ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’nin de arasında bulunduğu 180’den fazla ülkeyi hedef aldığı tarifelerle adeta bir ekonomik savaş ilan etti. Trump ABD’nin ithalatta uyguladığı Gümrük Vergisi oranlarını son 115 yılın en yüksek seviyesine çıkarmayı amaçlayan kararla küresel dünya düzeninin altına dinamit yerleştirdi.
Trump, ülkelere uygulanan tarifeleri yüzde 10 ile yüzde 50 arasında değişen oranlarda artırdı. ABD, Avrupa Birliği’ne yüzde 20, Çin’e yüzde 34 ve Japonya’ya yüzde 24 vergi getirdi. Yüzde 10’luk tarifeler, yarından itibaren geçerli olacak.
RESESYON RİSKİ
Yüksek vergiler, yeni bir dünya düzenine geçiş olarak yorumlandı. Japonya merkezli holding Nomura’dan Araştırmacı Takahide Kiuchi, “Tarifeler, ABD’nin öncülük ettiği küresel serbest ticaret düzenini yok etme riski taşıyor” dedi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde da Soğuk Savaş sonrası dönemin sona erdiğini ima ederek “Bugün kapanma, parçalanma ve belirsizlikle mücadele etmek zorundayız” diye konuştu. ABD merkezli kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’ten Ekonomist Olu Sonola ise birçok ülkenin resesyona gireceği tahmininde bulundu.
Trump’ın tarifeleriyle ABD borsalarından Asya’ya, altından Bitcoin’e kadar neredeyse bütün yatırım araçlarında trilyon doları aşan kayıplar görüldü. Trump döneminden olumlu etkilenen tek yatırım aracı olan altın, önce rekor kırdı, sonra yüzde 2’yi aşan satışlarla değer kaybetti. Son ayların en hareketli gününde, ons altının fiyatı 3.167 dolara kadar ulaşıp rekor kırdıktan sonra 3.054 dolara kadar indi. Kâr satışlarının yanı sıra tarifelerden altın ticaretinin etkilenmeyecek olması da fiyatlar üzerinde baskı yarattı. Korku endeksi VIX ise bir günde yüzde 28 yükseldi.
Borsalarda satış dalgası
ABD Başkanı Donald Trump tarife oranlarını gösteren tabloyu eline aldıktan sonra ABD borsalarında yaklaşık 1.7 trilyon dolarlık piyasa değeri dakikalar içerisinde silindi. Piyasalardaki kriz havası dün de devam etti. Açılışta; ABD’de küçük şirketlerin listelendiği Russell endeksi yaklaşık yüzde 5, S&P 500 yüzde 3.4, Nasdaq endeksi de yüzde 4.1 düştü. Trump, kripto yatırımcısına da para kaybettirdi. Bitcoin gün içerisinde yüzde 4’ü geçen satışlarla 82 bin doların altına indi. Trump’ın çıkardığı memecoin de yüzde 15 geriledi.
Türkiye için kur riski bulunuyor
TÜRKİYE, geçen yıl ABD ile ticaretinde sembolik bir dış ticaret fazlası verdiği için Donald Trump’ın açıkladığı tablodaki en düşük tarife oranı olan yüzde 10’luk vergi ile karşı karşıya kaldı. Ancak ABD’nin 2024’te Türkiye’nin en önemli ikinci ihracat pazarı olması nedeniyle tarifeler Türkiye ekonomisini de etkileyecek. Bazı uzmanlar, bu vergilerin kur baskısı oluşturabileceğini belirtiyor. Uluslararası danışmanlık şirketi Teneo’dan Wolfango Piccoli ise “Türkiye’nin olası kazanımları muhtemelen küçük olacaktır” dedi. Ekonomist Mahfi Eğilmez ise “Türkiye bu düzenlemeden nispeten kazançlı çıkmış sayılır. Asya ülkelerine uygulanacak vergiler Türkiye’den ABD’ye ihraç edilecek tekstil ürünlerinin fiyatlarını çok daha rekabetçi hale getirecektir” diye yazdı.
