Bizans İmparatorluğu’nun merkezi iken Fâtih Sultan Mehmed tarafından fethedilen İstanbul, çağlar boyunca farklı uygarlık ve kültürlere ev sahipliği yapmış, çeşitli din, dil ve ırktan insanların bir arada yaşadığı kozmopolit ve metropolit yapısıyla eşsiz bir mozaik yapı oluşturmuştur.
İSTANBUL'UN TARİHİ
İstanbul, yerleşim tarihi 300 bin, kentsel tarihi yaklaşık 3 bin, başkentlik tarihi 1600 yıla kadar uzanan bir şehirdir.1204-1261 arasındaki Haçlı istilası haricinde(330-1923) Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu'nun üç imparatorluğa başkentlik yaparak, 16 yüzyıl boyunca batıda Tuna Nehri'nden doğuda Pers İmparatorluğu'na kadar olan geniş coğrafyasında bölgenin tek hakimi olmuştur.
TARİH ÖNCESİ(M.Ö. 300.000-M.Ö. 667) DÖNEM
Küçükçekmece Gölü kenarında bulunan Yarımburgaz Mağarasında yapılan kazılarda insan kültürüne ait ilk izlere rastlanmıştır. Bu dönemde gölün çevresinde Neolitik ve Kalkolitik insanların yasadığı sanılmaktadır.
İlk belirgin yerleşim sahipleri olarak Megaralılar kabul edilmektedir.
ERKEN BİZANS(M.Ö 667-M.Ö. 196) DÖNEMİ
İstanbul, bu dönemde adı Byzantion olan antik bir Yunan şehir devleti olarak kuruldu. Kısa zaman sonra gelişip güçlendi. Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirildi.
ANTİK YUNAN ŞEHİR DEVLETİ BYZANTİON VE ANTİK YUNAN (M.Ö. 667-M.Ö. 196) DÖNEMİ
Bugünkü İstanbul'un temelleri M.Ö. 7. yüzyılda atılmıştır. "Byzantion" şehri Megaralılar tarafından M.Ö. 667'de kurulmuştur. Uzun süre şehir devlet yapısı gösteren Bizantion, stratejik konumu gereği ekonomik gelişme sayesinde tüm antik Yunan bölgesine hakim bir güç olmuştur.
ROMA(M.Ö. 196-M.S. 395) DÖNEMİ
İstanbul, bu dönemde Byzantion, Latinleştirilecek ve Byzantium olarak Roma İmparatorluğu'nun önemli şehirlerinden biri haline gelecek, adı değişecek ve Konstantinopolis olarak Roma İmparatorluğu'nun başkenti olacaktır.
ROMA İMPARATORLUK ŞEHRİ BYZANTİUM VE ERKEN ROMA(M.Ö. 196- M.S. 330) DÖNEMİ
M.Ö. 196'da Byzantion Roma İmparatorluğu'nun eline geçer. Özellikle İmparator Vespasian döneminde adı Latince Byzantium olur. 196'da Pers İmparatoru Pescennius ile anlaştığı için Roma İmparatoru Septimius Severus tarafından cezalandırılır ve büyük zarar görür; şehir baştan başa tekrar inşa edilir. 330'da I. Konstantin tarafından Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan edilir.
ROMA İMPARATORLUK BAŞKENTİ KONSTANTİNAPOLİS VE GEÇ ROMA(M.S. 330-M.S. 395) DÖNEMİ
İstanbul'un başkentlik tarihi Roma İmparatorluğunun Doğu-Batı olarak ayrışmasından 65 yıl önce başlamıştır. Byzantion 330 yılında İmparator Büyük Konstantin'in isteğiyle 'Nova Roma (Yeni Roma)' olarak Roma İmparatorluğu'nun başkenti yapılır, kentin ismi imparatorun ölümünden sonra onun anısına Byzantium'dan Konstantinopolis'e çevrilir. Roma'nın istilası ve yıkılmasıyla onun yerine geçen Konstantinopolis, 395'de ikiye bölünen Roma İmparatorluğu'nun ardılı devlet Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti olur.
BİZANS İMPARATORLUK(395-1453) DÖNEMİ
İstanbul bu dönemde Konstantinopolis olarak Bizans İmparatorluğu'nun başkentliğini yapacaktır.
KONSTANTİNAPOLİS VE ERKEN BİZANS İMPARATORLUK(395-1204) DÖNEMİ
Konstantinopolis, önce Doğu Roma İmparatorluğu adıyla kurulan ve Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra zamanla adı Bizans İmparatorluğu'na dönüşen devletin de 395'de başkenti olmuştur. Konstantinopolis erken ortaçağda da dünyanın en parlak ve zengin şehridir.
KONSTANTİNAPOLİS VE LATİN İMPARATORLUK(1204-1261) DÖNEMİ
1204-1261 yılları arasında Latinlerin işgaline uğrayan Konstantinopolis Latin İmparatorluğu`nun bir parçası haline gelmiştir.
KONSTANTİNAPOLİS VE GEÇ BİZANS İMPARATORLUK(1261-1453) DÖNEMİ
Latin egemenliğinden sonra 1453'e kadar Bizans İmparatorluğu'nun başkenti olmuştur.
KONSTANTİNİYYE VE OSMANLI(1453-1922) DÖNEMİ
İstanbul bu dönemde büyük bir cihan imparatorluğunun başkenti olacak, üç kıtaya yayılan toprakları 400 yıldan uzun süre hakimiyetinde tutacaktır.
29 Mayıs 1453'te şehrin Fatih Sultan Mehmed tarafından fethi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentlik dönemi başlar. Müslümanlarca Konstantiniyye olarak adlandırılan şehri, Rumlar 'E Stin Polis' (Başkente/Şehirden) olarak anmışlardır. Osmanlılar da bu ismi kullandılar ve İstanbul şekline getirdiler. Ruslar şehre Çarigrad (Çarın şehri) demişler, Balkanlar'daki adı ise Stambul olmuştur.
CUMHURİYET(1923- ) DÖNEMİ
29 Ekim 1923'te Ankara Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti ilan edilince İstanbul, 330'dan beri yani 1600 yıl boyunca sürdürdüğü başkentlik özelliğini kaybetmiştir. 1930 yılında Konstantinopolis adı tamamen yürürlükten kaldırılarak resmi adı İstanbul olmuştur.
[old_news_related_template title="İşte İstanbul'u fetheden Fatih Sultan Mehmet'in hayatı..." desc="Fatih Sultan Mehmet kimdir? Kaç yaşında tahta çıktı? İşte Osmanlı padişahının hayatı ve hakkında bilinmeyenleri sizler için derledik. İşte 2. Mehmet'in hayatı, ailesi, eşi ve çocukları hakkında merak ettikleriniz. Osmanlı tarihinin en önemli padişahları arasında sayılan ve İstanbul'u fetheden Fatih Sultan Mehmed'in hayatına dair merak edilenler..." image="https://sozcuo01.sozcucdn.com/wp-content/uploads/2018/03/iecrop/fatihsultanmehmetkapak1_16_9_1521535013.jpg" link="https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/fatih-sultan-mehmet-kimdir-kac-yasinda-tahta-cikti-iste-osmanli-padisahinin-hayati-ve-hakkinda-bilinmeyenler-2299102/"]
İSTANBUL'UN ADI NEREDEN GELİYOR?
İstanbul'a çağlar boyunca değişik adlar verilmiştir. Tarihin çeşitli dönemlerinde farklılık gösteren bu isimler sırasıyla, Byzantion, Augusta Antonina, Nova Roma, Konstantinopolis, Konstantiniyye ve bugünkü İstanbul isimleridir.
Byzantion: Byzantion, İstanbul’un bilinen ilk adıdır. M.Ö. 667'de Antik Yunanistan'daki Megara kent devleti'nden gelen Dorlu Yunanlı yerleşimciler bugünkü İstanbul üzerinde bir koloni kurdu ve yeni koloniye kralları Byzas veya Byzantas’ın adı ile anılır: Byzantion. Bazı kaynaklarda Byzantium olarak da geçmektedir.
Byzantium, Kentin M.S. 1. yüzyıl’da Romalılar'ın ele geçirince onlar tarafından verilen Latinceleştirilmiş halidir.
Augusta Antonina: İstanbul'un Roma İmparatoru Septimius Severus tarafından oğlu Antonius'un şerefine koyduğu kentin kısa süreli adıdır.
Nova Roma: M.S. 330 yılında Roma İmparatoru I. Konstantin İstanbul'u Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan edilince, kente Latince "Yeni Roma" anlamına gelen Nova Roma adını koydu.
Konstantinopolis: M.S. 337'de İmparator I. Konstantin'in ölümüyle kentin adı, onun şerefine "Konstantin’in kenti" anlamına gelen Konstantinopolis'e çevrildi. Konstantinopolis, Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu boyunca kentin resmi adı olarak kaldı. Ama Konstantinopolis, kentin yerlileri tarafından sadece Yunanca "kent" anlamına gelen (Polis) olarak anılırdı. Fatih Sultan Mehmed'in 1453'te şehri fethinden sonra kent Osmanlı İmparatorluğu'nun dördüncü başkenti ilan edildi ve uzun süre Konstantinopolis kullanılmaya devam etti. 29 Ekim 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra ilk 7 yıl boyunca Konstantinopolis adı Batılılarca kullanıldı.
Konstantiniyye: Kostantiniyye Konstantinopolis'in Arapça şeklidir. İslam dünyasında en bilinen ve en çok kullanılan adıdır. Yunanca'da "Konstantin’in kenti" anlamına gelen Konstantinopolis, Kostantiniyye Arapça'da "Konstantin’in yeri" anlamına gelmektedir.
Ancak, bazı dönemlerde Osmanlı yetkilileri kent için: Dersaadet (Arapça:"Mutluluk Kapısı"), Derâliye (Arapça: "Yüce Kapı"), Bâb-ı Âli (Arapça: "Yüce Kapı"), Pâyitaht (Farsça: "Tahtın Ayağı" veya "Başkent") ve Asitane (Farsça: "Devletin Eşiği") adlarını kullandılar
İstanbul: Osmanlılar, Romalılar devrinde kullanılan Istinpol/lstinpolis, Estanbol, istinbolin, Stinboli, Sitanbul isimlerinin telaffuz değişmesi olarak kullanılan ve daha sonra eklenen “i” sesi ile İstanbul ismini kullanmışlardır. Daha sonra ise Hilâfet merkezi manasına Islâmbol ismini vermişlerdir. Zamanla, Türkçeye geçişi İstanbul olmuştur.
