfabesiyle kaydedilmeye başlanmıştır. Çeşitli Kızılderili dilleri arasında gramer ve kelime farklılıkları oldukça büyüktür.
Türkçe ile Kızılderili dilleri arasındaki kelime benzerliklerini araştırmak, bu büyük dil çeşitliliği nedeniyle oldukça zor bir süreçtir. Öte yandan, bazı araştırmalar kısmi kelime benzerliklerine işaret etse de, bu çalışmalar sınırlıdır. Örneğin, Belleten Dergisi’nde yayımlanan bir makalede, Asya’daki Türk halkları ile Amerika yerli halkları arasında bazı kelimelerin benzerliğine dikkat çekilmiştir. Bu makalede "ata", "apa" (baba) ve "ana" (anne) gibi kelimelerin her iki dilde de ortak kullanıldığı öne sürülmektedir.
Makalede tespit edilen bazı kelime benzerlikleri şunlardır:
Baba (Türkçe) - Baba (Otchipwe)
Tepe (Türkçe) - Tepetl (Nahuatl/Aztec, 'tepe' anlamında)
Ancak bu çalışmanın ötesinde, Kızılderili dilleri ile Türkçe arasında bilimsel bir ilişki kuran başka bir akademik çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca, bu ortak kelimelerin geçtiği dillerin her biri farklı coğrafyalarda konuşulmaktadır. Örneğin Keçua dili, And Dağları’nda, Nahuatl ise Orta Amerika’da konuşulmuş diller arasındadır.
KIZILDERİLİLER TÜRK MÜ?
İddianın temelinde Kızılderililerin Türk kökenli olduğu görüşü yatmaktadır. Amerika yerlilerinin Asya'dan geldiğine dair genetik bulgular bulunmakta; özellikle Sibirya ve Altay bölgesi halkları ile genetik benzerlikler taşıdıkları bilinmektedir. Dr. Theodore Schurr ve Dr. David Reich'in araştırmalarına göre, Amerika yerlileri yaklaşık 15.000 ila 30.000 yıl önce Bering Boğazı üzerinden göç etmişlerdir.
Ancak bu durum, Kızılderililerin Türk olduğu anlamına gelmemektedir; sadece Orta Asya ile genetik bir bağlantı kurmaktadır. Genetik göç yollarını aydınlatsa da dilsel veya kültürel bir kimlik ilişkilendirmesi yapabilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Sonuç olarak, Türkçe ve bazı Kızılderili dillerindeki kelime benzerlikleri iddiası kısmen yanlış bir yaklaşımdır. Bu benzerlikler, bilimsel olarak ispatlanmış dilsel akrabalıklar değil, tesadüfi kelime örtüşmeleridir.
