Merkez Bankası'nın (TCMB) 30 Ocak 2024 tarihinde zorunlu karşılıklara dair aldığı dikkat çeken kararın nedeni ortaya çıktı.
Üç gün önce Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğe göre, zorunlu karşılık oranı kur korumalı hesaplar için 6 aya kadar vadede yüzde 30'dan yüzde 25'e indirilirken döviz cinsinden hesaplar için yüzde 4'ten yüzde 8'e yükseltilmişti.
Bu karar, dövize karşı KKM'yi teşvik anlamına geliyordu.
Bir süredir KKM'yi tasfiye etmek üzere adımlar atan ekonomi yönetimi, 30 Ocak'ta farklı yönde bir adım atmıştı.
Döviz hesaplarında son haftalarda yaşanan artışın bu kararda etkili olduğu düşünülüyor.
OCAKTA DÖVİZ HESAPLARINDA HIZLI ARTIŞ
Yurt içi yerleşiklerin toplam yabancı para mevduatı, parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda 20-26 Ocak haftasında 1 milyar 232 milyon dolar arttı.
TCMB verilerine göre, 1-26 Ocak döneminde yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatında, parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda toplamda 3 milyar 863 milyon dolarlık artış görüldü. Bu dönemde KKM'den net çıkış 167,8 milyar TL oldu.
5 Ocak haftsında 723 milyon dolar, 12 Ocak haftasında 926 milyon dolar, 19 Ocak haftasında 982 milyon dolar olan yabancı para mevduat artışı, 26 Mart haftasında 1 milyar 232 milyon dolara kadar yükseldi.
Yurt içi yerleşiklerin toplam yabancı para mevduatı, 2023'te bir önceki yıla göre yaklaşık 14,7 milyar dolarlık düşüşle 177,2 milyar dolara gerilemişti. 2023 yılının Aralık ayında da yerlilerin yabancı para mevduatı 786 milyon dolar azalmıştı.
REZERV AZALDI
2024'ün Ocak ayında döviz mevduat hacmi artarken dolar/TL kurunda da yüzde 3,1'lik artış görüldü. Söz konusu artış, son aylardaki artış oranlarının üzerinde oldu.
22 Aralık 2023'te 145,5 milyar dolarla rekor kıran brüt rezervler, son beş haftada toplamda 8,3 milyar dolar gerilemiş oldu. 22 Aralık'ta -36,4 milyar dolar olan swap hariç net rezervde son beş haftadaki düşüş toplamda 7,3 dolara ulaştı.
KKM TEŞVİKİ
TCMB'nin eski baş ekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, X hesabından paylaştığı mesajda bu konuya değinerek "Dün açıklanan verilerden sonra TCMB'nin hafta başındaki zorunlu karşılık kararının motivasyonunu daha iyi anlayabiliyoruz" dedi.
Geçen hafta KKM hacmi 2,1 milyar dolar azalırken döviz mevduat hesaplarının 1,2 milyar dolar arttığını belirten Kara, "KKM'den çözülen paranın bir kısmının dövize gitmesi TCMB'yi tedbir almaya yöneltmiş gibi görünüyor. KKM'nin zorunlu karşılık oranları düşürülerek bu hesaplara daha yüksek faiz ödenmesi motive ediliyor" değerlendirmesinde bulundu.
