İngiliz haber ajansı Reuters, Erdoğan-Putin ilişkisinin dengesi hakkında dikkat çekici yorumlarda bulundu.
Rus silahlı deniz piyadeleri Pazar günü Türkiye'nin kuzeybatı sahilinin 60 km (37 mil) kadar açığında, uluslararası sularda ama İstanbul yakınlarındaki bir gemiye Rusya'nın tabiriyle Ukrayna'ya doğru yola çıkmadan önce teftiş amacıyla helikopterle baskın düzenlemişti.
NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahip olan Türkiye, Karadeniz'in kuzeyinde bir buçuk yıldır devam eden savaşın oldukça güneyinde meydana gelen bu olayla ilgili olarak kamuoyuna herhangi bir açıklama yapmazken bu durumun ilişkileri gerebileceği iddia edilmişti.
Analizde, "Rusya'nın Türkiye kıyılarının hemen açıklarında bir gemiye düzenlediği baskın, Ukrayna savaşının etkilerini bir başka NATO ülkesinin sınırına taşırken; Türkiye'nin Karadeniz'e biraz sükûnet getirecek bir tahıl koridoru anlaşmasına Rusya'yı ikna etmeye çalıştığı şu günlerde riskleri de artırıyor" denildi.
"ERDOĞAN'IN KARARLILIĞINI SINIYOR"
Analistler bu olayın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile iyi ilişkiler sürdürme kararlılığını sınadığını belirtiyorlar.
Erdoğan, Ukrayna'dan tahıl ihracatına olanak sağlayan Birleşmiş Milletler (BM) aracılığındaki Karadeniz tahıl koridoru anlaşmasını yeniden başlatmayı görüşmek üzere Putin'i bu ay Türkiye'ye davet etmişti.
Bosphorus Observer danışmanlık şirketinin İstanbul'daki jeopolitik analisti Yörük Işık, "İstanbul'un bu kadar yakınında yapılan ve önlenemeyen bu tür bir saldırganlık Türkiye'nin genel haklarını hiçe saymaktadır" dedi. Işık, "Ankara'nın sessizliği tuhaf ama hâlâ Putin'in ziyaretine ve tahıl anlaşmasına geri dönülmesine güvendiğini gösteriyor" yorumunu yaptı.
Rusya'nın geçen ay anlaşmadan çekilmesinden bu yana hem Ukrayna hem de Rusya'nın uyarılarda bulunması ve Rusya'nın kıyılarındaki gemilere saldırması, ticari gemi taşımacılığının Karadeniz'de daha riskli hâle gelebileceği endişelerine yol açtı.
Ukrayna ve diğer bazı Batılı devletler Ukrayna'nın tahıl ihracatı için alternatif rotaları teşvik ederken, Ukrayna ile iyi ilişkileri olan Türkiye güvenlik gerekçesiyle bu alternatiflere sessizce karşı çıkıyor. Batı'nın Rusya'nın bazı taleplerini kabul etmesini ve Rusya'nın da diğer taleplerinden vazgeçmesini isteyen Türkiye, Ukrayna'nın tahıl ihracatını BM ve Türkiye'nin gözetimi altında yeniden başlatmak istiyor.
Ukrayna bugün Karadeniz tahıl koridoruna alternatiflerden biri olarak oluşturduğu kendi "insani koridoru" kapsamında bir konteyner gemisinin Odesa'dan ayrıldığını açıkladığı sırada Rusya, Ukrayna'ya ait daha fazla liman tesisini vurdu.
BM ticaret ve kalkınma konferansı genel sekreteri Rebeca Grynspan bugün yaptığı açıklamada, masaya dönmek için tüm taraflarla temas halinde olduklarını ancak tahıl altyapısına yönelik son bombardıman nedeniyle bunun "zor" olduğunu söyledi.
HASSAS DENGE
Karadeniz ve Türk boğazları, dünyanın en büyük tarım üreticilerinden ikisi olan Ukrayna ve Rusya'nın dünya pazarlarına ulaşmak için kullandıkları ana güzergah.
Bir yıl süren tahıl anlaşmasının bozularak, küresel emtia fiyatlarını yükseltmesi ve BM'nin dünyadaki açlıkla ilgili endişelerini artırmasından bu yana Rusya ve Ukrayna, birbirlerinin limanlarına yaklaşan gemilere potansiyel askeri gemi muamelesi yapacaklarını açıkladı.
Eski bir Türk diplomatı ve Ankara merkezli dış politika analisti olan Aydın Sezer, Rusya'nın Palau bandıralı Şükrü Okan gemisinde yaptığı denetlemenin, Türkiye ve Ukrayna'nın gemilerle ilgili uyarıları göz önüne alındığında, teknik olarak bir savaş bölgesinde gerçekleştiğini belirtti.
Sezer, Türkiye'nin Ukrayna'ya silahlı insansız hava araçları ve diğer silahları göndermesine karşın savaşta tarafsız olduğunu iddia etmesine değinerek, "Türkiye'nin bu konuda ses çıkarması çok zor" dedi.
TÜRK YETKİLİ: BASKINI İNCELİYORUZ
Türkiye, Ukrayna ve Rusya arasındaki muhtemel bir barış görüşmesini sağlamak üzere kendisini konumlandırdı. Rusya'nın işgaline ve aynı zamanda Batı'nın Rusya'ya uyguladığı yaptırımlara karşı çıktı ve savaş boyunca Rusya ile ekonomik iş birliğini arttırdı.
Türk savunma bakanlığındaki adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, Türkiye'nin Karadeniz baskınını incelediğini söyledi ancak daha fazla ayrıntı vermedi.
Refinitiv Eikon verilerine göre, gemi baskından bu yana Romanya kara sularına doğru ilerliyor.
