5 TL’NİN 1’İ VATANDAŞTAN
Araştırmada, 4+4+4 düzenlemesi öncesindeki 2011-2012 eğitim öğretim yılında 4 bin 664 özel okulda 535 bin 788 öğrenci eğitim görürken 2017 yılında özel okul sayısının 9 bin 581’e bu okullardaki öğrenci sayısının da 1 milyon 174 bin 409’a çıktığına işaret edildi. 4+4+4 süreci sonrasında özel okul sayısında adeta patlama yaşandığı belirtilen raporda, “Anayasal bir hak olan temel eğitim parasız olmaktan çıkmıştır” tespiti yapıldı.
TÜİK’in resmi verilerinden yararlanılarak hazırlanan raporun sonuçlarına göre, 2011 yılında ilk ve genel orta öğretim harcamalarının yüzde 83’ü devlet, yüzde 13.3’ü vatandaşlar, yüzde 3.7’si de vakıf ve dernekler tarafından karşılanıyordu. 2016 yılına gelindiğinde ise devletin toplam harcamalardaki payı yüzde 76.6’ya düşerken vatandaşın üstlendiği pay yüzde 19.9’a yükseldi. Raporda, “Bu veriler eğitim için harcanan her 5 liranın 1 lirasının yurttaşlar tarafından yapıldığını ortaya koymuştur” tespiti yapıldı.
İYİ OKULLARA KAÇIŞ
Rapora göre 2011 ila 2016 yılları arasında devletin ilkokullara yaptığı eğitim harcamasındaki artış yüzde 78’de kalırken vatandaşların ilkokul eğitim harcaması yüzde 316.7 ile olağanüstü düzeyde arttı. Bu değişim sonrası ilkokullarda toplam harcama içindeki devletin payı yüzde 88.3’ten yüzde 80.1’e düştü, vatandaşın payı ise yüzde 7.4’ten yüzde 15.8’e çıkarak ikiye katlandı.
Aynı dönemde ortaokullar için devletin yaptığı harcamaların payı yüzde 76.6’dan yüzde 71.8’e düştü, vatandaşın eğitim yükü ise yüzde 19.9’dan yüzde 24.4’e çıktı. Fen, sosyal ve Anadolu liselerinde ise toplam eğitim harcamaları içinde vatandaşın payı yüzde 28’lerden yüzde 35.5’lere çıkarken devletin payı yüzde 58.8’den yüzde 50’ye kadar düştü.
Yüzde 14’ü okula bile gidemedi
Raporda, eğitim sistemine yönelik şu çarpıcı tespitlere yer verildi. Lise öğrencilerinin hızla okuldan uzaklaştığı tespit edilirken, gelir düzeyi yüksek olan ailelerin çocuklarını özel okullara, yoksul ailelerin devlet okullarına yönlendirdiği vurgulandı. İşte rapordaki çarpıcı tespitler:
- 2017-2018 eğitim öğretim yılında 6-18 yaş zorunlu eğitim çağ nüfusunun yüzde 14’ü okula gidemedi. n Özel okul için velilere 1.2 milyar TL kaynak aktarıldı.Okullarda para toplanmaya devam edildi.
- Öğrenciler lise eğitimini hızla terk ediyor. Son 3 yılda açık liseye kayıt oranı yüzde 63 arttı. Liselerin 12’nci sınıflarındaki öğrenciler özel ya da temel liselere geçiş yaptı. Üniversite öğrencilerinin sadece yüzde 14’üne yurt hizmeti verilebildi. n En zengin yüzde 10 ile en yoksul yüzde 10 arasında 64 kat fark oluştu.