Kalp krizi kaynaklı ölümlerin kış aylarında arttığı biliniyor. Nitekim ‘’Sadece kardiyologlar değil tüm hekimler kış aylarında kalp hastalığından kaynaklanan başvuruların arttığı gözlemler’’ diyen Kalp Cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez, soğuk havanın kalbe etkilerini ve dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle açıkladı:

Prof. Dr. Bingür Sönmez

Soğuk havada kalpte nasıl bir yük oluşur? 

Soğuk hava, damarlarda büzüşmeye yol açarak, tansiyonun yükselmesine neden olduğu gibi kalbin önemli organlara (beyin, karaciğer, böbrek) daha çok kan gönderebilmek ve vücudun ihtiyacını olan fazla enerjiyi karşılamak için gayret etmesi nabzın hızlanmasına neden olur. Dolayısıyla kalbin yükü artar. Bu da özellikle yüksek tansiyonu ve kalp yetmezliği olan hastalarda bir kalp krizi ve akut kalp yetmezliğini tetikleyebilir.

Hangi hastalar kalp krizini fark edemeyebilir?

Soğuk havalarda koroner kalp hastalarının göğüs ağrısı eşiği düşer ve daha kolay göğüs ağrısı oluşur. Bu sayede hastalar erken uyarı alabilirler fakat daha çok diyabetik hastalarda görülen sessiz iskemi ve ayaklarda görülen nöropati (his bozukluğu) nedeniyle bu alarm mekanizması çalışmayabilir. El ve ayak damarlarında sorun olan hastaların, his bozukluğu nedeniyle donmaya karşı farkındalıkları azalır. Özellikle diyabetik hastalar soğuk havada çok dikkatli olmalı. Yaşlılar da soğuk havalarda ayakları çok üşüdüğü için eski bir alışkanlık olarak yataklarına sıcak su kesesi veya ısıtılmış tuğla alırlar. Bu hastalarda his bozukluğu olduğu için iyileşmeyen yanık yaraları meydana gelebilir. Kesin çözüm yün çoraptır.

Enfeksiyonlar kalp hastalıklarını tetikler mi?

Bütün virütik enfeksiyonların (Covid-19, Influenza gibi) ve alt grupları, kronik olarak koroner kalp hastalığını artırdığı saptanmış olmakla birlikte ortaya çıkan pıhtılaşma faktörlerinin yükselmesi nedeniyle beklenmeyen akut kalp krizleri ve venöz trombozlar (pıhtılaşmalar) görülebilir. Enfeksiyonlar ayrıca vücut direncini düşürücü etkileri yanında kanda iltihap ve pıhtılaşma değerlerini (CRP, D-dimer) yükselterek kalp krizine tetikleyici bir rol üstlenebilir. Grip için kullanılan ilaçlarda çarpıntı, ritim bozukluğu yapabilen adrenalin ve noradrenalin ihtiva etmeyen, hatta basit parasetamol türü ilaçlar tercih edilmeli. Coumadin kullanan (Kapak ameliyatı olmuş, ritim bozukluğu olan, inme hastaları) kullanacakları antibiyotik dahil bütün ilaçlar INR ayarını bozacağı için mutlaka doktora danışmalı ve daha sık INR kontrolü yaptırmalıdır.

Kalp hastaları nelere dikkat etmeli?

1 - Bu aylarda soğuğa maruz kalmamak ve soğuk havada geçirilen zamanı sınırlandırmak gerekir. Örneğin evin önündeki karları temizlemeye çalışmak, kar topu oynamak kalbin iş yükünü artırarak kalp krizine yol açabilir.

2 - Dışarı çıkılması gerekiyorsa sıkı giyinmek, ısı kaybının büyük kısmı baş bölgesinden olduğu için mutlaka bere, eldiven kullanılmalı, rahat ayakkabı (sıkmayan) ve yün çorap giyilmelidir. Sıcak tutacak kat kat giysiler ve bir atkı ile ağız sarılarak soğuk havanın biraz ısınarak vücuda girmesi sağlanmalı, göğsün mümkün olduğu kadar direkt olarak soğukla teması önlenmeli, palto veya kabanın önü kapalı tutulmalıdır.

3 - Yapılan aktivite ve egzersizlerde kalbin yükünü azalmak için sık molalar verilmeli, daha düşük bir tempoda yapılmalı, aşırı terlememeye ve susuz kalmamaya dikkat edilmelidir. Mümkün olduğu kadar açık havada sportif aktivitelerden kaçınılmalı, yokuş yukarı veya karlı bir yolda yürümemeye dikkat edilmelidir.

4 - Dışarı çıkmadan önce ağır yemek yemekten ve alkol alımından kaçınılmalıdır.

5 - Kalp için alınan ilaçlar var ise düzenli kullanmaya özen gösterilmeli hatta mevsim başında kardiyolog ile görüşülmesi gerekir.

Kış aylarında kolesterol düzeyi artar mı?

Araştırmalar, kış aylarında kan kolesterol düzeyinin yaz aylarına göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Kış aylarında soğuğa direnci artırmak için daha çok yağlı ve karbonhidratlı gıda tüketmek ve hareketsizliğin neden olduğu kilo artışıyla birlikte kan kolesterol düzeyi yükselmektedir. Bu da kalp sağlığı için diğer bir risktir.

Kanda pıhtılaşma olur mu?

Soğuk etkisiyle damarlarda meydana gelen damar büzüşmeleri sonucu akım yavaşlaması nedeniyle damar içinde pıhtılaşmalar olabilir. Özellikle normal şartlarda damar içinde sorun yaratmayan bir darlık (yüzde 50’nin altı) böyle bir durumda pıhtı tıkamasına neden olabilir.

Kışın insanlar neden daha çabuk yorulur?

Soğuk havalarda nabız ve tansiyon artışı, koroner kalp hastalığı olanlarda ve belirli bir yaşın üzerindeki kişilerde çabuk yorulmaya neden olur.