Madeni paraların neden yuvarlak olduğunu hiç düşündünüz mü? Yüzyıllardır ticaretin ayrılmaz bir parçası olan yuvarlak madeni paralar salında sadece görsel bir tercih değil. Peki, bu şeklin arkasında ne gibi pratik ve tarihsel sebepler var?
MÖ 7. yüzyılda Lidyalılar tarafından icat edilen ilk madenî paralar, altın ve gümüş karışımı olan elektron maddesinden üretiliyordu. Bu paralar, eriyik metalin düz bir yüzeye dökülmesiyle yapılıyordu ve metalin yüz gerilimi nedeniyle üst yüzeyleri hafif yuvarlak bir şekildeydi. İlk başta herhangi bir kalıp kullanılmasa da dairesel şekil üretim açısından daha uygun ve mantıklı bulunmuştu. Hatta ilk zamanlarda basılan madenî paralar tam yuvarlak bile değildi.
YUIVARLAK ŞEKİL BASKIDA KOLAYLIK SAĞLIYOR
17. yüzyılda Avrupa'da bazı dolandırıcılar, gümüş paraların kenarlarından küçük parçalar kopararak bu metali biriktiriyor ve yine de paraları kullanmaya devam ediyorlardı. Bu durum, paraların değer ve ağırlık kaybetmesine neden olurken, bu sorunun çözümü için İngiltere Kraliyet Darphanesi 1696 yılında Isaac Newton'u darphane müdürü olarak atadı.
Newton, paraların aynı ağırlıkta, incelikte ve yuvarlak olması gerektiğini belirtti. Bu öneri doğrultusunda piyasadaki tüm paralar toplatılırken her biri tek bir kalıptan çıkan, yuvarlak ve tırtıklı kenarları olan madenî paralarla değiştirildi. Yuvarlak şekil, döküm ve baskı işlemlerinde kolaylık sağlarken, metalin yuvarlak kalıplara dökülmesi sayesinde paraların üretimi de hızlandı. Ayrıca, yuvarlak şekil paraların köşeli olana göre daha az aşınmasını sağlarken, bu durum paraların ömrünün uzamasına yaradı. Öte yandan yuvarlak paraların taşınması da kolaydır ve zamanla üretim maliyetleri de düşürülmüştür.
