Ülke dışına çıkan toplam 300 milyar dolar kimlerin hesabında?

Bu soru 25 Temmuz 2021 tarihli yazımın başlığıydı...

Bu rakamı CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu, sivil toplum kuruluşu “Etkin Dünya Akademisi” toplantısında dile getirmişti.

Kuşoğlu’nun konuşmasında ilgili bölüm şuydu:

“Afrasia Bank New World Wealth’in araştırmasına göre, 2016-2019 arasında Türkiye nüfusuna oranla dışarıya servet çıkan birinci ekonomi. Araştırmaya göre, 1 milyon dolar ve üstü 17 bin 100 hesap dışarı kaçmış. Ortalama 10 milyondan baz alsak 170 milyar dolar yapar. İlave çıkışlar söz konusu. Yani yurt dışında en az 300 milyar dolar var.”

Kuşoğlu’nun paylaştığı veriler Afrasia Bank’ın raporunda, geniş biçimde analiz ediliyor.

★★★

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Aralık 2017’de servetini yurt dışına taşıyanlara parmak sallamaya başlamıştı.

Erdoğan’ın Muş’tan iş dünyasına “Bu adımlar ihanet-i vataniyedir. Bu ülkede kazanıp varlıklarını yurt dışına çıkarmaya çalışanlara iyi nazarla bakamayız” diye seslenmesi, bugüne referans bir yaklaşım olarak karşımızda duruyor.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’nun (DEİK) 2018 Nisan toplantısında da aynı konuya değinen Erdoğan “Yurt dışına para kaçırmaya tevessül edenleri affetmeyiz” diyordu.

★★★

Bir yandan iktidar, öte yandan muhalefet Türkiye’nin kaynaklarının yurt dışına yönelmesine farklı tonlarda ve saiklerle tepki vermeyi sürdürüyor.

★★★

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, 29 Temmuz’da yapılan İstanbul Sanayi Odası (İSO) toplantısında, yurt dışına kayıt dışı “500 milyar dolar” çıktığı söylentisini dile getirdi.

Çıtayı bir hayli yükseltti.

Kavcıoğlu, İSO’daki konuşmasında, son 6 ayda bankalardan kullanılan 1 trilyon liralık krediye vurgu yaparken, sanayicileri “kullandıkları ucuz krediyi yatırıma değil; ürün stokuna ve döviz alımına yönlendirmekle” itham etti.

★★★

Kavcıoğlu, özetle şöyle bir hesap dile getiriyordu:

“90 milyar dolar bankalarda parası var şirketlerin. 20 milyar dolar da yurt dışında, bunlar kayıtlı. Şirketlerin yurt dışında kayıtsız 500 milyar doları var, deniyor. Yüzde 90’ı yalan olsa yüzde 10’u doğru olsa 50 milyar dolar. TL’ye çevrilse döviz kuru bu seviyelere gelmez.”

★★★

Kavcıoğlu ile İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan arasındaki polemiğin merkezine bankaların uyguladığı faiz politikası otururken, “yurt dışına çıkarılan dövizin Türkiye’ye getirilmesi” çağrısı gölgede kaldı.

Oysa ki AKP iktidarının “enflasyonla mücadele” reçetesinde yazan en etkili ilaç buydu.

★★★

Ekonomist Prof. Dr. Hurşit Güneş’e soruyorum, Türkiye’den yurt dışına 500 milyar dolar çıkmış olabilir mi? MB başkanı bu kadar parayı kimlerin, hangi faaliyetlerden kazandığını biliyorsa nasıl bir süreç işlemeli?

Güneş’in yanıtını yazmadan önce Kavcıoğlu’nun aynı konuşmasında “kimlerin yurt dışına kayıt dışı para kaçırdığını bildikleri” ifadesini hatırlatayım.

Güneş, “Bu tutum, Türkiye’de yaşanan siyasal otoriterleşmenin, para piyasaları üzerinde de yaşandığını gösterir. Kayıt dışılık varsa Maliye Bakanı açıklar” diyor.

★★★

MB’nin söylemesi gereken ilk sözün, “Cumhurbaşkanı talimatlarıyla değil, 1211 Sayılı Merkez Bankası Kanunu çerçevesinde piyasa verilerine göre karar alıyoruz” olması gerektiğini belirten Güneş, “Manzara şudur” dedikten sonra sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Türklerin yurt dışı bankalarda açtıkları hesaplar 120-130 milyar dolar seviyelerindedir. MB yabancı bankalardan bu hesapların dökümünü isteyebilir. Tehdit dili kullanılarak, afaki rakamlarla konuşmaz.”

★★★

Ekonomik istikrarsızlıkla ülkelerin MB başkanlarının özellikleri arasında ilişki olduğunu ortaya çıkaran araştırmalara değinen Güneş, MB başkanlarında aranan 4 temel özelliği sıralıyor:

-Üst düzey ekonomi eğitimi olması, -Piyasalarla iletişim becerisine sahip olması ve neyi, ne zaman, hangi ölçüde, ne şekilde söyleneceğini bilmesi, -Finans piyasalarında deneyimli olması ve yakın ilişkide bulunması, -Algılama kapasitesine sahip olması.

★★★

Kavcıoğlu’nun bu yeteneklere sahip olması gerekiyor mu?

Erdoğan’ın, AKP iktidarlarında 11 yıl ekonomiyi yöneten DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve Başbakanlık yapan Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu için kullandığı “Onlar o makamlara layık oldukları için gelmediler. O makamlara getirildiler” sözleri, Güneş’in vurguladığı kriterlerin Türkiye için geçerli olmadığı düşündürmeye yetiyor.

★★★

Kavcıoğlu’nun bugün de TOBB’un Meclis Toplantısı’nın onur konuğu olacağı bildirildi.

Kavcıoğlu’nun İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan ile girdiği polemikte kullandığı “piyasa üslubunu” burada da görecek miyiz?

TOBB’daki toplantının yalnızca giriş konuşmaları basına açık olacak.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’ndan, Bahçıvan’ın çıkışına benzer bir konuşma da beklenmiyor.