East Anglia Üniversitesi’ndeki sinirbilimciler kanıtlamış... Ne kadar çok yalan söylenirse yalan söylemek o kadar kolaylaşıyormuş!

Bilim ‘boya testi’ ile saptamış beyindeki bu etkiyi. Hani yeni boyanmış bir yere ilk girdiğinizde yoğun koku yüzünden rahatsız olur, on dakika sonra da alışıp artık fark etmez hale geliriz ya. Yalancının beyni de ne kadar çok yalan söylerse rahatsız edici duyguları fark etmez hale geliyormuş!

Yalan, söyleyenin Pinokyo gibi burnunu uzatmıyor ama beyin gücünü azaltıyormuş iyi mi...

Alabama Üniversitesi’nden Timothy Levine araştırmış, yalan söylemek zor bir şeymiş. Doğru söylendiğinde beynin olağan dışı bir şey yapması gerekmezken, yalan söylemek çok fazla iş gerektiriyormuş. Okul dönemini hatırlayın diyor uzmanlar... Ödevi yapmadığımızda ve öğretmen nedenini sorduğunda yalan söylemeye karar verdiğimizdeki halimizi!

Yani... Yalan söylediğinde beynine bir ton fazladan iş verip, yoruyorsun onu!

Levine’in araştırmasına göre yalancıların ilk yüzde birlik kısmı günde 15’ten fazla yalan söylüyormuş. Sonraki dilimlere girenlerin ortalamasını düşün artık...

Kronik yalancılar güvensizmiş. Diğerleri, kendilerinden aşırı etkilendikleri için yalan söylüyormuş. Bazı yalancılar insanları kullanmak, bazıları da insanları aldatıp çalmak için yalan söylüyormuş!

Çocuklarımızı yalandan uzak yetiştirmeye çalıştığımızı, onların dürüst bireyler olması için çaba harcadığımızı söyleriz ya. Galiba palavraymış... Yalan söylemenin aksine doğruyu söyleyen çocuklar yetişkinler tarafından daha sert yargılanıyormuş!

Journal of Moral Education dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, “Bu hediyeyi istemiyorum, bu çirkin” gibi açık gerçekleri söyleyen çocuklar yetişkinlerin hoşuna gitmiyormuş. Büyükler genellikle gerçeği söylemeyen, karşılaştıkları önceki tepkiler yüzünden, ‘beğenmiş gibi’ yapan çocuklardan hoşlanıyor, bu davranış kalıbını yani yalan söylenmesini bir anlamda destekliyormuş!

Yarışması bile var! Santon Bridge Dünyanın En Büyük Yalancısı Yarışması... Yalancılar her yıl İngiltere’de kozlarını paylaşıyor. Yarışmacılara, jüri karşısında en büyük ve en ikna edici yalanı söylemeleri için beş dakika veriliyor. Yarışma tarihinin en kısa sürede birincilik alan yarışmacısı bir din adamı, piskopos olmuş. Şöyle demiş: Hayatımda hiç yalan söylemedim!

Bilgiler eğlendirici ama dünyanın en yalancı ülkesiymişiz bu arada...

2015 yılında 15 farklı ülkede binlerce deneğin katılımıyla test usulü bir araştırma yapıldı. Katılımcılara, profesörlerin bile bilemeyeceği zorlukta müzik soruları sorulup yanıtlar için kesinlikle internette araştırma yapmamaları ve testi doğru yanıtlamaları halinde 100 dolar ödül kazanacakları söylendi.

En doğru yanıtlar müzik dahisi olduğumuz için Türk katılımcılardan geldi! Araştırma sonuçlarına göre dünyanın en yalancı pardon uyanık ülkesi çıktık! En dürüst yanıt verenler ise Japonlar oldu.

Oxford Üniversitesi 37 ülkede yalan haber araştırması yaptı. 74 binden fazla insana, “Geçen hafta aşağıdakilerden hangileriyle bizzat karşılaştınız” diye soruldu. Katılımcıların yarısı, “Siyasi ya da ticari nedenlerle tamamen uydurma, yalan haberler” dedi!

37 ülkenin ortalaması yüzde 26 iken Türkiye yüzde 49’la yalan haberlerde açık ara birinci! Bu oran Almanya’da mesela yüzde 9...

Son sözü ünlü psikolog rahmetli Doğan Cüceloğlu’na bırakayım: Yalan söyleyince sadece başkasıyla olan ilişkimiz değil, kendimizle olan ilişkimizde bozulur. Yalan söyleyen insan, insan olma yolculuğunda tökezler!

***

Yalan testinde, yalan haberde birinciyiz. Yalan yarışmasına katılınsa aramızdan en az biri garanti dünya şampiyonu! İyi de memleketin yalandan başka derdi yokmuş gibi nereden çıktı bu konu?

Bayram boyunca ve bayram ertesi görüp işittiklerimiz, meydanlarda, canlı cansız yayınlarda, avlularda yapılan konuşmalardan!

Kafaya göre takılmadık yani...

Madem yalan sağanağında cümbür cemaat ıslanıyoruz, içinde yalan olan ama yalan söylenmeyen bilimsel bir yazı yazayım istedim.

Görüldüğü üzere hassas bünyelere dokunmasın, aman da dürüstlük timsali olanlar üzerlerine alınmasın diye ne isim var yazıda ne de bir zat-ı muhteremin tarifi.

Fakat yine de üzerine alınmak isteyen çıkarsa, paşa gönlü bilir! Bu bilimsel yaklaşım adeta beni anlatıyor diyene, kırk yılın başı doğruyu söylemek istiyor galiba der hiiiç itiraz etmem!