Rekor düzeydeki 818.2 milyar liralık devasa zararıyla adeta kolu kanadı kırılan Merkez Bankası, bu haliyle bile iktidarın harcamalarını finanse edecek. Merkez Bankası, iktidar bütçeden dilediği gibi harcasın diye Hazine ve Maliye Bakanlığı’na 11 milyar 907 milyon lira nakit kaynak aktaracak. Bu paranın 9 milyar 330 milyon lirası ihtiyat akçesi, 2 milyar 577 milyon lirası da vergi olarak ödenecek.
KARAR 30 NİSAN’DA
Merkez Bankası, ekonominin kötüye gittiği, çeşitli zararların oluştuğu dönemlerde kullanılmak üzere yıllarca ‘ihtiyat akçesi’ adı altında birikim yaptı. Halk arasında ‘kefen parası’ benzetmesi yapılan ihtiyat akçesi düzenli olarak Merkez Bankası’nın hesaplarında tutularak değerlendirildi. Ancak, ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ denilerek faizleri hızla düşüren iktidar, ekonomideki dengelerin hızla bozulmasına yol açtı. Halk hızla fakirleşirken devletin kaynak ihtiyacı arttı. Üstelik kamudaki savurgan harcamalar da kesilmeyince para arayışı hızlandı. Sonuçta dönüp dolaşılıp Merkez Bankası’ndaki ihtiyat akçesine göz dikildi. 2019’da Merkez Bankası Kanunu değiştirilerek son yıl kârından ayrılan hariç, birikmiş ihtiyat akçelerinin tamamının hissedarlara, yani Hazine’ye aktarılmasının yolu açıldı. Merkez Bankası hesaplarında, 9 milyar 330 milyon lira dağıtılabilir ihtiyat akçesi görünüyor. Kanunda ihtiyat akçesi için ‘dağıtılabilir’ ifadesi yer alıyor. Dolayısıyla 30 Nisan’da yapılacak Merkez Bankası Genel Kurulu’nda ihtiyat akçesinin zarar nedeniyle bankada bırakılmasına karar verilebilir. Ancak paraya sıkışan iktidarın bu yönde karar alma ihtimalinin düşük olduğu ifade ediliyor.
2.6 milyar liralık vergi ödeyecek
Her yıl devasa kârları sayesinde Maliye’ye milyarlarca lira Kurumlar Vergisi ödeyen Merkez Bankası zarar ettiği için 2013 bilançosu üzerinden bu yıl Kurumlar Vergisi ödemeyecek. Ancak Merkez Bankası’nın Kurumlar Vergisi dışında, ücret ödemeleri, faiz ödemeleri, repo-ters repo gibi işlemleri nedeniyle Gelir Vergisi mükellefi olduğu için zarar döneminde de vergi borcu oluştu. Bilançoya göre Merkez Bankası 2023 yılı faaliyetleri nedeniyle Maliye’ye 2 milyar 577 milyon lira vergi ödeyecek.
