Çoğu falcı olmak üzere medyada “2024 ne getirecek” röportajları var.
Bizim pop iktisatçıların gelecek yıla dair öngörülerinin falcılardan pek farkı yok! Mesela, kavramsal inceleme analiz yok. Şöyle:
Dünyada sol iktisadi düşüncenin önde gelen ekonomistini sizlere tanıttım: Yanis Varoufakis (d.1961)...
Atina’nın kuzey banliyösünde doğdu.
Üniversiteyi İngiltere’de Essex’te okudu. Mastırını Birmingham Üniversitesi’nde ve doktorasını yine Essex’te yaptı.
Marksist idi. İngiltere/ Britanya komünist partisine üye oldu.
Cambridge, Sydney ve Atina Üniversitesi’nde çalıştı.
Hiç oy vermediği Yorgo Papandreu’nun ekonomi danışmanlığını yaptı. Papandreu’nun ekonomik algısının, 5 yaşındaki çocuk kadar olduğunu söyledi!
Sol’un ortak partisi Syriza lideri Aleksis Çipras ona hayrandı ve milletvekili adayı olmasını istedi.
Varoufakis seçim kampanyasını motosiklet üzerinde yaptı. Herkesten çok oy aldı.
Syriza hükümeti 27 Ocak 2015’te kuruldu.
Varoufakis Maliye Bakanı oldu. Kendisine parasız danışmanlık yapanlar arasında; Jeffrey Sachs gibi tanınmış iktisatçılar vardı. Neoliberalizme karşı bayrak açtılar.
Kısa zaman sonra Başbakan Çipras’la yolları ayrıldı.
Çipras AB’ye, “kemer sıkayım siz de borcu indirin” diyordu.
Varoufakis AB’ye, “kemer sıkmam borcu indirin” diyordu.
Keza:
Varoufakis, özelleştirmeye karşıydı. Asgari ücret ve emekli maaşlarını artırmak istiyordu.
Dünyanın önde gelen ekonomistleri ile “Yunanistan Planı” hazırladı. Kabul görmedi.
Çipras, AB ile anlaştı 50 milyar Euro’luk özelleştirmeye karar verdi. Varoufakis istifa etti.
Dedi ki:
-“Pek çok ekonomist krizlerin engellenebilir kazalar olduğunu düşünüyor. Bunlar kaza değildir, bunlar kapitalizmin sonucudur...”
Genel olarak borç krizi değil, banka krizi vardı; sorunu halka yüklemek için yalanlar söyleniyordu...
★★★
İşte bu Varoufakis “Techno Feudalism” adlı son kitabında, günümüzdeki dijital çağın toplumsal, ekonomik ve siyasi dinamiklerini inceledi:
Geleneksel kapitalizmin yerini hızla büyük teknoloji şirketleri alıyordu: “Kapitalizm öldü. Daha da kötü bir düzene/tekno-feodalizme hoş geldiniz!”
Tekno-feodalizm, büyük teknoloji şirketlerinin giderek artan güç ve etkisiyle karakterize edilen “yeni” gerici toplumsal düzendi...
Geleneksel feodalizmde, toplum genellikle toprak sahibi soylular/ağalar ve onlara bağlı köylüler arasında şekillenirdi. Tekno-feodalizmde ise dijital devler-platformlar, bu yeni feodal düzenin ana aktörleri olarak ortaya çıkmıştı...
Büyük teknoloji şirketleri, geniş kullanıcı verilerine erişimleri ve dijital ekosistemdeki hakimiyetleri ile toplumu yönlendirebilme gücüne sahipti artık. Ve bu tekno-feodal düzende dijital platformlar dijital lordlar gibi davranıyordu: Kullanıcı verilerini kontrol ediyor, dijital ekosistemde belirleyici rol oynayarak bireyleri bu dijital ekosisteme bağımlı hale getiriyordu...
Varoufakis’e göre tekno-feodalizm, dijital güç odakları toplumsal eşitsizliği hızla artırıyordu. Büyük teknoloji şirketleri veri ekonomisinin merkezinde yer alarak ekonomik sistemi derinden etkiliyor ve toplumsal yapıyı biçimlendiriyordu. Bu da bireyleri dijital lordların hizmetine bağımlı hale getiriyordu...
Büyük teknoloji şirketlerinin giderek daha fazla güç kazandığı, toplumu şekillendirdiği ve bireyleri bağımlı hale getirdiği bu feodal dijital düzenden kurtuluş için Varoufakis çözüm önerdi:
-Dijital güç odaklarının denetimini sınırlamak, bireylere daha fazla kontrol ve şeffaflık sağlamak. Ayrıca dijital haklar, veri gizliliği ve güvenlik gibi konuları daha fazla vurgulamak...
Yani:
2024 yılı değerlendirmelerini bu tür kavramsal açılarla analiz etmek gerek.
Örneğin baksanıza:
Bu dijital/feodal lordlara haber vs. gibi içerik üretiyoruz ki bununla yetinmiyorlar; “para vermezseniz size yer vermeyiz” diyorlar! Tam bir feodal sömürü düzeni...
