Ira­k’­ta IŞİ­D’­in bek­len­me­dik sal­dı­rı­sı ve Mu­su­l’­un ar­dın­dan bir di­zi Irak ken­ti­ni ele ge­çi­rip ha­sım­la­rı­na ade­ta mey­dan oku­ma­sı... IŞİ­D’­in Tür­ki­ye­’nin Mu­sul Baş­kon­so­los­lu­ğu­’nu gös­te­re gös­te­re ku­şa­tıp 50 do­la­yın­da Tür­k’­ü re­hin al­ma­sı... Ve an­lı şan­lı Tür­ki­ye­’nin, böl­ge­sel gü­cün(!), “Biz­den ha­ber­siz ora­da yap­rak oy­na­ma­z” di­yen “Ye­ni Os­man­lı­” re­ji­mi­nin ba­ka­kal­ma­sı... Re­hi­ne­ler için, ora­da “mi­sa­fir­le­r” de­yip her­ke­sin ak­lıy­la ade­ta dal­ga geç­me­si...
Per­çem düş­tü, kel gö­rün­dü; ger­çek bir kez da­ha or­ta­ya çık­tı... AKP Tür­ki­ye­si öy­le böl­ge­sel güç fi­lan de­ğil, güç ka­ri­ka­tü­rü bi­le de­ğil... Ter­si­ne, AKP Tür­ki­ye­si, as­ke­ri
gü­cü va­sat, han­tal bir ya­pı...

Tür­ki­ye ge­ri­ler­de...

Mer­ke­zi Stok­hol­m’­de bu­lu­nan ba­rış ör­gü­tü SIP­RI­’nin ve­ri­le­ri­ni dik­ka­te alır­sak,
Tür­ki­ye­’nin as­ke­ri har­ca­ma­la­rı, mil­li ge­li­ri­nin yüz­de 2,3’ü do­la­yın­da. SIP­RI­’ye bil­di­ri­len 16 mil­yar do­lar­lık as­ke­ri har­ca­ma­yı nü­fu­sa böl­dü­ğü­nüz­de, Tür­ki­ye­’nin ki­şi ba­şı­na as­ke­ri har­ca­ma­sı 221 do­lar­da ka­lı­yor. Oy­sa, IŞİ­D’­in ar­ka­sın­da du­ran pet­rol zen­gi­ni Kör­fez ül­ke­le­ri, özel­lik­le ABD, Rus­ya, Fran­sa, İn­gil­te­re­’den al­dık­la­rı son mo­del si­lah­la­ra yap­tık­la­rı har­ca­ma­lar­la, Tür­ki­ye­’nin ki­şi ba­şı­na as­ker büt­çe­si­nin kat kat üs­tün­de bir güç ser­gi­li­yor­lar.
Sün­ni Müs­lü­man­la­ra li­der­lik ya­pan S. Ara­bis­ta­n’­ın mil­li ge­li­ri­nin yüz­de 9’u­nun üs­tün­de as­ke­ri har­ca­ma­sı var. En bü­yük si­lah alı­cı­la­rı ara­sın­da yer alı­yor Su­udi­ler...
İs­ra­il’­in as­ke­ri har­ca­ma­la­rı mil­li ge­li­ri­nin yüz­de 6’sı­na yak­la­şı­yor ve ol­duk­ça et­ki­li bir vu­ru­cu gü­cü var.
Al­tı mil­yon­luk nü­fu­su­na kar­şı­lık Bir­le­şik Arap Emir­lik­le­ri (BA­E)’nin 14 mil­yar do­la­ra ya­kın as­ke­ri har­ca­ma­sı var. Nü­fu­sa oran­lan­dı­ğın­da yıl­da ki­şi ba­şı­na 2 bin 250 do­la­ra ya­kın bir as­ke­ri har­ca­ma de­mek bu ve mil­li ge­li­rin yüz­de 4’ü­ne ya­kın.

Ger­çek mi?

Ko­nu, as­ke­ri har­ca­ma­lar olun­ca bil­di­ri­len res­mi ra­kam­la­rın ger­çe­ğin bir kıs­mı­nı
yan­sıt­tı­ğı, tam ger­çe­ğin ise bi­li­ne­me­ye­ce­ği öne sü­rü­lür. Ni­te­kim, SIP­RI­’ye ve , Bir­leş­miş Mil­let­le­r’­e bil­di­ri­len Tür­ki­ye­’ye ait 17 mil­yar do­lar­lık 2013 as­ke­ri har­ca­ma­sı­nın ger­çe­ği yan­sıt­mak­tan uzak ol­du­ğu, za­man za­man bi­lim dün­ya­sın­da da, po­li­tik çev­re­ler­de de öne sü­rül­mek­te­dir.
Bu iti­raz­la­rı ola­bil­di­ğin­ce or­ta­dan kal­dır­mak üze­re fark­lı bir yön­tem ge­liş­ti­ren Bil­gi Üni­ver­si­te­si öğ­re­tim üye­le­rin­den Prof. Nur­han Yen­türk, ger­çek as­ke­ri har­ca­ma­la­rı kes­ti­re­bil­mek için, “iz­le­ne­bi­len, kıs­mi iz­le­nen, tah­min edi­le­n” har­ca­ma­lar di­ye
üç kü­me­den olu­şan bir şab­lon ge­liş­tir­di.
Kı­sıt­lı iz­le­nen ve tah­min edi­len­ler, ger­çek as­ke­ri har­ca­ma­la­rın yüz­de 20’si­ni bu­lu­yor. Bu da as­ke­ri har­ca­ma ola­rak res­mi ka­yıt­lar­da yer ala­nın yüz­de 20 da­ha üs­tün­de bir as­ke­ri har­ca­ma­dan söz edi­le­bi­le­ce­ği­ni or­ta­ya ko­yu­yor.
Ni­te­kim, Yen-­tür­k’­ün şab­lo­nu 2013 yı­lı­na uy­gu­lan­dı­ğın­da, SIP­RI­’ye bil­di­ri­len 17 mil­yar do­lar­lık as­ke­ri har­ca­ma­nın 19 mil­yar do­la­ra çık­tı­ğı , yi­ne de mil­li ge­li­rin yüz­de 2,3’ü­nü bi­raz aşa­bi­len bir har­ca­ma­da ka­lın­dı­ğı or­ta­ya çı­kı­yor.

MSB büt­çe­si...

2013’te 36,3 mil­yar TL’­lik, ya da 19 mil­yar do­lar­lık as­ke­ri har­ca­ma­la­rın yüz­de 54’ü­nü Mil­li Sa­vun­ma Ba­kan­lı­ğı büt­çe­si oluş­tur­du. Jan­dar­ma, Sa­hil Gü­ven­lik ve sa­vun­ma sa­na­yi­ye ay­rı­lan büt­çe­ler yüz­de 26,5 tut­tu. Bu yüz­de 80,5’tan ge­ri ka­lan yüz­de 19,5’un önem­li bir kıs­mı, as­ker emek­li­le­ri­ne ya­pı­lan öde­me­ler­den olu­şu­yor. Bun­la­rın as­ker har­ca­ma­sı sa­yı­lıp sa­yıl­ma­ma­sı tar­tı­şı­lır ama so­nuç­ta, as­ker­le il­gi­li bir har­ca­ma...

Per­so­nel...

Tür­ki­ye­’de as­ke­ri har­ca­ma­la­rın iç da­ğı­lı­mı bir baş­ka ger­çe­ğe işa­ret edi­yor; Har­ca­ma­lar­da per­so­nel mas­raf­la­rı, büt­çe­nin ya­rı­sı­na ya­kı­nı­nı oluş­tu­ru­yor. TSK’­nın açık­la­dı­ğı son bil­gi­le­re gö­re 700 bi­ni aş­kın ki­şi or­du­da bu­lu­nu­yor. Bun­la­rın 206 bi­ni­ni uz­man per­so­nel, 445 bi­ni­ni ye­dek su­bay, er ve er­baş­lar (yü­küm­lü per­so­nel) oluş­tu­rur­ken 50 bi­nin bi­raz üs­tün­de de si­vil per­so­nel or­du için ça­lı­şı­yor. Per­so­nel ağır­lık­lı bu or­du­nun si­lah-teç­hi­zat do­na­nı­mı ise ikin­ci plan­da ka­lı­yor.
Prof. Yen­tür­k’­ün bul­gu­la­rı­na gö­re, as­ke­ri har­ca­ma­la­rın mil­li ge­li­re ora­nı 2007-2009 yı­la­rın­da mil­li ge­li­rin yüz­de 2,9’u­nu bu­lur­ken iz­le­yen yıl­lar­da yüz­de 2,3’e in­miş gö­rü­nü­yor. Ba­zı yo­rum­cu­lar, bu­nun AKP re­ji­mi­nin bi­linç­li bir ter­ci­hi, TSK’­nın hem per­so­nel hem si­lah-mü­him­mat ih­ti­ya­cın­da ta­sar­ru­fa git­me­si ile il­gi­li ol­du­ğu­nu be­lir­ti­yor­lar. Ama he­men bu yo­ru­ma bir so­ru ek­le­mek ge­rek; TSK’­dan ta­sar­ruf ya­pı­lır­ken Em­ni­-ye­t’­in büt­çe­si ne ol­du?
Bu so­ru­nun ya­nı­tı da baş­ka bir ya­zı­nın ko­nu­su ol­sun...