Anayasa değişikliği 16 Nisan 2017’de halk oyuna sunuluyor. Son 3 aydır ülkemiz, anayasa değişiklikleri ve referandum tartışmaları nedeni ile toz duman. Anayasa değişikliklerinin birçok yönü yoğun bir şekilde tartışılıyorken; Anayasa değişikliklerinin mali ve ekonomik hükümlerde getireceği değişikliklerin yaşamımızı nasıl etkileyeceği, hiç tartışılmadı. Bugün siz değerli Sözcü okurlarının dikkatine anayasa değişikliklerinin “evet” çıkması durumunda; mali ve ekonomik düzende yapabileceği etkileri sunmak istiyorum.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair 6771 Sayılı Kanun, 11 Şubat 2017 tarih ve 29976 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 16 Nisan’da “evet’’ oylarının fazla çıkması durumunda; tedrici olarak yürürlüğe girecek ve uygulanmaya başlanacaktır.

Anayasa değişikliğinden etkilenen maddeler nelerdir?


Anayasa değişikliklerinin halk oylaması sonucunda “evet’’ çıkarak kabul edilmesi durumunda , mevcut Anayasamızın mali ve ekonomik hükümleri aşağıdaki şekli alacaktır.
MADDE 73; Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde; kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi, Cumhurbaşkanına verilebilir.
MADDE 161; Cumhurbaşkanı Bütçe Kanun Teklifini, mali yılbaşından en az 75 gün önce Türkiye Cumhuriyeti Millet Meclisi’ne sunar. Bütçe Komisyonu’nun 55 gün içinde kabul edeceği metin, Genel Kurul’da görüşülür ve mali yılbaşına kadar karara bağlanır.
Bütçe Kanunu’nun süresinde yürürlüğe konulmaması halinde, Geçici Bütçe Kanunu çıkarılır. Geçici Bütçe Kanunu’nun da çıkarılmaması durumunda, yeni Bütçe Kanunu kabul edilinceye kadar, bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak uygulanır.
Bütçede; harcanabilecek tutarın, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile aşılabileceğine dair Bütçe Kanunu’na hüküm konulmaz. Merkez yönetim kesin hesap kanun teklifi, ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Cumhurbaşkanı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulur.
MADDE 166; Ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında, Cumhurbaşkanı’na istişari nitelikte görüş bildirmek amacıyla, Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulur.
MADDE 167; İthalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine ek mali yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya, kanunla Cumhurbaşkanı’na yetki verilebilir.

Vergilerin yasallığı ilkesi korunuyor


Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler yine kanunla konulacak, değiştirilecek, kaldırılmaya devam edilecektir.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle, oranlarına ilişkin hükümlerinde; kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırları içinde
değişiklik yapmak artık Bakanlar Kurulu’na değil, Cumhurbaşkanı’na ait olacaktır.
Bütçe kanun teklifini artık Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunacaktır.

OHAL’de kararname ile vergi koyabilir


Vergi ödevi, Anayasa’nın 91. Maddesinin 1’inci fıkrası uyarınca; siyasi haklar ve ödevler bölümü içinde yer almaktadır. Vergi ödevi, kural olarak Kanun Hükmünde Kararname konusu yapılamaz. Sıkıyönetim ve olağanüstü haller hariç.
Anayasa değişikliği ile; siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenemez. Ancak “ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması halinde” Cumhurbaşkanı olağanüstü hal ilan edebilir. Olağanüstü hal ilan edilmesi durumunda; “Vergi Ödevi” ile ilgili olarak da Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri yayınlanabilecektir.
Bir sabah uyandığımızda; 1942’de konulan “Varlık Vergisi’’ tadında , olağanüstü bir servet vergisi ile karşılaşırsak, şikayet etme hakkımız olmayacaktır.
“Gücün, gücü dengelemediği yerde demokrasi olmaz.” A. Taner KIŞLALI