OECD’nin yaptığı Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2022 araştırma sonuçları; Türkiye’de bilimsel, çağdaş eğitimin son 20 yıldır sistematik gerilediğini kanıtladı. Singapur’dan Slovakya’ya, Jamaika’dan Japonya’ya 81 ülkedeki 15 yaşında, 700 bin öğrenci yarıştı. Ülkelerin eğitim niteliği ölçüldü. Türkiye 7 bölgeden, 196 okul ve 7250 öğrenciyle katıldı. Türkçe olarak 234 matematik, 115 fen, 36 yaratıcı düşünce, 197 okuma becerisi tam 582 soru soruldu. MEB’in başarıyı arttırmak için örneklemdeki Anadolu ve fen lisesi öğrenci oranını yüzde 39’dan yüzde 62’ye çıkarma kurnazlığı da işe yaramadı. Türkiye, 81 ülke içinde 39. ve 37 OECD ülkesi içinde 32. oldu. 

20 YILDIR SONDA

MEB, “Sıralamamız ilerledi” diye müjdelese de öğrenci performansları her kategoride düştü. “Bakkal Hesabı” seviyesinde temel becerisi olan öğrenci sayısı matematikte düştü. Fende 8 sıra değil sadece 8 puan artarken okuma becerisi, 10 puan düştü. 81 ülke ortalaması 435 puan olan okuma becerisi, OECD ülkelerinde 476 puan. Türkiye üye olduğu OECD ülkelerinden 20 puan düşük, 456 puanda kaldı. Türkiye, OECD ülkeleri ile kıyaslandığında; 2015 PISA’da 35 ülke içinde 34’üncü, 2018 PISA’da 37 ülke içinde 31’inci, 2022 PISA’da 37 ülke içinde 30. oldu. OECD ülkeleri ortalaması yakalanamadı. Okuduğunu anlayamayan Türk çocukları, 20 yıldır son sıralarda!

PİŞTOV PATLADI

PISA’da okuduğunu anlama kategorisinde bu kadar zor ne sorulmuş olabilirdi? Soruları inceledim. Okuma becerilerini ölçen 197 sorudan 133’ü çoktan seçmeli yani A, B, C, D diye şıklara ayrılmıştı. Okuduğu metnin içeriğini kavrayan öğrenci, bir şıkkı işaretleyecekti. Sınavda, “Pencere, yüksek sesle şarkı söylüyordu” gibi çok çok basit bir cümlede, pencere gıcırtısı ve rüzgar sesinden bahsedildiğini, 9. sınıfta öğrencileri anlamadı. İyi ki; Atatürk’ün Türk müziği repertuarına kazandırdığı, “Pencere açıldı Bilal oğlan, piştov patladı” diye süren hicaz makamındaki Rumeli türküsünde geçen, horozu çakmak taşlı piştov ve pencere sorulmamıştı.

TOPAL TAVUKLAR

AKP’nin 22 yıldır dindar kindar nesil tutunmasıyla topal tavuğa çevirdiği eğitim sistemini ölçen PISA 2022’de komik ama bir de topal tavuk paragraf sorusu var. İlkay, bacağı incinen zavallı tavuğunu ne yapacağını halasına sordu. Halası da, “Tavuk Sağlığı Forumu bana çok yardımcı oldu” diye önerdi. Çoktan seçmeli bu soruda, “Yaralı tavuğa aspirin verilsin mi?” gibi 4 farklı önerme var. Öğrenciler, işin içinden çıkamadı. Soru da tavuk da sizlere ömür. Pilav üstü tavuk sorulsa, belki daha yaratıcı olacaklardı. İktidarın, 22 yılda orasından burasından en az 100 kez değiştirip, yolunmuş tavuğa çevirdiği eğitim sistemi, öğrencilere yaratıcılık yeteneği kazandırmayı bırakın, basit sorunları çözme yetisi bile kazandırmıyor. PISA’daki, “Altı kuş, ağaçların üzerinden uçtu” cümlesi anlaşılamadı. Kuşlar uçtu, kuşlar! Hepsi bu...

İNEKLEMEK YETMEZ

Yumuşakçalar, kurtlar, dil balıkları derken Büyük Okyanus’taki volkan adası Rapa Nui’ye gelindi. Profesörün burada vereceği konferans metni okutuldu. Profesörün bahsettiği gizem ve Rapa Nui ağaçlarını farelerin yiyip yemediği soruldu, bizimkiler sustu. Çünkü metni okusalar da anlamıyorlardı. Amerikalı Sam, kahve dükkanında artık inek sütü yerine soya sütü satacaktı. Paragraf sorusu geldi. Ana fikri kavrayamayan yüzlerce Türk öğrenci, “İnek sütü zararlı” şıkkını işaretleyip, geçti. Türk çocukları artık Türkçe bir metni, İngilizce gibi sadece harf olarak okuyup, içeriğini anlamıyor.

GUATEMALA’YI GEÇTİK

MEB, okuma becerilerinde Türkiye’nin 45 ülkeyi geçtiğini tef çalar gibi müjdeledi. Geçilen 45 ülke hangileri? Paraguay, Guatemala, El Salvador, Brunei, Costa Rika, Jamaica diye liste uzuyor. Neyse ki, okuduğunu anlamada 329 puanla 81 ülke içinde sonuncu olan Kamboçya’yı geçmişiz! Okuduğunu anlamada üst seviye ölçüm 5’inci ve 6’ncı dereceye 100 Türk öğrenciden sadece 1.9’u girebildi. Türk çocuklarının yüzde 98’i okuduğunu anlamakta zorlanıyor. “Okumuyorlar ki, anlasınlar!”  kolaycılığı ile suç öğrencilere atılamaz. AKP’nin, 4+4+4’lük eğitim sisteminin, dört dörtlük çöktüğü uluslararası raporla kanıtlandı. Din imanlı depreme dayanıklı sınıf, hadisli fıkıhlı aile dersi gibi işleri geçin. Eleştiri, sorgulama temelli bilimsel eğitim sistemi için Milli Eğitim Şurası acil toplanmalıdır. Türkiye, eğitimde bu kafayla giderse çok değil 2025 PISA’da, Kamboçya’nın da gerisine düşüp, dünya sonuncusu olacak!