Yarasalar uçmadıkları zaman, genellikle baş aşağı asılı kalarak dinlenirler. Peki, yarasalar neden bu şekilde baş aşağı uyur? Bilim, bu davranışın ardındaki nedenleri araştırtırdı.
Biyolog Tara Hohoff, yarasaların baş aşağı uyuma alışkanlığının, dünyadaki tek uçan memeliler olmalarının evrimsel bir sonucu olduğunu belirtiyor. Yarasalar, kara memelilerinden uçan memelilere dönüşmeye başladıklarında, ilk olarak uçan sincaplar gibi havada süzüldüler. Bu süreç, zamanla onların uçma yeteneklerini geliştirmelerine ve baş aşağı asılarak dinlenmelerine olanak sağladı.
Biyolog Alexander Lewis, modern yarasaların atalarının uzun ağaçlara tırmanarak gövdeler arasında süzüldüğünü ve bunun güçlü uzuvların gelişmesine yol açmış olabileceğini öne sürüyor. Zamanla, bu süzülme hareketi, yarasaların güçlü üst uzuvlarının kanatlara dönüşmesini sağlamıştır. Bu evrimsel süreç, onların uçabilme yeteneklerini kazanmalarında önemli bir rol oynamıştır.
Uçarken fazla kaldırma kuvvetine sahip değiller
Hohoff, yarasaların kuşlar gibi içi boş kemiklere sahip olmadığını ve bu nedenle uçarken fazla kaldırma kuvvetine sahip olmadıklarını belirtiyor. Bu durum, yarasaların hala sıklıkla baş aşağı asılı kalmalarını ve zıplamak ya da uçmak için bu pozisyonu kullanmalarını açıklıyor.
Çoğu insan için baş aşağı asılı kalmak oldukça zorlayıcı olabilir. Ancak yarasalar, kasları, tendonları ve pençelerinin evrimi sayesinde bu pozisyonu insanlara kıyasla çok daha kolay bir şekilde benimsenebilir. Yarasaların bu özel adaptasyonları, onlara baş aşağı asılı kalırken rahatça dinlenme ve uyuma yeteneği kazandırmıştır.
Bilim insanları, yarasaların tüneyecek bir yer bulduğunda, pençelerine bağlı kasları kasarak onları açtığını açıklıyor. Pençeler tüneme yüzeyine dokunduğunda, yarasa vücudunu gevşetir ve ağırlığının pençelere bağlı tendonları çekmesine izin verir. Bu mekanizma sayesinde, pençeler yüzeye yapışır ve yarasanın vücut ağırlığı, pençelerin kapalı kalmasını sağlar. Başka bir deyişle, yarasalar baş aşağı asılı kalmak için çok az enerji harcar, çünkü vücutları rahat durumdadır ve yerçekimi tüm yükü taşır.
İnsanlardan farklı olarak, yarasalar uzun süre bu pozisyonda kalabilirler. İnsanlarda baş aşağı durmak kanın kafada birikmesine yol açarak sağlık sorunlarına neden olabilirken, yarasanın kompakt yapısı ve kalbi, kanı tüm vücuda kolayca pompalamasını sağlar.
Hohoff, yarasaların baş aşağı asılı kalmayı uyku düzeni haline getirmelerinin, bu yaşam tarzının diğer bazı evrimsel özelliklere yol açtığını belirtiyor. Örneğin, yarasaların iskeletleri uçuşa yardımcı olacak şekilde hafif evrimleşmiştir. Yarasaların baş aşağı asılı kalması, aynı zamanda onları baykuş, şahin ve yılan gibi yırtıcı hayvanlardan da korur. Bilim insanlarına göre, yarasalar yerdeyken de havalanabilirler, ancak bu, baş aşağı asılı pozisyondan uçmaya başlamaktan daha zorlayıcıdır.