Kur Korumalı Mevduat’ı (KKM) ‘asrın buluşu’ olarak tanımlayan ve ‘epistomolik kopuş, heterodos para politikası’ açıklamaları ile sık sık gündeme gelen Hazine ve Maliye eski Bakanı Nureddin Nebati döneminde devreye alınan politikaların faturası ağır oldu. Bakan Mehmet Şimşek’in göreve gelir gelmesiyle bütçe açığını düşük göstermek için Merkez Bankası’na (MB) devredilen KKM, tüm hesapları altüst etti.
Yıllarca bütçeye kaynak sağlayan Merkez Bankası’nın bu yıl büyük bölümü KKM’den olmak üzere yaklaşık 900 milyar lira zarar etmesi bekleniyor. İktidar Merkez Bankası’nın kötü günlerde kullanılmak üzere biriktirdiği ihtiyat akçesini bütçe yoluyla bol keseden harcadığı için zararın normalde Hazine borçlanmasıyla karşılanması gerekiyor. Ancak borçlanma yerine zararın gelecek yıllardaki kârlardan finanse edilebileceği belirtildi.
Yasa gereği yılın ilk 3 ayında genel kurulunu yapması gereken MB, her yıl olduğu gibi genel kurulunu nisan ayında gerçekleştirmek için olağanüstü toplantı daveti yaptı. Buna göre MB 28 Mart Perşembe günü saat 14.00’te olağanüstü toplanıp genel kurulun nisan ayında bir tarihte yapılması yönünde karar alacak. Seçimlerden hemen 3 gün öncesine denk gelen bu toplantıda Merkez’in devasa zararı ise kamuoyuna açıklanmayacak.
GÖRÜNEN ZARAR 1.1 TRLİYON TL
Merkez Bankası’nın 31 Aralık 2023 tarihli yıllık bilançosu henüz açıklanmadığı için oluşan zarar kesin olarak bilinmiyor. Bununla birlikte 29 Aralık 2023 tarihli haftalık bilançosu, MB’nin büyük bölümü KKM’den kaynaklanmak üzere 1.1 trilyon TL düzeyinde henüz realize olmamış zararı işaret ediyor. Veriler, Merkez’in artık alım gücünü büyük ölçüde yitiren madeni para basımından da 90 milyon liraya yakın zarar ettiğini gösteriyor.
İktidarın genel seçimler öncesinde uyguladığı politikalar sonucunda patlayan enflasyonla birlikte TL’nin değeri hızla erirken, dönemin Maliye Bakanı Nebati, “epistemolojik kopuş” çıkışı ile gündem olmuştu.
Son dakika bilanço oyunu olabilir
- SÖZCÜ’ye değerlendirme yapan uzmanlar, bilanço verilerinin Merkez Bankası’nın 2023 yılı zararının 1 trilyon lira civarında olacağını işaret ettiğini, ancak son dakikada bir ‘bilanço oyunu’ yapılarak zararın daha düşük ilan edilebileceğini iddia ettiler. Oluşan zararın ‘para basılarak’ zaten uygulamada karşılandığını belirten uzmanlar, ilan edilecek devasa zararın normalde Hazine tarafından Merkez Bankası’na tahvil verilerek karşılanması gerektiğini, ancak borç görünümünü bozacağı için bunun yerine gelecek yıl kârlarından karşılanma yoluna gidileceğini belirttiler. Uzmanlar, “İhtiyat akçeleri bütçeye aktarılıp harcanmamı olsaydı, zararın bir kısmı buradan karşılanabilirdi” dediler.
