Tarihin en gizem dolu su deposu
Yerebatan Sarnıcı, suyun içinden yükselen 336 sütunu, efsanevi ters Medusa başı ile 1500 yıl sarayın su ihtiyacını karşıladı, filmlere ilham verdi. Şimdi deprem riski tartışması ile gündemde.
İstanbul’un en görkemli yapılarından Yerabatan Sarnıcı için tehlike çanları çalıyor. Büyükşehir Belediyesi iştiraki Kültür A.Ş. tarafından işletilen sarnıçta 4 yıldır süren restorasyon çalışmaları sırasında, gergilerin sütunları tutmadığı tespit edildi. Olası depremde tarihi yapıda ciddi hasara yol açacak sorunun giderilmesi için İBB’nin Koruma Kurulu’na sunduğu statik projeye onay çıkmadı. 52 gün sonra alınan kurul kararı sonrası İBB, güçlendirme projesini ve bilimsel görüş raporunu tekrar kurulun onayına sundu. İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat tarihi yapı için “Yerebatan Sarnıcı bir an bile bekleyecek durumda değil” uyarısı yaptı.
YENİDEN KEŞFEDİLDİ
Risk altındaki görkemli yapı 1500 yıllık tarihinde İstanbul’un su ihtiyacını da karşıladı, ünlü sinema filmlerine de sahne oldu. Bizans İmparatoru I. Justinianus (527-565) döneminde yaptırılan Bazilika Sarnıcı, suyun içinden yükselen mermer sütunlar sebebiyle halk arasında “Yerebatan Sarnıcı” olarak isimlendiriliyor. İstanbul’un Fatih Sultan Mehmet tarafından 1453’te fethinden sonra Topkapı Sarayı’nın bahçelerine su sağlamak için kullanıldı. Osmanlılar’ın şehirde kendi su sistemini kurmasının ardından sarnıç kullanım dışı kaldı.
Sarnıç 1544-1550 yıllarında Bizans kalıntılarını araştırmak üzere İstanbul’a gelen Hollandalı gezgin P. Gyllius tarafından yeniden keşfedilerek Batı dünyasına tanıtıldı. İstanbul’un bu gizemli mekânını bugüne kadar ABD eski Başkanı Bill Clinton’dan Hollanda Başbakanı Wim Kok’a, İtalyan eski Dışişleri Bakanı Lamberto Dini’den İsveç eski Başbakanı Göran Persson’a ve Avusturya eski Başbakanı Thomas Klestil’e kadar birçok ünlü isim ziyaret etti.
FİLMLERİN ÜNLÜ MEKANI
Yerebatan Sarnıcı birçok yabancı sinema filmine de sahne oldu. Tom Hanks’in başrolünü üstlendiği Dan Brown’un çok satan romanından uyarlanan “Cehennem”, Russell Crowe’un yönetmenliğini ve başrolünü üstlendiği Çanakkale Savaşı’nı Avustralyalı babanın gözünden anlatan “Son Umut” ve Hong Kong yapımı aksiyon filmi olan Jackie Chan’ın başrolünde yer aldığı “Altın Yumruk İstanbul”da bu filmlerden bazıları. “Cehennem” filminin çekimlerinin bir kısmı Tarihi Yarımada’da gerçekleştirilirken, hareketli sahnelerin çekimlerinden dolayı sarnıcın zarar görmemesi için bir benzeri, Budapeşte’ye kuruldu. Filmin gösterime girdiği 2013 yılında Yerebatan Sarnıcı’nın ziyaretçi sayısı rekor kırdı. Ünlü bilgisayar oyunu “Assassin’s Creed” ve “Storm Front”un yapımcısı olduğu macera oyunu “Byzantine: Sırlar Labirenti”nde sarnıç ana mekânlardan biri olarak canlandırılmıştı.