Türkiye, İngiltere merkezli “Charities Aid Foundation” tarafından hazırlanan “Dünya Bağışlama Endeksi”nde 146 ülke arasında 137’nci oldu.İngiltere merkezli, Charities Aid Foundation (CAF - Hayır Kuruluşları Yardım Vakfı) “World Giving Index 2012” adlı bir rapor açıkladı. Yardımseverliğin küresel durumunu inceleyen endeks 155 bin kişilik anketle hazırlandı. Endeks, ülkeleri “Yardım kuruluşlarına bağış yapanların yüzdesi”, “Vaktini yardım işlerine ayıranlar” ve “Tanımadıkları kişilere yardım edenler” itibarıyla sıraladı. Anketlerde üç ana soruya verilen yanıtların basit ortalaması alındı ve endekste her ülke elde ettiği yüzde rakamına sıralandı.
Anketini Gallup’un yaptığı rapora göre bu yılın dünyada insanlar 2011’e göre daha az yardımsever oldu. Avustralya dünyadaki en cömert ülke ilan edilirken, bu ülkedeki insanların üçte ikisi yabancılar için bağışta bulundu.
FİLİSTİN, ÜRDÜN, İSRAİL VE ERMENİSTAN TÜRKİYE’DEN YARDIMSEVER
Türkiye genel yardımseverlik endeksinde 146 ülke arasında 137’nci, yani sondan sekizinci oldu. Türkiye “Para Bağışlama” kategorisinde 115’inci, “Gönüllü Çalışmak İçin Ayrılan Zaman” sıralamasında 138’inci, “Yabancılara Yardım Etme” endeksinde ise 120’nci sıraya yerleşti.
“Para Bağışlama” endeksine göre Türkiye’de erkeklerin yüzde 13’ü, kadınların yüzde 7’si para bağışı yardımında bulundu. Endeks birincisi İrlanda’da ise erkeklerin yüzde 74’ü, kadınların yüzde 83’ü para bağışı yaptı.
“Gönüllü Çalışma İçin Ayrılan Zaman” endeksine göre Türkiye’de erkeklerin yüzde 4’ü, kadınların 5’i bu tür yardımseverlikte bulundu. Endeks birincisi Türkmenistan’da ise erkeklerin yüzde 61’i, kadınların yüzde 55’i gönüllü faaliyetler için zaman ayırdı.
“Yabancılara Yardım Etme” kategorisinde Türkiye’de erkeklerin yüzde 34’ü, kadınların ise yüzde 27’si bu tür davranışta bulundu. Yabancılara yardımda dünya birincisi Liberya’da ise erkek nüfusun yüzde 81’i, kadınların ise yüzde 80’i bir yabancıya yardım etmiş.
ENDEKSTE İLGİNÇ SONUÇLAR
Endeksin şu özellikleri dikkat çekti:
-Türkiye’de gözyaşlarıyla gündeme gelen Filistin, Ürdün gibi ülkeler 2012’de yardımseverlikte Türkiye’nin üzerine yerleşti. İsrail 54, Filistin 123, Ürdün 110’uncu oldu. Irak 91, Suriye ise 58’inci sırada yer aldı. Eski sosyalist ülkeler yardımseverlik endeksinde en diplerde yer aldı, Rusya Federasyonu 127’nci çıktı. İslam ülkeleri genellikle listenin ortalarında Türk Cumhuriyetleri ilk yüzde 50’de toplandı.
-Türkiye’nin yardım için adeta seferber olduğu Somali en yardımseverer sıralamasında 27’nci çıktı. Somali’de insanlar zorlukları birbirlerine yardım ederek atlatmaya çalıştı.
-Dünyanın en bağışçı ilk 10 ülkesi şöyle: Avustralya, İrlanda, Kanada, Yeni Zelanda, ABD, Hollanda, Endonezya, İngiltere, Paraguay, Danimarka.
-İran 12’nci olarak en üst sıradaki Müslüman ülke oldu. Hemen ardından izleyen Türkmenistan 13’üncülükle listede Türk dünyasının bayraktarlığını yaptı. Kıbrıs Rum Kesimi 21, Suudi Arabistan 87, Irak 91, Ermenistan 119, Hindistan 133’üncü oldu.
-Yardımseverlik endeksinin son sıralarda yer alan en kötü durumdaki ülkeler kötüden iyiye şöyle: Karadağ, Yunanistan, Arnavutluk, Togo, Ruanda, Çin, Burundi, Türkiye, Sırbistan, Bulgaristan.
-İlk 20’nin 12’sinde yardımseverlik konusunda “yabancılara yardım etmek” en yaygın davranış. Yedi ülkede “para bağışlamak” yaygın. Sadece Türkmenistan’da “gönüllü çalışmak için ayrılan zaman” en yaygın yardımseverlik davranışı çıktı.
-İlk 20’de iki İslam ülkesi bulunuyor: İran ve aynı zamanda eski sosyalist tek ülke Türkmenistan.
-Orta Asya yardımseverlik skalası şöyle oldu: Türkmenistan (13), Özbekistan (24), Tacikistan (61), Kırgızistan (99), Kazakistan (115)
-Tipik ölçü “bir aylık süre”de para yardımı yapan 165 milyon vatandaşa sahip Hindistan bu kategoride birinci çıkarken ABD’de bir ayda para yardımı yapan kişi sayısı 143 milyon, Endonezya’da 126 milyon, Çin ise 109 milyon oldu. İngiltere ve Almanya’da 37 milyon kişi para yardımında bulunuyor. İran’da ise ayda 29 milyon kişi para yardımı yaptı. Bu ülkeler kategori sıralamasında ilk 10’da yer aldı.
TÜRKİYE’NİN DURUMU NEDEN BOZUK?
Türkiye’nin yanı sıra bazı Balkan ülkelerinin aldığı sonuçlar tartışma yarattı. South Eastern Europe Times internet sitesine raporla ilgili görüşlerini açıklayan Türkiye’den çeşitli yardım kurumu yetkilileri, alınan olumsuz sonucun ülkedeki kültürel ve siyasi şartları yansıttığını iddia etti. Türkiye’deki hayır kuruluşlarının temsilcileri sonucu değerlendirirken “Türkiye vergi politikalarını gözden geçirmeli. Hayır kuruluşlarına bağış yapanlara yüzde 5’e kadar gelir vergisi muafiyeti getirilirken devlet adına okul yapanlar yüzde 100 vergi indirimi alabiliyor. Türkiye’de şirketlerin bağışta bulunmaları henüz emekleme çağında. Birçok kişi hala kültürel alışkanlıklar nedeniyle parasını yerleşik kurumlara bağışlamak yerine dilencilere veriyor. Türkiye’nin kökleşmiş bir bağış kültürü yok, Türk halkının daha az hayırsever olmasının temel nedeni bu. İnsanlar başkalarını taşımak yerine kendi çıkarlarını güvence altına almayı tercih ediyor” gerekçelerini ileri sürdüler.
ARAŞTIRMADA GENEL BULGULAR
Rapora göre dünyada yardımlaşanların oranı 2007’den bu yana düştü. Son yılllarda küresel yardımlaşmadaki dalgalanma hem dünya ekonomisinin büyümesini hem de dünyadaki afet ve felaketleri yansıttı.
“En cömertler” grubundaki ülkelerin çok çeşitli toplumsal, ekonomik, coğrafi ve siyasi özellikleri bulunuyor. Endeks sadece yardım yapmayla ilgileniyor, sayı ya da miktarı göz önüne almıyor. Endeks, kimin yardımlaşma içinde bulunup kimin bulunmadığını göstererek, dünya çapında “yardımlaşma”nın ne durumda olduğunu anlatıyor.
Küresel olarak kadınlar erkeklerden daha çok para bağışında bulunuyor, fakat erkeklerin gönüllü faaliyete zaman ayırma ve yabancılara yardım konularında kadınlara üstünlüğü var.
HÜKÜMET, ŞİRKET VE BİREYLERE TAVSİYELER
Raporda yaşanan büyük ekonomik değişim ve belirsizlik ortamında hükümet, şirket ve bireylerin sivil toplum örgütlerini desteklemesi istenirken şu tavsiyelerde bulunuldu:
HÜKÜMETLERE: Bağımsız düzenleyiciler atanması gibi önlemlerle, yönetim ve yerinde denetimi sağlamak suretiyle sivil toplum örgütlerinin verimliliğini maksimize edin; Yardım faaliyetlerinde bulunanları taltif edin; Sivil toplum örgütlerinin bağımsız ve farklı rollerini güçlendirmek için mücadele verin; Bağışçıların, başka ülkelere dâhil, bürokrasiye kapılmadan, vergi açısından uygun ve kolay bağış yapabilmelerini sağlayın; İşyerlerinde yardımı teşvik etmek için sivil toplum örgütü ve şirketlerle çalışın; Özel şirketlerin yardımda finansal araçlar kullanmalarını teşvik edin; STK’lar için sosyal yatırım ve mikrofinans gibi alternatif finans kaynaklarını destekleyin; STK’ların yaşayabilmesi için düzenli bağışı destekleyin.
FİRMALARA: Gönüllü olan kalifiye elemanları destekleyerek ve insanlara kendi yerel topluluklarını etkin şekilde destekleme ve bağışta bulunma yolu sağlayarak işyerinde bağış kültürünü geliştirin; Yıllık olarak ciddi şirket sosyal sorumluluk raporları yayınlayın.
BİREYLERE: Süre ya da para miktarına bakmadan düzenli bağışlarla STK’ları destekleyin, böylece daha fazla kesinlik sağlayarak sadece bu yüzden bile büyük bir etki elde edilebilir; Bağışlar için stratejik ve vergi açısından uygun yollar arayın; Kutlamalarla ve insanların hayır amaçlı bağış ve gönüllülüklerine açık olmakla bir sosyal norm oluşmasına, insanları başkalarını izlemeye teşvik etmek için yardımcı olun.
SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNE: Toplumu ve hükümeti harekete geçmeye zorlamak için bu rapordaki kanıtları kullanın, daha geniş bir bağış ortamının sürdürülebilirliğinin sağlanmasını temin için hükümetlerle çalışın; yerel, derin ve düzenli hayır ve bağış araştırmaları yapılması için hükümetlerle birlikte olun; Çalışmalarınızın etkisini ölçmek ve iletişimin etkin ve uygun yollarını geliştirin, bu nedenle kamuoyu güvenini inşa edin ve insanlara bağış yaptıkları sırada güven verin; İnsanların hayatlarının farklı aşamalarında verdikleri farklı destekleri anlayın buna göre onların kişiye özel katılımını sağlayın.
CAF NEDİR?
Uluslararası tescilli olan bir hayır kuruluşları birliği olan CAF, görevini “toplumları yardımlaşmaya her zaman olduğundan daha etkin motive etme ve dünya çapında toplum ve yaşamların dönüşümüne yardımcı olma” şeklinde tanımlıyor. CAF’ın Avustralya, Brezilya, Bulgaristan, Hindistan, Rusya, Singapur, Güney Afrika, İngiltere ve ABD’de temsilcilikleri bulunuyor.
