Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün, Kamu-Özel İşbirliği (KOİ) projelerine uygulanacak muhasebe işlemlerinde değişiklik öngören tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Yeni düzenlemeye göre, döviz kurlarında olağanüstü artışların yaşandığı dönemlerde, devletin müteahhitlere ödeyeceği garanti tutarları ile vatandaşın ödeyeceği geçiş ücretleri gibi katkı payları güncellenecek, yani zamlanacak.
VERGİLER ARTACAK
Hükümet yol, köprü, havaalanı, tünel, hastane ve benzeri büyük kamu yatırımlarını yıllardır KOİ yöntemiyle özel sektöre yaptırıyor. Bu sayede bütçeden ilk etapta kaynak çıkmadığı için bütçe açığı düşük görünüyor. Ancak hükümet, bu mega projelerin sözleşmesini TL değil “döviz kuru” üzerinden yaptı. Dolayısıyla kurlardaki her artış devlete ve vatandaşa ilave yük, müteahhide ise ilave kazanç sağlıyor.
Bu anlaşmalar yüzünden devlet ve vatandaşın üstlendiği kur riskinin 161 milyar dolara ulaştığı hesaplanıyor. KOİ projelerini özel sektör yaptı, ancak devlet bu şirketlere önümüzdeki 25-30 yıl boyunca her yıl kira öder gibi büyük miktarda kaynak aktaracak. Yetmedi, devlet bu şirketlerin yurt dışından getirdiği döviz borçlarına “garantör” oldu. Şirketler kredilerini ödeyemezse, borç devlete kalacak. Dahası bu şirketlerden hastane yapacaklara “hasta garantisi” yol, köprü veya tünel yapacaklara “araç garantisi” enerji santrali yapacaklara da “elektrik alım garantisi” verildi. Garantilerin tümü “dolar” üzerinden olduğu için, yapılacak güncelleme nedeniyle hem köprü, otoyol ve elektrik gibi hizmetlere yüklü kur farkı zammı gelecek hem de bütçeden müteahhitlere aktarılacak para artacak.
BU YIL FARK ÖDENİR Mİ?
Yeni tebliğle, devletin müteahhitlere ödeyeceği garanti tutarlarında yıl bitmeden kura bağlı güncelleme yapılmasına izin verilmesi kafalarda ciddi soru işaretleri oluşturdu. Geleceği işaret etmesine karşın, yeni tebliğle bu yıl dövizdeki büyük artışın kur farkının müteahhitlere önümüzdeki yıl ödenebileceği belirtiliyor. Normalde garanti tutarları her yıl ocak ayında belirlenen kur üzerinden hesaplanıyordu. Ancak yeni tebliğle artık güncelleme yapılıp garanti tutarı yükseltilecek. Yılın başında 3 liranın altında kalacağı tahmin edilen dolar kurunun 3.50 TL’yi aşması nedeniyle bu yıl köprü, otoyol, enerji ve tünel müteahhitlerine ilave kur farkı ödemek için böyle bir tebliğin ‘yıl bitmeden’ çıkarıldığı da ifade ediliyor. Tebliğle kur garantisi daha da artırılan müteahhitlere bu yıl fazladan kur farkı ödemesi yapılması halinde kamunun ciddi zarara uğratılmış olacağı bildirildi.