Ocak-ekim döneminde tüketim malları ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62,7 artarak 38,9 milyar dolarla tarihi zirvede seyretti. Ekim ayında ise yıllık bazda yüzde 78,2 artışla 4,7 milyar dolara ulaşarak rekor kırdı.
Tüketim malları sınıfında yer alan motorlu taşıt ithalatı da ekimde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 105'lik artışla 3,3 milyar dolara ulaştı ve temmuz ayındaki rekor seviyeden sadece 34 milyon dolar düşük kaldı.
İTHAL ARAÇ SATIŞI PATLADI
Ekim ayında Türkiye genelinde otomobil ve hafif ticari araç satışı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55,4 artarak 101 bin 367 adet ile rekor tazelemişti. Bunun 63 bin 763 adedini ithal araçlar oluşturdu.
Otomobil ve hafif ticari araç satışları, 2023 Ocak-Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 63,7 büyüyerek 958 bin 942 adet olarak gerçekleşmişti. Bunun
Otomobil satışları, 2023 yılı ocak-ekim döneminde geçen yıla göre yüzde 67,8 artarak 749 bin 501 adede, hafif ticari araç pazarı yüzde 50,6 büyüyerek 209 bin 441 adede ulaşmıştı. Bunun 619 bin 143 adedini ithal araçlar oluşturdu.
2023 Ekim'de otomobil satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 74,1 artarak 82 bin 611 adet olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 5,5 büyüyerek 18 bin 756 adet oldu. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık ekim ayı ortalama satışlara göre yüzde 55,7 yükseldi.
NEDEN ARTIYOR?
Ekonomi yönetimi, iki büyük sorun olan cari açık ve enflasyon sorununu çözmek amacıyla genel olarak tüketim, özel olarak da otomotiv ithalatını azaltmak istediğini söylüyor.
Bu yolda faiz artışlarının ve kredi kısıtlamalarının etkili olması hedefleniyor. Ancak rakamlar, tüketim ve otomotiv ithalatının rekor seviyelerde olduğuna işaret ediyor.
Peki faiz artışlarına, kredi kısıtlamalarına ve ilanlara dönük önlemlere rağmen sıfır araç satışları ve ithalatı neden yüksek seyrediyor?
Otomotiv sektörü temsilcileri, dört temel gerekçeye işaret ediyor.
1- ARZ SORUNU ORTADAN KALKIYOR
Otomotiv sektöründe yaklaşık 3-4 yıldır yaşanan arz sorunu, son dönemde büyük ölçüde çözüldü. Bu da ertelenmiş talebin ortaya çıkmasını sağladı.
Otomotivde arz sorununun ortadan kalktığı yönünde değerlendirmeler Merkez Bankası'nın (TCMB) geçen hafta açıkladığı enflasyon raporuna da yansımıştı.
2- İNDİRİM KAMPANYALARI
Hem arz sorunun çözülmesi hem de eylül ayında satışların düşmesiyle birlikte ekim ayında birçok firma indirim kampanyası başlattı. İndirim kampanyaları nedeniyle ek talep oluştu.
İndirim kampanyaları kasımda artarak devam ediyor ve bunun da satışları yine yüksek seviyelerde tutuyor.
TÜİK'e göre üçüncü çeyrekte otomobilde yıllık enflasyon yüzde 72,91. İndirimlere rağmen otomobil firmalarının kârlılıkları geçmiş yıllara göre yüksek kalmaya devam ediyor.
3- YÜKSEK ENFLASYON ORTAMINDA YATIRIM ARACI
Yüksek enflasyon ortamında otomobil kullanım değerinden öte yatırım aracı olarak öne çıkmaya başladı. Konut fiyatlarının birçok kişi için erişilemez düzeye gelmesiyle birlikte yatırım aracı olarak otomobile yönelim de arttı.
Fiyatların daha çok artacağına dönük devam eden beklenti, talebi öne çekmeye devam ediyor.
4- ELEKTRİKLİ ARAÇTA ÖTV İNDİRİMİ
Yerli otomobil TOGG'un satışlarını artırmak için hükümet, elektrikli otomobilde ÖTV indirimi yaptı. Bu durum da ithal elektrikli araç talebini artırdı. Özellikle Çinli elektrikli araçlara dönük artan ilgi var.
BEKLENTİLER NE?
Otomotiv sektörü temsilcileri, satışların birkaç ay daha yüksek seyretmesini, daha sonra yüksek faiz etkisiyle gerilemesini bekliyor.
İndirim kampanyalarının kasım ve aralık ayında devam etmesi bekleniyor.
Yeni yılda devreye sokulacak ÖTV matrah güncellemesi ile engelli araçlar için belirlenen sınır artacak. Bunun da yılbaşında ek talep yaratması bekleniyor.
