Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, resmi ziyaret kapsamında öğle saatlerinde Türkiye'ye gelen Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmek için Dolmabahçe Çalışma Ofisi'ne geldi.
Erdoğan ile Zelenskiy görüşmesi saat 19.15 sıralarında başladı. Yaklaşık 1,5 saat süren görüşmenin ardından iki Cumhurbaşkanı ortak basın toplantısı düzenledi.
Erdoğan, şu açıklamaları yaptı:
- “Sayın Zelenskiy'yi Geçen sene Temmuz ayından sonra yeniden misafir etmekten büyük bir memnuniyet duyuyorum. Kendisine ve heyetine bir kez de sizlerin huzurunda hoş geldiniz diyorum. Bu vesileyle Çarşamba günü Sayın Zelenskiy ve Sayın Miçotakis'in de bulunduğu bölgeye yakın bir yere düzenlenen füze saldırısı sebebiyle her iki ülkeye de geçmiş olsun dileklerimizi iletiyorum.
"DESTEĞİMİZİ VURGULADIK"
- 2 yılı geride bırakan savaş nedeniyle hayatlarını kaybeden Ukrayna vatandaşları için de taziyelerimi sunuyorum. Kıymetli dostumla bugünkü görüşmelerimizde savaş ilgili gelişmelerin ayrıntılı şekilde ele aldık. Kendisine tespitlerimizi bir dost olarak tüm samimiyetimle ifade ettim. Stratejik ortağımız Ukrayna'nın toprak tüyü, egemenliği ve bağımsızlığına yönelik desteğimiz gereği de vurguladık. Maalesef savaşın başta Ukrayna olmak üzere bölgesel ve küresel plandaki menfi yansımaları bilerek artıyor.
"EV SAHİPLİĞİ YAPMAYA HAZIRIZ"
- Barışın tesisi için Mart 2022'de İstanbul'da kurduğumuz müzakere masasının yanından geçebilecek nitelikte diplomatik bir adım atılamadı. Başından beri savaşın müzakereler temelinde sonlandırılması için elimizden gelen katkıyı verdik, veriyoruz. Rusya'nın da dahil olacağı bir barış zirvesine ev sahipliği yapmaya da hazırız.
TAHIL KORİDORU
- İstişarelerimizde ihraç koridorları ve emniyeti gibi Karadeniz'in istikrarını ilgilendiren meseleler hakkında da. görüş alışverişinde bulunmadık. Biliyorsunuz Karadeniz girişimi 33 milyon tona yakın tahılın ihtiyaç sahiplerine ulaşmasına imkan vererek küresel bir gıda krizinin önüne geçmiştir. O anlaşma da yine bu salonda yapılmıştır. Taraftar arasında yeni bir mutabakat sağlanması için bir niyet ortaya konulduğu takdirde daha önce olduğu gibi elimizden gelen desteği vermeye hazırız.
- Önümüzdeki dönemde Ukrayna'nın ekonomik açıdan ayakları üzerinde duran ve kalıcı güvenliğini tesis etmiş konuma gelmesi de büyük önem taşıyor. Bu çerçevede Ukrayna'nın Avrupa, Atlantik kurumlarıyla bütünleşmesi hedefine desteğimiz bakidir."
"ERDOĞAN VE TÜRK HALKINA TEŞEKKÜR EDERİM"
"Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ve Türk halkına, Ukrayna'nın egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne, tüm insanımıza, Ukraynalı çocuklara olan desteğinize teşekkür ederim" diyen Zelenskiy de bu desteği çok takdir ettiklerini vurguladı.
Zelenskiy, "Sayın Cumhurbaşkanı'na özellikle vatandaşlarımızın Rus esaretinden kurtarılması konusunda teşekkür ettim. Türkiye'nin aracılığı sayesinde ciddi insani sonuçlar elde ettik. Bundan sonraki çabaları bekliyoruz" diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın her zaman Ukrayna'nın bir parçası olan Kırım başta olmak üzere Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü tanıdığını ve bunu dile getirdiğini, her zaman Kırım Tatarlarını savunduğunu belirten Zelenskiy, bugün de bunu duyduklarını ifade etti.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, "(Ukrayna'nın toprak bütünlüğü konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın) Hiçbir zaman fikrini değiştirmediği için kendisine minnettarım" ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, Türkiye'nin Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne desteğinin sürmesini umduklarını kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın aracılığıyla "ciddi insani sonuçlar elde ettiklerini" kaydeden Zelenskiy, özellikle Rusya tarafından baskı gören Kırım Tatarların olduğu bir listeyi ilettiğini dile getirdi.
Zelenskiy, söz konusu kişilerin "işgal altında olan Ukrayna topraklarında" bulunduğunu aktararak, "(Bu kişiler) Rus hapishanelerinde, çok sert ve insanlık dışı şartlarda bulunuyorlar" ifadelerini kullandı.
Asker ya da sivil fark etmeksizin herkesin "serbest bırakılması" gerektiğini vurgulayan Zelenskiy, bu kişilerin "kendi evinde" yaşamayı hak ettiğinin altını çizdi.
“TÜRKİYE BARIŞ ZİRVESİNDE YER ALMALI”
Zelenskiy, bugün yapılan toplantıda "barış görüşmelerinin" üzerinde de durulduğunu, liderler düzeyindeki küresel zirve hazırlıklarıyla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan'a bilgi verdiğini söyledi.
Söz konusu zirvenin İsviçre'de yapılacağını kaydeden Zelenskiy, "Türkiye, barış zirvesinde de bu barış planının gerçekleştirilmesinde de yer almalı" dedi.
Bu zirvede Rusya'yı "görmediklerini" ifade eden Zelenskiy, Ukrayna için "adil bir barış" istediklerini belirtti.
“TÜRKİYE VE UKRAYNA, ORTAK SİLAH VE MÜHİMMAT ÜRETİMİ İÇİN ÇALIŞIYOR”
Zelenskiy, görüşmede, Türkiye ile Ukrayna arasındaki işbirliğine de zaman ayrıldığını, savunma sanayisi, hükümet düzeyi ilişkiler ve şirketlere ilişkin belirli anlaşmalar konusunda mutabık kalındığını vurguladı.
Türk iş dünyası temsilcileriyle görüşmekten duyduğu memnuniyeti dile getiren Zelenskiy, elde edilecek sonuçların güçlü olacağını vurguladı.
Zelenskiy, Ukrayna'nın yeniden inşası ve iki ülke arasındaki anlaşmaların ilerletilmesi konusunda da tüm konuların çözülmesine açık olduklarına dikkati çekti.
İstanbul'da Ukrayna donanması korvetlerinin inşa edildiği tersane ziyaretini hatırlatan Zelenskiy, ziyaretiyle ilgili detaylara yer verdi.
Zelenskiy, iki ülkenin "ortak silah ve mühimmat" üretimi için çalıştığını, bu durumun "stratejik" yöne sahip olduğunu ifade etti.
Görüşmede gıda güvenliğinin de konuşulduğunu aktaran Zelenskiy, "Karadeniz Bölgesi de çok önemli bu açıdan. Bizim koridorumuz hızlı bir şekilde çalışıyor. Çok fazla gemi de oradan geçti. Eminim ki biz daha fazla yapabiliriz. Şimdiden 30 milyondan fazla tahıl o koridordan geçti." değerlendirmesinde bulundu.
Zelenskiy, "ülkesinin kendi topraklarını savunduğunu" söyleyerek, barış için önerdikleri tekliflerin "pratik sonuçlara" dayandığını kaydetti.
Gıda güvenliğinin önemine dikkati çeken Zelesnkiy, "Karadeniz'e kıyısı olan tüm ülkeler de zaten bu Tahıl Koridoru'nun çalışmasını istiyor." diye konuştu.
“LİMAN SAYISINI GENİŞLETMEK İSTİYORUZ”
Zelenskiy, "tüm limanlarının" çalışmasını istediklerini belirterek, "Odessa'daki büyük limanların yanı sıra biz bu liman sayısını genişletmek istiyoruz" ifadelerini kullandı.
“ERDOĞAN’A İNANIYORUM”
Zelenskiy, bugüne kadar kimsenin Kırım Tatarlarını geri getiremediğini, bunun onların aileleri için büyük bir acı olduğunu vurguladı.
Rusya-Ukrayna Savaşı başlamadan Kırım Tatarlarının bir kısmını geri getirebildiklerini ancak çoğunun esarette olduğunu belirten Zelenskiy, bugün bir liste ilettiğini, listenin güncellendiğini ve listeye daha fazla Kırım Tatarının eklendiğini dile getirdi.
Zelenskiy, "Ben bu konuda Sayın Erdoğan'a inanıyorum. Bence o bunu yapabilir. En azından bunu deneyecek. Bunu bana söyledi" ifadelerini kullandı.
Ukrayna'nın zor şartlar altında olduğu zaman Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sayesinde Karadeniz Tahıl Girişimi'nin çalışmaya başladığını hatırlatan Zelenskiy, bu dönem için Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür etti.
"RUSYA’NIN TÜRKİYE'NİN DURUŞUNA SAYGI DUYACAĞINA İNANIYORUZ"
Erdoğan, basın toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bir gazetecinin, Türkiye'nin barış sürecine ilişkin teklifini hatırlatıp, "Rusya'nın askerlerini Ukrayna topraklarından çıkarmasını kim sağlayabilir?" sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Özellikle burada Rus askerlerinin Ukrayna tarafında bulunması, o tarafta bulunurken böyle bir teminat, böyle bir garanti olur olmaz, bütün bunların hepsi barışı bu denli savunan bir Türkiye olarak biz bu savımızda, bu tezimizde Rusya'nın da Türkiye'nin duruşuna ister istemez saygı duyacağına inanıyoruz. Zaten bu olmadığı zaman böyle bir barışı da temin edebilmek ve bunu sağlayabilmek mümkün olmayacaktır. Ama en azından dünya kamuoyunda, uluslararası kamuoyunda Türkiye olarak görevimizi yapmış addedeceğiz kendimizi. Olay budur."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Ukrayna-Rusya krizinin akıbetini nasıl görüyorsunuz?" sorusuna ise şu yanıtı verdi:
"Tabii burada üç başlık önemli. Bunlardan bir tanesi gıda güvenliği, bir diğeri esir takası, bir diğeri ise seyrüsefer garantisi. Tüm bunların dışında aslında ramazan ayı sebebiyle bir sükunetin teminini Sayın Başkan'ın istemesi ve limanların güvenliğinin teminini istemesi, bunlar büyük önem arz ediyor. Bunlarla beraber biz de Türkiye'nin duruşu itibarıyla sağlayabileceği bazı imkanlar olduğuna inanıyoruz ki Sayın Başkan'ın gıda güvenliği, esir takası, seyrüsefer garantisi konularında aynı düşüncedeyiz. Bunları sağlamamız lazım. Bu konularda adımlar atmamız lazım. Bu konuda diyoruz ki biz Türkiye olarak, gerek şahsım gerek bakan arkadaşlarım, muhataplarıyla yaptıkları görüşmelerde, buralarda olumlu bazı yaklaşımlar gördüğümüz için bu adımları atıyoruz. Bunlardan da netice alacağımızı ümit ediyoruz. Ümitsiz değiliz çünkü şu salon çok şeylere şahit oldu ve yine bu salonda kaldığımız yerden yola devam edeceğimizi zannederek bu yola çıktık. Sizler de medya olarak yazılı, görsel bu konuda gerekli çalışmayı yaparsanız netice alacağımızı ben ümit ediyorum."
İŞ BİRLİĞİ PROTOKOLÜ İMZALANDI
Toplantıda, iki ülke arasında ticaret alanında iş birliği protokolü imzalandı.
"Eşya ve Taşıtlar için Elektronik Ön Bilgi Değişimi Sistemi Kurulması"na ilişkin hazırlanan işbirliği protokolüne, Türkiye adına Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Ukrayna adına da Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov imza attı.
Basın toplantısında, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, Türkiye’nin Kiev Büyükelçisi Levent Bilgen, Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ve Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar da yer aldı.
