Önümüzdeki 3 Ocak 2026 tarihinde Dünya, yıllık yolculuğunun en özel duraklarından birine varacak: Perihelion (Günberi). Gezegenimiz bu noktada, Güneş'e en uzak olduğu "Aphelion" (Günöte) konumuna kıyasla yaklaşık 2,5 milyon kilometre daha yakın olacak. Kuzey Yarımküre sakinleri için dondurucu kış günlerine denk gelen bu yakınlaşma, ilk bakışta mantığa aykırı görünebilir.

Peki, ısı kaynağımıza en yakın olduğumuz dönemde neden kışı yaşıyoruz? İşte gökbilimin büyüleyici yanıtları:

Pek çok insanın düştüğü en yaygın yanılgı, mevsimlerin Güneş’e olan uzaklığımızla ilgili olduğudur. Oysa Dünya ile Güneş arasındaki mesafe yıl boyunca sadece %3 oranında değişir; bu fark mevsimleri değiştirecek kadar güçlü değildir.

Mevsimlerin asıl mimarı, Dünya’nın 23,5 derecelik eksen eğikliğidir. Kuzey Yarımküre Güneş’ten uzağa doğru eğildiğinde, güneş ışınlarını daha eğik açıyla alır ve bu da kış mevsimini başlatır. O sırada Güneş’e en yakın noktada olmamız bu durumu değiştirmez; çünkü eğik açı, mesafenin getirdiği az miktardaki ekstra ısıyı fazlasıyla maskeler.

JÜPİTER VE SATÜRN YÖRÜNGEMZİ ŞEKİLLENDİRİYOR

Dünya’nın yörüngesi aslında mükemmel bir daire değildir. NASA uzmanlarının açıklamalarına göre, güneş sistemimizin devleri Jüpiter ve Satürn, devasa yerçekimi güçleriyle Dünya’nın yörüngesini milyonlarca yıl boyunca hafifçe "çekiştirir".

Bu etkileşim sonucunda Dünya’nın yörüngesi tam daireden, "eksantriklik" (dışmerkezlik) adı verilen hafif eliptik bir şekle bürünür. Şu anki dışmerkezlik değerimiz 0,0167 gibi oldukça düşük bir seviyede olsa da, bu durum mevsimlerin uzunluklarını doğrudan etkiler.

4 GÜNLÜK YAZ AVANTAJI

Gökbilimci Johannes Kepler’in ikinci yasasına göre, gezegenler yörüngelerinin her noktasında aynı hızla hareket etmezler. Dünya, Güneş’e en yakın olduğu Perihelion noktasında en hızlı, en uzak olduğu Aphelion noktasında ise en yavaş hızına ulaşır.

Bu durumun ilginç bir sonucu vardır: Şu an Kuzey Yarımküre’de yaz ayları "Günöte" (yavaş hareket edilen nokta) dönemine denk geldiği için, yaz mevsimi kıştan yaklaşık 4,5 gün daha uzun sürer. Güney Yarımküre ise kış mevsimini daha hızlı geçmektedir.

ZAMAN İÇİNDE HER ŞEY DEĞİŞECEK

Gezegenimizin yörüngesi ve takvimlerimiz arasındaki küçük uyumsuzluklar nedeniyle bu "kozmik zamanlama" kalıcı değildir.

MS 1246 yılında, kış gündönümü ile Günberi aynı güne denk gelmişti.

Her 58 yılda bir, Günberi noktası gündönümünden yaklaşık bir gün uzaklaşmaktadır.

MS 6430 yılında, gezegenimizin Güneş’e en yakın olduğu an Mart ekinoksuyla (ilkbaharın başlangıcı) çakışacak.