Varis, genetik, yaş, cinsiyet, obezite, uzun süre ayakta durma veya oturma, hamilelik ve yaşam tarzı seçimlerinden etkilenen yaygın bir durumdur. Bu faktörleri anlamak, varisi önlemek ve yönetmek için yardımcı olabilir.
DAMARLARIN DOLAŞIMDAKİ ROLÜ
Damarlar, oksijensiz kanı kalbe geri taşıyarak dolaşım sisteminde önemli bir rol oynar. Tek yönlü valfler, kanın geri akmasını önler. Bu valfler zayıfladığında veya hasar gördüğünde, kan damarlarda birikebilir, bu da damarların genişlemesine ve varis haline gelmesine neden olabilir.
VARİSİN NEDENLERİ
Varis gelişimine katkıda bulunan birkaç faktör vardır. Bunlar arasında genetik yatkınlık, yaş, cinsiyet, obezite, uzun süre ayakta durma veya oturma, hamilelik ve yaşam tarzı seçimleri yer alır.
GENETİK YATKINLIK
Varis gelişiminde en önemli faktörlerden biri genetik yatkınlıktır. Ailede varis öyküsü varsa, varis gelişme olasılığınız daha yüksektir. Genetik faktörler, damar duvarlarınızın ve valflerin gücünü ve yapısını etkileyerek varis oluşumuna yatkın hale getirebilir.
YAŞ
Yaşlandıkça, damarlarınızın elastikiyeti azalır ve damarlarınızın valfleri zayıflayabilir. Bu durum, kanın geri akmasına ve damarlarda birikmesine neden olabilir, bu da varis oluşumuna yol açar. Damar duvarları ve valflerde zamanla oluşan doğal aşınma ve yıpranma, bu duruma önemli ölçüde katkıda bulunur.
CİNSİYET
Kadınlar, erkeklere göre daha fazla varis geliştirme eğilimindedir. Hamilelik, adet dönemi ve menopoz sırasında meydana gelen hormonal değişiklikler damarları etkileyebilir. Kadın hormonları damar duvarlarını gevşetme eğilimindedir, bu da valflerin sızdırma olasılığını artırır. Hormon replasman tedavisi (HRT) ve doğum kontrol hapları da varis riskini artırabilir.
OBEZİTE
Fazla kilolu olmak, damarlarınıza ekstra baskı uygular. Bu ek baskı, damarların genişlemesine ve varis haline gelmesine neden olabilir. Sağlıklı bir kiloyu korumak, varis gelişme riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
UZUN SÜRE AYAKTA DURMAK VEYA OTURMAK
Uzun süre ayakta durmak veya oturmak, bacaklardaki damarlarda kan birikmesine neden olabilir. Bu durum, damarlar içindeki basıncı artırarak varis oluşumuna yol açabilir. Hemşirelik, öğretmenlik veya fabrika işçiliği gibi uzun süre ayakta durmayı gerektiren işler, riski artırabilir. Benzer şekilde, özellikle bacak bacak üstüne atarak uzun süre oturmak, kan akışını engelleyebilir ve varis oluşumuna katkıda bulunabilir.
HAMİLELİK
Hamilelik sırasında, kadının vücudundaki kan hacmi büyüyen fetüsü desteklemek için artar. Bu değişiklik, damarların genişlemesine neden olabilir. Ayrıca, hamilelik sırasında meydana gelen hormonal değişiklikler, damar duvarlarını gevşeterek varis riskini artırabilir. Hamilelik sırasında gelişen varisler, genellikle doğumdan sonraki üç ila on iki ay içinde düzelir.
YAŞAM TARZI SEÇİMLERİ
Belirli yaşam tarzı seçimleri, varis gelişimini etkileyebilir. Fiziksel aktivite eksikliği, kötü beslenme ve sigara içmek, damar sorunlarına katkıda bulunabilir. Düzenli egzersiz, dolaşımı iyileştirir, sağlıklı bir kiloyu korumaya yardımcı olur ve varis riskini azaltır. Tuz oranı düşük ve lif oranı yüksek bir diyet de şişlik ve damar sorunlarını önleyebilir.
VARİSİN ÖNLENMESİ VE YÖNETİMİ
Varisleri tamamen önleyemeseniz de, riskinizi azaltmak ve mevcut damarları yönetmek için atabileceğiniz adımlar vardır.
Fiziksel aktivite, sağlıklı dolaşımı teşvik eder ve sağlıklı bir kiloyu korumanıza yardımcı olur.
Dinlenirken bacaklarınızı yükseltmek, bacak damarlarınızdaki basıncı azaltabilir.
Bu özel çoraplar, bacaklarınıza basınç uygulayarak damarlar ve bacak kaslarının kanı daha verimli bir şekilde hareket ettirmesine yardımcı olur.
Uzun süre ayakta durmanız veya oturmanız gerekiyorsa, ara vermek için hareket edin.
Fazla kiloları azaltmak, damarlarınızdaki baskıyı hafifletebilir.
Meyve, sebze ve tam tahıllar açısından zengin, tuz oranı düşük bir diyet, damar sağlığını iyileştirebilir.
UZMANA BAŞVURUN
Bacaklarınızda şiddetli ağrı, şişlik, ağırlık hissi veya cilt değişiklikleri yaşarsanız, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.
Varisler bazen ülserler, kan pıhtıları veya kronik iltihaplanma gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Bir doktor, durumunuzu değerlendirerek uygun tedavi yöntemlerini önerebilir. Bu tedaviler arasında skleroterapi, lazer tedavisi veya cerrahi müdahale bulunabilir.
