Isparta kar altında karanlığa gömüldü mü?

Gömüldü.…

İnsanlar günlerce soğuktan tir tir titrediler mi?

Titrediler.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ soruyor; “Bugüne kadar hangi elektrik dağıtım şirketine gerekli alt yapı yatırımı yapmadığı için ceza verildi?”

İşte bu sorunun yanıtını alamadık.

★★★

İYİ Parti Başkan Vekili Erhan Usta, TBMM’de 2022 yılı bütçe görüşmeleri yaptığı konuşmada; “Firmalara vatandaşın cebinden; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 5 yıl için belirlediği tarifelerle yaklaşık 7 milyar TL ödeniyor. EPDK bu şirketlerden memnun olacak ki, 2021’de bu ödeneği 22 milyar 260 milyon TL’ye çıkarıyor” diyor.

Usta’nın hazırladığı grafikte 2022 yılı için 24 milyar 750 milyon TL olarak planlanan yıllık ödenek, 2025 yılı için 28 milyar 570 milyon liraya çıkıyor.

★★★

EPDK’nın enerji dağıtım şirketlerine 2016-2020 yılları arasında 7 milyar 12 milyon ile 8 milyar 40 milyon lira arasında belirlediği yatırım ödeneğini, son 5 yılda yüzde 217 oranında artırmasına Usta; “Soyguna tahammül edemem” sözleriyle tepki gösteriyor.

★★★

“Normalde bu artan bedellerin ardından elektrik kesintilerinde azalma olması beklenir” diyen Usta, 2018-2019 yılları elektrik kesinti sürelerini karşılaştırıyor;  azalma şöyle dursun, karanlık dakikalarda iki kata varan oranlarda artışları açıklıyor.

★★★

Elektrik kesintisi süreleri 1.809 dakikadan, 3.733 dakikaya çıkan Toroslar (Enerjisa- Adana, Gaziantep, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Kilis) bölgesi başı çekiyor.

İkinci sırada 1.271 dakikadan 2.433 dakikaya çıkan Dicle (Eksim Holding- Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt) ve 1.336 dakikadan 2.257 dakikaya çıkan Aras (Çalık-Kiler Holding- Erzurum, Ağrı, Kars, Erzincan, Iğdır, Ardahan ve Bayburt) ilk üç sırada yerini alıyor.

★★★

Antalya ve Burdur’un yanı sıra 4 gün kar altında elektriksiz kalan Isparta ilinin de içinde olduğu Akdeniz EDAŞ (Cengiz-Kolin) 2018 yılından 2019 yılına kesinti süresini 1.001 dakikadan 1.545 dakikaya çıkararak en fazla elektrik kesintisi yapan ilk 6 elektrik dağıtım şirketi arasına giriyor.

2022 Şubat’ında Isparta’da yaşanan kesintilerin diğer illere de yayılacağı öngörüsünde bulunanlar yok değil.

Malum doğalgaz tedarik krizi de yaşıyoruz…

Isparta’nın başına gelen felaketi,  turizm kenti Antalya’nın “ayrıcalıklı” konumuna bağlayan yorumlar alıyorum.

Akdeniz EDAŞ’ın turisti elektriksiz bırakmamak için EPDK’ya taahhüt ettiği yatırım bütçesini Antalya’ya kullandırdığı iddia ediliyor.

Bu iddianın gerçeğine ancak denetim raporlarından ulaşabiliriz.

Tabii yapılıyorsa ve gerçek bir denetim oluyorsa…

★★★

Diyeceksiniz ki bir tanesi olsun elektrik kesinti sürelerini azaltan elektrik dağıtım şirketi yok mu?

Usta’nın araştırmasına göre AYEDAŞ (Enerjisa- İstanbul Anadolu Yakası) karanlık dakikaları 415’ten 747’ye; KCETAŞ’ta (Kayseri Belediyesi) ise 588 dakikadan 663 dakikaya çıkarmış olsa da, en az kesinti yapan iki bölge olmayı sürdürüyor.

Özetle şunu söylemek mümkün; planlı elektrik kesintisi yapılmayan bölge yok.

Kayseri’nin görece başarısını; kâr odaklı özel bir şirket değil de kamu yararına hizmet üretmekle sorumlu belediye şirketi olmasına bağlayabiliriz.

★★★

Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirmesi 2013 yılında tamamlandı. Üzerinden 7 yıl geçti; hizmet kalitesi hala 1970’ler seviyesinde…

Elektrik faturaları ise çağ atladı…

Emekli maaşının yüzde 10’u kadar elektrik faturası ödeyen konut bulmak zor değil.

★★★

Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Başkanı Kıvanç Zaimler 8 Aralık 2021 tarihli basın açıklamasında, elektrik dağıtım şirketlerinin yatırımları hakkında bilgi veriyor.

2021-2025 dönemi için toplam 75 milyar liralık yatırım yapacaklarını vurgulayan Zaimler, “Yatırımlarımızın miktarı güncel endeksle bu yıl yaklaşık 17 milyar liraya ulaşacak. 2011-2015 tarife döneminde aynı para endeksiyle toplam yatırım 25 milyar liraydı. 2016-2020 dönemini kapsayan 5 yılda bu rakam 50 milyar lira oldu” ifadelerini kullanıyor.

★★★

Sayıştay Denetim Raporu, Zaimler’in verilerini sorgulamamızı gerektiriyor.

Enerji Bakanlığı’nca denetim yetkisi verilen TEDAŞ, 21 elektrik dağıtım bölgesinden 10’uyla ilgili denetim yapmamış.

Aynı raporda, şirketlerin bakanlığa aktarması gereken katkı payı tutarlarının kontrol edilmediği ve yurttaşlardan topladığı katkı payı miktarları hesabının güvenilir olmadığı da kaydediliyor.

Zaten sorunlu olan denetim mekanizması üzerine tüy dikildi ve enerji şirketlerinin denetimini özel sektöre açan 7257 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, 2 Aralık 2020’de yürürlüğe girdi.