Zammı, zamla durdurma modeline geçtik. Birbirini çekemez, sevmez, asla bir arada olamaz iki insanın aynı odaya kapatılması gibi oldu. Elektrik zammı ile enflasyon; yolunu şaşırmış iki dervişe benzerler. Bir araya koyarsan imandan çıkıp çıldırma ihtimalleri var.

Elektriğe zam yapıldı.

Ekmek zammı duracak.

Zam, zamı korkutacak.

Biz de göreceğiz!

★★★

Enflasyonun kök sebebi “bütçe açığının büyümesidir” ve bütçe açığının büyümesini durdurmak için de “piyasadaki para miktarını çekmek gerekir” önerisi ekonomi kitaplarında yazıyor. Okudukları kitabin yolundan gidiyorlar; “zarar eden devlet şirketlerinin ürünlerine zam yapma” yolunu seçtiler.

Elektrik zararda.

Ne yapalım?

Kitaba uyalım!

Yüzde 38 zam geldi.

★★★

Kim üretir?

Kim pazarlar?

Kaça mâl edilir?

Kaça satılır?

Niçin zarar eder?

2002 yılında elektrik üretiminin yüzde 80’i devletin elindeydi ve TEK adı verilen kurum aracılığıyla halka, fabrikalara, işletmelere satılıyordu.

★★★

Devlet elektrik işini beceremiyor, başaramıyor, biz bunları özelleştirelim dediler. Barajlarda sudan, santrallerde yerli linyit ve ithal kömürden, doğalgazdan, daha sonraları da rüzgar, güneş, jeotermal kaynaklardan elektrik üretiminin yüzde 85’i özel şirketlere verildi. Dağıtım hatlarının da yüzde 100 devletten özele satıldı. Bu satıştan elde edilen dolar üzerinden yüklü paralar da iktidarın elinde savurulup saçıldığı için bugün toplumda derin bir çöküş doğdu. Yüksek enflasyon belasının ürünü yapışkan ekonomik ve ahlaki kriz yerleşti.

 ★★★

Elektrik niçin zararda?

Maliye Bakanlığı Yüksek Denetleme Kurulu emekli denetcisi Şenol Sarrafi, Devlet şirketi Elektrik Üretim A.Ş.’nin Sayıştay raporlarında yer almış bilanço bilgilerini tek tek inceledi. HES’lerde üretilen elektriğin 1 KHW maliyetlerini çıkardı. Siz okurlar da bilesiniz diye bana yolladı.

★★★

Tablo şöyle:

2010 yılı:

0.59 kuruş.

2011 yılı:

1 kuruş

2012 yılı:

1.43 kuruş.

2013 yılı:

1.74 kuruş.

Evet evet yanlış yazmadım. 1 KHW elektriğin barajlarda maliyeti 2013 yılında 1.74 kuruş. 2014 yılından sonra sayıştay raporları bu bilgiyi yayımlamayı durduruyorlar.

★★★ 

Peki sonraki yıllar maliyet ne oldu? Denetici Şenol Sarrafi halk bilsin diye TÜİK’in TÜFE ve ÜFE oranlarını esas alıp hesaba vurarak; elektrikteki 1 KHW birim maliyetin 2022 ile 2023 yıllarında ne olduğunu da buldu.

2022 yılında:

9 kuruş.

2023 yılında:

15 kuruş.

★★★

Böylece geçen yıl 1 KHW’si HES’lerde 15 kuruşa mâl edilen elektrik, özelleştirilen dağıtım şirketleri eliyle halka 250 kuruşa (2.5 TL’ye) satıldı. Ve siz de okumuşsunuzdur üç gün önce de elektriğe yüzde 38 oranında zam geldi. Aradaki yüksek farkın tamamı elektrik üretimini ve dağıtımını ele geçirmiş özel sektörün kazancı mıdır? Değilse yüksek oranda vergi olduğu için mi maliyet fiyatı ile satış arasında bu büyük fazlalık oluşuyor? Özelleştirme sonucu; özel şirketlerden garantili fiyatlarla elektrik alan ve tüm elektriği, halka yine özelleştirilmiş dağıtım şirketleri aracılığı ile sattıran iktidar, şaşkın dervişe benzedi!

Elektriğe zam yaptı.

Zamlar duracak(!)

İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan da; “Elektrik zammı ile enflasyonun değirmenine su taşınmış oluyor” diye dikkat çekti.

Rakıya zam yap! Roka fiyatı insin!

Model; zammı zamla durdurma üzerine kurulunca bugünden itibaren şiddetli bir zam sağanağının da başlaması bekleniyor. Rakı, şarap, bira türü alkollü içkilere ve akaryakıta da yüzde 20 zam gelecekmiş. Rakıya zam yap. Roka zammı dursun ve hatta bir demet rokaya ödediğin bedel, geçen yılın bile altına insin. Benzine zam yap. Bulgurdaki fiyat artışı kesilsin. Cine zam yap, cevizin enflasyonu gerilesin. Karpuza zam yap, kavun fiyatı insin. Zammı, zamla vuruşturma modeli. Günün sonunda ne olacağını yaşayıp göreceğiz.