2020 yılının ilk çeyreğinden itibaren pandeminin etkisiyle üretime ara veren otomotiv firmaları yılın ilk yarısına doğru tekrar üretime başlayarak tüketicinin otomobil talebini karşılamaya başlamıştı. Buna ek olarak yaşanan sıkıntılı süreç üreticilerin kâr marjlarını da direkt olarak etkiledi.

2021 yılının ilk aylarına geldiğimizde ise otomobillerin birçok elektronik parçasında bulunması gereken mikroçiplerin üretimiyle alakalı ciddi bir sıkıntı oluşması bekleniyor. Bunun sebebi olarak ise kimi kaynaklar değerli madenlerin yeryüzüne çıkmasında yaşanan sorunlardan dolayı arzın azalmasını gösterirken, kimi kaynaklar da bu çipleri üreten firmaların kâr marjının daha yüksek olduğu sektörlere bu ürünleri satmasını gösteriyor.

Yarı iletken yani mikroçip tedarikinde yaşanan bu sıkıntı, onlarca yıldır Just-In-Time (JIT) yani tam zamanında teslim mantığıyla çalışan otomotiv endüstrisinin ve mikro çip üreticilerinin arasındaki bu tedarik zincirinde kopukluklar yarattı.

McKinsey ortağı Ondrej Burkacky, "Otomotiv sektörü, tüm tedarik zincirinin otomobillerin üretiminin etrafında toplandığı gerçeğine çok alıştı. Bu durumda gözden kaçan şey ise yarı iletken üreticilerinin aslında bir alternatifi olduğudur." dedi.

Geçtiğimiz nisan ayında etkisi ciddi biçimde görülen corona virüsü salgını yüzünden Volkswagen, otomotiv üretiminin büyük bir kısmının boşta kaldığını ve bu durumun bir V şeklinde toparlanma içereceği konusunda uyarıda bulunmuş, tedarikçileri işaret etmişti.

Reuters'a konuşan ama isminin yayınlanmasını istemeyen Avrupalı yarı iletken üreticisi, "Geçen yıl personel sayımızı azaltmak ve üretim kapasitesinde taşıma maliyetini karşılamak zorunda kaldık. Otomobil üreticileri bizden kapasite artışı için yatırım yapmamızı bekliyorsa, lütfen bir sonraki krizde de ortaya çıkacak bu atıl yani kullanılmayan kapasitenin maliyetini kimin karşılayacağını söyleyebilirler mi?" dedi.

Otomotiv endüstrisi yarı iletkenlere yılda yaklaşık 40 milyar dolar harcıyor, bu küresel pazarın yaklaşık onda birine denk geliyor. Mirabaud teknoloji analisti Neil Campling'e göre Apple, yalnızca iPhone modellerini üretmek için bu çiplere daha fazla para harcıyor.

Otomotiv endüstrisinde kullanılan mikro çiplerin üretimiyle alakalı tedarikçiler şöyle diyor: "Bu yarı iletkenleri üretmeye devam edersek en eski teknoloji ürünü üretmeye devam edip, kendimi geliştiremeyeceğiz ve şu anki ürettiklerimizle zaten üreteceğimizin en iyisini üretiyoruz, daha yok!" Strategy Analytics'ten Asif Anwar ise "Sony bunu bir Playstation 5 veya Apple için bir sonraki iPhone'unda kullanmayacak" dedi.

Alman otomotiv endüstrisinin, Ekonomi Bakanı Peter Altmaier'i yılın ilk ayında Tayvan'daki çip üreticilerine daha fazla kapasite yaratmaları için mektup yazmaya ikna etmesi bu çip üreticilerini ciddi biçimde şaşırttı.

Başka bir Avrupalı ​​çip üreticisinden bir kaynak ise, otomobil üreticisinin nasıl çalıştığına dair zayıf anlayışa olan güvensizliğini dile getirdi. "Arz için çaresiz olan bir otomobil üreticisinden telefon aldık. Onlar telefon görüşmesinde, üretimimizi artırmak için neden gece vardiyası yapmadığımızı sordular. Anlamadıkları şey, başından beri gece vardiyası yürüttüğümüzdür." dedi.

BU İŞİN ÇÖZÜMÜ HIZLI BİÇİMDE OLMAYACAK

Otomotiv endüstrisinin en büyük çip tedarikçilerinden Infineon ve Robert Bosch, bu yıl yeni çip üretim tesislerini devreye almayı planlasa da yakında tedarik sıkıntısının azalması gibi bir ihtimalin olmadığını belirtti.

Infineon gibi uzman çip üreticileri, Taiwan Semiconductor Manufacturing (TSMC) liderliğindeki sözleşmeli imalatçılara otomotiv yongalarının bir kısmını dış kaynak olarak kullanıyor, ancak Asyalı üretim tesisleri şu anda kapasite kısıtlamalarına karşı geldiklerinden üst düzey elektronik üreticilerine öncelik veriyor.

ELEKTRİKLİ VE OTONOM ARAÇLAR SEKTÖRÜ KURTARACAK

Uzun vadede elektrikli araçlar daha yaygın olarak kullanılmaya başlandıkça ve daha gelişmiş çipler gerektiren otonom sürüş gibi özellikler geliştikçe yarı iletken üreticileriyle otomobil endüstrisi arasındaki ilişki daha da yakınlaşacak.

Ancak kısa vadede, yonga tedariki eksikliğinin hızlı bir çözümü yok: IHS Markit, bir mikro denetleyiciyi teslim etmek için geçen sürenin iki katına çıkıp 26 haftaya çıktığını ve eksikliklerin ancak Mart ayında düzeleceğini tahmin ediyor.

IHS Markit, bunun ilk çeyrekte 1 milyon hafif araç üretimini riske attığını söylüyor. Avrupalı ​​çip endüstrisi yöneticileri ve analistleri, arzın yılın ilerleyen dönemlerine kadar talebi karşılayamayacağı konusunda hemfikir.

Strategy Analytics'ten Anwar, 2021'de Avrupa ve Kuzey Amerika'da otomobil üretiminde yüzde 5 ve yüzde 10'luk bir düşüş öngörüyor. Fransız-İtalyan yonga üreticisi STMicroelectronics'in başkanı Jean-Marc Chery, kapasite kısıtlamalarının otomobil üreticilerini yıl ortasına kadar etkileyeceğini tahmin ediyor. (REUTERS)