Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin normal yıkımı sırasında üretilen sarı bir pigmenttir. Karaciğer, bilirubini işleyip dışkı yoluyla atar. Yenidoğanlarda karaciğer, bilirubini verimli bir şekilde işleyemeyecek kadar tam olarak gelişmemiş olabilir, bu da birikime ve sarılığa neden olur.
Fizyolojik sarılık, yaşamın ilk birkaç gününde ortaya çıkan yaygın bir yenidoğan sarılığı türüdür. Genellikle ikinci veya üçüncü günde zirve yapar ve bebeğin karaciğeri olgunlaşıp bilirubini daha etkili bir şekilde işledikçe bir veya iki hafta içinde yavaş yavaş azalır.
YENİDOĞAN SARILIĞININ NEDENLERİ
Emzirme sarılığı, emzirilen bebeklerde yaşamın ilk haftasında ortaya çıkabilir. Genellikle anne sütünün yetersiz alımı nedeniyle oluşan dehidrasyon ve azalmış bilirubin atılımından kaynaklanır. Yeterli emzirme sağlanması, bu tür sarılığı azaltabilir.
ANNE SÜTÜ SARILIĞI
Anne sütü sarılığı genellikle ilk haftadan sonra ortaya çıkar ve birkaç hafta sürebilir. Anne sütündeki bazı maddelerin bilirubin yıkımını engellediği düşünülmektedir. Uzun sürmesine rağmen, genellikle zararsızdır ve kendi kendine geçer.
PREMATÜRİTE
Prematüre bebekler, karaciğerleri tam gelişmemiş olduğundan sarılık geliştirme riski daha yüksektir, bu da bilirubini verimli bir şekilde işleyememelerine neden olur.
KAN GRUBU UYUMSUZLUĞU
Rh veya ABO uyumsuzluğu gibi kan grubu uyumsuzluğu, artmış kırmızı kan hücresi yıkımına yol açarak daha yüksek bilirubin seviyelerine ve yenidoğan sarılığına neden olabilir.
YENİDOĞAN SARILIĞININ BELİRTİLERİ
Yenidoğan sarılığının ana belirtisi, cilt ve gözlerin beyaz kısımlarında sarımsı bir renk olmasıdır. Bu sararma genellikle yüzde başlar ve vücuda yayılır.
KOYU RENKLİ İDRAR
Bazı durumlarda, bebeğin idrarı koyu sarı olabilir ve bu da daha yüksek bilirubin seviyelerini gösterir.
SOLUK DIŞKILAR
Bebeğin dışkısı, normalde olması gereken sarı veya kahverengi yerine soluksa, bu da sarılık belirtisi olabilir.
YORGUNLUK VE KÖTÜ BESLENME
Sarılıklı bebekler, olağandışı derecede uykulu, halsiz görünebilir ve beslenme güçlüğü çekebilirler.
YENİDOĞAN SARILIĞININ TEDAVİSİ
Fototerapi, yenidoğan sarılığının en yaygın tedavisidir. Bebeği, bilirubinin deride parçalanmasına yardımcı olan özel bir mavi ışık türü altında tutmayı içerir.
DEĞİŞİM TRANSFÜZYONU
Şiddetli vakalarda, değişim transfüzyonu gerekebilir. Bu prosedür, bebeğin kanının kademeli olarak çıkarılıp, donör kanla değiştirilmesini içerir ve bilirubin seviyelerini etkili bir şekilde azaltır.
DESTEKLEYİCİ BESLENME
Emzirme sarılığı için, formül mama ile destekleyici beslenme önerilebilir. Bu, bebeğin yeterli sıvı ve besin almasını sağlayarak bilirubini işlemesine yardımcı olur.
YENİDOĞAN SARILIĞININ ÖNLENMESİ
Bebeğin yeterli ve sık emzirilmesini sağlamak, emzirme sarılığı riskini azaltabilir. Bebeğin kilosunu ve idrar çıkışını izlemek, iyi beslendiklerini değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Yenidoğanlarda, özellikle risk altında olanlarda, bilirubin seviyelerinin düzenli izlenmesi sarılığı erken tespit edip yönetmeye yardımcı olabilir. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, bilirubin seviyelerini izlemek için bilirubin ölçer veya kan testleri kullanabilirler.
Aşağıdaki durumlarda tıbbi yardım almak önemlidir:
Bebek, doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde sarılık belirtileri gösteriyorsa.
Sarılık, ilk birkaç günden sonra yayılıyor veya derinleşiyorsa.
Bebek, kötü beslenme, halsizlik veya olağandışı huzursuzluk gibi hastalık belirtileri gösteriyorsa.
