Geçen yıl elde ettikleri gelirleri nedeniyle Mart 2024’te beyanname verecek olan yaklaşık 5 milyon mükellef; kendisi, eşi ve küçük çocukları için yaptığı eğitim ve sağlık harcamalarını aşağıdaki şartlarla beyannamede indirim konusu yapılabilir. GVK-3/2003-3 sayılı Gelir Vergisi Sirkülerine göre, indirim konusu yapılacak tutarın hesaplanmasında beyan edilen gelir, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır.
Beyan edilen gelirin %10’unu aşmaması,
Türkiye’de yapılması,
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi,
Mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocukları için yapılması. Buradaki “çocuk” veya “küçük çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, “eş” tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.
İNDİRİM KAPSAMINA GİREN EĞİTİM HARCAMALARI NELERDİR?
255 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde eğitim giderleri; eğitim ve öğretim kurumları, anaokulu, kreş ve dershanelere eğitim amacıyla yapılan ödemeler, eğitim amaçlı kurs ücretleri, okul servis ücretleri, kitap ve kırtasiye alımları için yapılan harcamalar, öğrencilerin özel yurtlarda ve pansiyonlarda kalmaları durumunda ödenen tutarlar olarak sayılmıştır.
Ancak, yabancı ülkelerdeki eğitim kurumlarına yapılan ödemeler, okullarda verilen ve bedeli ayrı olarak tespit edilen yemek hizmetine ilişkin harcamalar, okul aile birliği ve okul koruma derneklerine yapılan bağışlar ve gelir veya kurumlar vergisine tabi olmayan okullara ödenen eğitim ücretleri ile devlet okullarına ödenen harçlar eğitim giderleri kapsamına girmemektedir.
İNDİRİM KAPSAMINA GİREN SAĞLIK HARCAMALARI NELERDİR?
255 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde sağlık giderleri teşhis ve/veya tedavi sürecinde yapılan;
Muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi ve hastane giderleri,
İlaç, sağlık malzemesi, gözlük ve lens alımları gibi,
harcamalar olarak sayılmıştır.
EĞİTİM VE SAĞLIK GİDERİ İNDİRİMDE ÖZELLİK GÖSTEREN ORTAK HUSUSLAR...
■ Eğitim ve sağlık harcamalarının aynı takvim yılı içerisinde birlikte yapılması durumunda eğitim ve sağlık harcamalarının toplam tutarının beyan edilen gelirin %10’u ile sınırlı olan kısmı indirebilecek olup, indirilemeyen kısım gelecek yıla devredilemez.
■ Eşlerin ve çocukların da ayrı gelir vergisi beyannamesi vermesi durumunda, vergilendirmede şahsilik ilkesi gereği eşlerin ve çocukların her biri beyan ettikleri gelirin %10’u ile sınırlı olarak eğitim ve sağlık harcamalarını kendi beyannamelerinde indirime konu edebileceklerdir.
■ Eğitim ve sağlık harcamaları, harcamanın yapıldığı yıla ilişkin gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacaktır.
■ Gelir vergisi mükelleflerinin KDV mükellefi olup olmadıklarına bakılmaksızın nihai tüketici olarak gerçekleştirdikleri ve indirim konusu yapabilecekleri eğitim ve sağlık harcamaları, gelir vergisi matrahının tespitinde KDV dahil tutarı ile birlikte dikkate alınır.
■ Mükelleflerin indirime konu harcamalarını, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden alacakları; fatura ve serbest meslek makbuzundan herhangi biri ile tevsik etmesi gerekmektedir. Eğitim ve sağlık harcamaları bakımından yazar kasa fişleri (ÖKC) “tevsik edici belge’’ olarak kabul edilmemektedir.
Örneğin; mükellefin ödemiş olduğu ilaç bedeli karşılığında eczane tarafından yazar kasa fişi düzenlemesi durumunda yapılan harcama, indirim kapsamında kabul edilen sağlık harcaması olmasına rağmen yazar kasa fişi tevsik edici belge olarak kabul edilmediğinden söz konusu sağlık harcaması beyanname üzerinden indirim konusu yapılamayacaktır.
Mükelleflerin aldıkları eğitim ve sağlık harcamalarına dair belgeleri, düzenlenme tarihini takip eden takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar.
ÖZEL EĞİTİM GİDERLERİ (MUKTEZALAR)
■ Okul forma ve ayakkabı harcamalarının, ilgili ilköğretim kurumu bünyesinde öğrencilerine kullanımı zorunlu kılınmış ihtiyaç kalemleri arasında olduğunun, anılan kurumdan alınan belge ile tevsik edilmesi halinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun 89 uncu maddesinin (2) numaralı bendi çerçevesinde Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 24.08.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 89-1398 sayılı özelgesi.)
■ Eğitim kurumları ile yaptıkları sözleşmeler uyarınca bu kurumlarda öğrencilere yemek hizmeti veren gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin bu hizmetlerinin eğitim hizmetinin bir parçası olarak değerlendirilmesi mümkün olmayıp, söz konusu yemek hizmetine ilişkin harcamalar eğitim gideri olarak kabul edilemez. (Ankara VDB’nın 22.06.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-89-11-451 sayılı özelgesi.)
■ Çocukların evden okula gidiş gelişi için servis şirketine ödenen paralar beyannamede indirim konusu yapılabilir. (İVDB’nin B.07.1.GİB. 4.34.16.01/ GVK-89-12415 sayılı özelgesi).
■ Üniversitede tahsilde olan çocuğun 25 yaşını doldurmamış olması, şartıyla eğitim amaçlı kitap ve kırtasiye alımları için yapılan harcamalar ile özel yurt veya pansiyona ödenen tutarların yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden indirilmesi mümkün olup ev kirası, apartman aidatı, doğalgaz, elektrik, su ve internet gibi ödemelerin gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. (Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 16.10.2015 tarih ve 96620903-120[89-15/5]-101 sayılı özelgesi)
■ Vakıflar tarafından kurulan üniversiteler kurumlar vergisinden muaf olduklarından, anılan kurumlara ödenen tutarlar gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılamaz. (İstanbul VDB’nın 21.05.2013 tarih ve 62030549-120[89-2013/140]-744 sayılı özelgesi.)
ÖZEL SAĞLIK GİDERLERİ (MUKTEZALAR)
Mükellefin eşinin doğum yapması nedeniyle yapılan sağlık harcamaları, anılan maddede belirtilen şartların topluca mevcut olması halinde, yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilecektir. Mükellefin eşinin doğum yapması nedeniyle yapılan harcamalar üzerinden hesaplanan KDV, vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilememektedir. Bu nedenle, harcama toplamının KDV dahil bedel olarak kabul edilmesi gerekmektedir. (GİB’in 046765 sayılı özelgesi).
Eşe ait sağlık harcamalarının öncelikle kendisi tarafından gayrimenkul sermaye iradı dolayısıyla verilen yıllık gelir vergisi beyannamesinde, beyan edilen gelirin %10’unu aşmayacak şekilde indirime konu edilmesi gerekmekte olup, söz konusu sağlık harcamalarının bu indirimden arta kalan kısmının da diğer eş tarafından gayrimenkul sermaye iradı dolayısıyla verilen yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirin %10’u ile sınırlı olacak şekilde indirim olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. (İstanbul V.D.B.’nın 20.12.2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 89-571 sayılı özelgesi.)
Eczanelere ödenen ilaç bedeli karşılığında alınan yazar kasa fişleri “tevsik edilecek belge” olarak kabul edilmemekte olup söz konusu harcamaların fatura ile tevsiki gerekmekte ve bu sebeple de söz konusu belgelere dayalı olarak indirim yapılması mümkün değildir. (Eskişehir V.D.B.’nın 04.09.2014 tarih ve 11355271-120.04[65-2014/6]-6598 sayılı özelgesi)
Eğitim ve sağlık harcamalarının kanunla belirlenen kısmının yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilmesi mükelleflere kanunla tanınmış bir haktır. Bu hakkın hata sonucu kullanılmamış olması hiç kullanılamayacağı anlamını taşımamaktadır. Dolayısıyla şartların sağlanması halinde ilgili yıllar için verilecek düzeltme beyannameleri ile indirim konusu yapabilmeniz mümkün bulunmaktadır. (İstanbul Defterdarlığı’nın 11483 sayılı özelgesi).
