Kortizonun yüksek doz ve uzun süre kullanıldığında oluşabilecek yan etkileri şöyle sıralanabilir…
Tedaviye bağlı Cushing Sendromu: Omuzlar ve karında yağ toplanması, vücutta su ve tuz tutulumuna bağlı ödem ve tansiyon yükselmesi, kemik erimesi, kaslarda erime gibi problemler görülür.
Psikolojik bozukluklar: Depresyon görülebilir. Bu gibi durumlar anksiyete ile birlikte yemek yemeye fazla yönelmemize neden olabilir. Antidepresan kullanıyorsanız bu metabolizmanızın yavaşlamasına neden olacağından kilo almanız kolaylaşır.
Ülser: Kortizon mide asit salgısını artırırken, koruyucu mukus tabakasını da bozar. Ayrıca yara etrafında yara dokusunu oluşturacak olan hücrelerin de aktivitelerini azalttığı için ülser oluşumuna neden olur.
Şeker hastalığı: Kortizon kan şekerinin kullanılmasını sağlayan hormon olan insülinin etkilerine zıt etki ederek kan şekerini yükseltir. Yatkın kişilerde şeker hastalığı görülebilir.
Ödem ve yüksek tansiyon: Kortizon vücutta su ve tuz tutulumuna neden olur. Su ve tuz tutulması özellikle böbrek, kalp yetmezliği ve hipertansiyon hastalarında belirgin sorunlar yaratabilir.
Nelere dikkat edilmeli?
Tuzu mutlaka azaltın
Kortizon kullanıyorsanız tuz tüketimini azaltmalısınız çünkü kortizon böbreklerden tuzun geri emilimini arttırır. Kortizonun yüksek tansiyona neden olmasının başlıca nedeni budur. Fakat kortizonun böbrek üzerinde yalnız tuz tutma etkisi yoktur. Bir de potasyum atma etkisi vardır. Bunun için kortizon kullanan kişilerde potasyum kayıpları çok görülür.
Sebze ve meyve yiyin
Potasyum kaybı kas güçsüzlüğüne yol açar, birçok hormonun salgılanma fonksiyonlarında ve kalbin kasılma işlevinde de olumsuz etkilerini gösterir. Tuzu azaltırken, yağsız rejimlere büyük ölçüde yardım ettiğinden sebze-meyve tüketimini artırmak da faydalıdır.
Bol kalsiyum tüketin
Sürekli kortizon tedavisi gören hastalarda kemik yıkımı hızlanır. Kortizon kalsiyumun bağırsaktan emilimini azaltarak osteoporoza (kemik erimesi) neden olur. Kortizon kullanan kişiler düzenli biçimde kemik mineral yoğunluğu ölçümü yaptırmalı ve kalsiyum açısından zengin beslenmelidirler. Süt, yoğurt, peynir (tuzsuz), yeşil yapraklı sebzeler, soya fasulyesi, kuru baklagiller, fındık ve küçük balıklar zengin kalsiyum kaynaklarıdır.
Tatlıdan uzak durun
Kortizon kullanan hastalarda iştah çok açılır. Özellikle karbonhidrat içeren besinleri yemeye eğilim artar. Bunun nedeni vücudumuzdaki karbonhidrat (şeker) metabolizmasının bozulmasıdır. Kortizon kan şekerinin yükselmesine neden olur. Çünkü glikozun yani kan şekerinin hücre içine girişini azaltır (kan şekeri yükselir), karaciğerde ve çizgili kaslarda glikojen sentez ve depolanmasını artırır.
Egzersiz yapın
Kortizon kullanırken düzenli egzersizi ihmal etmeyin. Spora zaman ayıramıyorsanız mutlaka günde en az yarım saat tempolu yürüyüş yapın.
