Kazı çalışmaları ilk olarak 2011 yılında, Osijek kentinde bir üniversite kampüsü inşaatı öncesinde başlatıldı. Roma döneminde Mursa olarak bilinen bu bölgede bulunan kuyudan çıkarılan iskeletler, düzensiz biçimde atılmış halde bulundu. Bazı bedenler baş aşağı şekilde yerleştirilmişti.
Araştırmayı yürüten Zagreb Antropolojik Araştırma Enstitüsü’nden Mario Novak, “Muhtemelen bu kişilerin tüm değerli eşyaları — silah, zırh, takı ve ekipmanları — alınmıştı, ardından kuyuya atıldılar” açıklamasında bulundu. Bulgular, PLOS One dergisinde yayımlanan bir çalışmayla bilim dünyasına duyuruldu.
İskeletlerin tümü yetişkin erkeklere aitti; dördü genç yetişkin, üçü ise orta yaş grubundaydı. Araştırmacılar, bazı kemiklerde kafa travması, kaburga kırıkları ve silah yaraları tespit etti. Ayrıca kaburga iç yüzeylerinde oluşan kemik tabakaları, bu kişilerin ölümden önce solunum yolu enfeksiyonu geçirdiğini gösterdi.
Yapılan karbon tarihleme testleri, iskeletlerin 3. yüzyılın ikinci yarısına ait olduğunu doğruladı. Kuyudan çıkarılan tek eser ise M.S. 251 tarihli bir Roma sikkesiydi. Araştırmacılara göre bu bulgu, kalıntıların savaş dönemine ait olduğuna dair önemli bir kanıt oluşturuyor.
Çalışmada yer alan bilim insanları, iskeletlerin yaş ve cinsiyet dağılımının yanı sıra tespit edilen yaralanmaların da tipik savaş toplu mezarlarında görülen örneklerle büyük benzerlik taşıdığını vurguladı. Bu özelliklerin, özellikle Napolyon ordusuna ait toplu mezarlardaki asker kalıntılarına benzediği belirtildi.
Antik Mursa’nın Roma İmparatorluğu’nun askeri sınır hattında yer aldığını hatırlatan uzmanlar, bu kuyunun Mursa Savaşı’nda ölen askerlerin gömüldüğü bir alan olabileceği sonucuna vardı. Savaş, Roma İmparatoru Gallienus ile tahtı ele geçirmeye çalışan komutan Ingenuus arasında gerçekleşmişti. Tarihsel kaynaklara göre Gallienus, isyan eden ordusuna hiçbir merhamet göstermemişti.
DNA analizleri ise dikkat çekici bir detayı ortaya koydu. İskeletlerin yüksek genetik çeşitliliğe sahip olduğu belirlendi. Bu durum, Roma ordusunun o dönemde Sarmatlar, Saksonlar ve Galyalılar gibi etnik olarak farklı topluluklardan askerleri bünyesine katmasıyla örtüşüyor.
Çalışmaya dahil olmayan Kentucky Üniversitesi’nden biyolojik arkeolog Kathryn Marklein, araştırmayı “Üçüncü Yüzyıl Krizi sırasında yaşanan politik istikrarsızlığın doğrudan ve şiddetli sonuçlarını anlamak açısından son derece önemli” olarak nitelendirdi.
Mario Novak ve ekibi, aynı bölgede bulunan ikinci bir kuyuda daha benzer bir toplu mezar tespit ettiklerini açıkladı. Novak, bu kuyudaki kalıntıların da 260 yılındaki Mursa Savaşı’nda ölen askerler olabileceğini söyledi.
