Genel veya belirli bölgelerde yağ miktarının olması gerekenden fazla toplanması şişmanlık olarak tanımlanabilir. Başka bir deyişle şişmanlık, yağ hücrelerinde aşırı yağ birikimidir ki bu daha çok erişkinlerde gözlemlenir. Yağ hücrelerinin artmasıyla ortaya çıkan şişmanlık ise çocuklarda görülür. Şişmanlık, besinlerle alınan enerji miktarının, metabolizma ve fiziksel aktiviteyle tüketilen enerji miktarını aştığı durumlarda ortaya çıkar.
İşte kriterler...
Şişmanlık tanısı için ölçüm yapılırken, vücut ağırlığının ideal ağırlığa oranına bakılır. Bunun için kullanılan kriterler, Beden Kitle İndeksi (BKİ), vücut yağ yüzdesi, bel çevresi ölçümü, diğer antropometrik ölçümlerdir. Şişmanlık için en yaygın kullanılan ölçüm, beden kitle indeksidir ve bel çevresi ölçümüyle yapılır.
Nasıl hesaplanır?
BKİ, vücut ağırlığının, boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Bu değer, yaş ve cinsiyetten bağımsızdır. Bununla beraber BKİ, çocuklarda, hamile kadınlarda ve çok adaleli sporcularda doğru sonuç vermez; ayrıca genel bir değerlendirme sunup kişiye özel bulgu vermediğinden fazla tercih edilmez. Bu noktada, bireylerin kas, kemik, su ve yağ değerlerinin de ölçüldüğü bir çalışma yapılması daha yerinde olur. Örneğin, bir kişinin ağırlığı 78 kilogram, boyu 1.67 santimetredir. Buna göre bu kişinin BKİ değeri şöyle hesaplanır:
78/(1.67 x 1.67)= 27.968’dir.
Risk grubunda olabilirsiniz
Bel çevresiyle ilişkili hastalık riski farklı toplumlarda değişkenlik gösterir. Bel çevresiyle ilişkili hastalıklar için sağlık riski aşağıdaki tablodaki gibidir:
Beden Kitle İndeksi Değeri Durum
18.5 kg/m²’nin altında olanlar Zayıf
18.5-24.9 kg/m² arasında olanlar Normal kilolu
25-29.9 kg/m² arasında olanlar Fazla kilolu
30-39.9 kg/m² arasında olanlar Obez (Şişman)
40 kg/m²’nin üzerinde olanlar İleri derece obez
Artmış risk Yüksek risk
Erkek bel çevresi 94 Erkek bel çevresi fazlaysa 102 cm’den fazlaysa
Kadın bel çevresi 80 cm’den fazlaysa 88 cm’den fazlaysa
Yağların yeri de önemli
Vücuttaki toplam yağ miktarı önemli olmakla beraber, yağların nerede biriktiğini bilmek daha da önemlidir. Karın çevresinde yağ birikimi, kalça ve vücudun diğer bölgelerinde yağ birikiminden daha fazla sağlık riski taşır. Bu riskin saptanması için basit fakat doğru bir yöntem bel çevresi ölçümüdür.
