Türkiye en çok hangi ülkeye benziyor ekonomide? Hilafsız cevabım, Arjantin’e...

Arjantin Peso’su devamlı değer kaybeden bir para birimiydi... Nasıl salak bir akıl yönetime hakim olduysa gittiler, 1 Peso eşittir 1 Amerikan doları dediler.

İyi de güzel kardeşim senin enflasyonun yanı sıra cari açığın, bütçe açığın, tasarruf açığın var. Amerika ile senin ekonominin benzerliği ne? diye kimse sormadı.

★★★

IMF, tarihinde ilk defa bir ülkeyi sahtekârlıkla suçladı... O da Arjantin... IMF analistleri Arjantin’in enflasyon oranının yüzde 25 seviyelerinde olduğunu söylerken, Arjantin Hükümeti’nin açıkladığı verilere göre bu rakam yüzde 11 civarındaydı...

Nitekim Arjantin hükümetinin niyeti yalan dolan verilerle enflasyonu düşük tutmak ve para birimlerinin güçlü olduğunu göstermekti. Uyarıları dinlemedi, uyaranları hain ilan etti.

★★★

Arjantin şirketleri ve vatandaşları madem ikisinin de değeri aynı, ben peso yerine dolar tutayım demeye başladı.

Hükümet yurtdışından borç alarak oyunu devam ettirmeye çalışıyordu. Borçlar boyunu aştı. Dedikodular arşa ulaştı. Durum sürdürülemez hale geldi. Ufaktan başlayan kırılganlıklar ani bir krizi tetikledi.

★★★

Takvim 29 Kasım 2001’i gösterdiğinde bankaların önünde oluşan kuyruklar adeta yaklaşan fırtınanın habercisiydi... Ertesi gün bankalarda çekilebilecek dolar bitti.

Çoğu yabancılara satılmış olan bankalardan bir gecede 30 milyar doların dışarıya transfer edilmesi paniğe sebep oldu. İşlemler durduruldu.

1 Aralık Cumartesi günü hükümet ülkedeki tüm banka hesaplarını dondurduğunu açıkladı. Sokaklar karıştı.

★★★

Bugün Türkiye’de uygulanan Kur Korumalı Mevduat da Türk Lirası’nı dolara sabitlemek değil mi? Hatta daha fazlası... Dolar artmasa bile ödenecek bir faiz söz konusu...

Bu işin dayanmayacağı ancak bir süre idare edebileceği sonrasında faturanın halka çıkacağı da o kadar aşikar ki... Herhangi bir iktisat öğrencisine sor anlatsın sana neden sürdürülemeyeceğini...

★★★

Arjantin de bu duruma üç günde gelmedi. Onlar da bir zamanlar “şahlanan” ekonomiye sahipti!

Oysa ülkenin doğal kaynakları çok zengin... 45 milyonluk nüfusunun ortalama eğitim düzeyi bizden yüksek... Et ve tarım ürünleri ihracatın ana kalemleri... Gelişmiş sanayi dalları da mevcut...

Neredeyse bize yakın otomobil üretip, satıyorlar. Fiat, Renault, Ford, Peugeot ve Türkiye’ye yatırım yapmaktan vazgeçen Volkswagen’in Arjantin’de otomobil fabrikaları var. Peki neden bu durumdalar?

★★★

Krizi tetikleyen şartlar değil yönetim hatalarıydı... Kötü gidişatı her daim, “Dış mihrakların bu oyununa gelmeyeceğiz” diyerek açıklamaya çalıştı. Düşünün artık bahanelerimiz bile aynı!

Dolar, peso karşısında önce 3 katına sonra 5 katına derken 10, 20, 50, 70 ve 100 katına çıktı. Bugün 1 dolar 109 peso civarı... Hiç oturup incelediler mi Arjantin hatayı nerede yaptı?