Daha önce yaşanan döviz kurlarındaki artış nedeniyle 2008 yılından sonra, tüketicilerin dövizle borçlanması yasaklanmıştı. Bu defa yapılan değişiklikler ile, iş dünyasının döviz kredisi kullanımına ciddi sınırlamalar getiriliyor.
Döviz geliri Olmayan KREDİ Kullanamayacak!
Hükümetin 5 Ocak 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımladığı tebliğ düzenlemeleri 2 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe girecek.
Karara göre; 02/05/2018 tarihi itibariyle döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler, yurtdışından veya yurtiçinden döviz kredisi kullanamayacak.
Burada döviz gelirinden kasıt ise şu şekilde ifade edilmiştir: “İlgili mevzuat ile belirlenen ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirleri”.
Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD Doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri bu kısıtlamaların dışında tutulmuştur.
Kredi bakiyesinden anlaşılması gereken, “Yurtiçinden ve yurtdışından temin edilen nakit döviz kredisi borçlarının geri ödemesi yapılmamış toplamını” şeklindedir.
Döviz geliri şartı aranmayacak haller:
Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri.
Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD Doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri.
Yatırım teşvik belgesi kapsamında, uluslararası ilana çıkan yurtiçi ihalelere ilişkin faaliyetler, kamu özel işbirliği kapsamında gerçekleştirilecek projeler, ihracat ve döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılı işler ve bakanlıkça belirlenecek esaslar dahilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
Üç yılın döviz gelirleri toplamı dikkate alınacak
Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt içi ve yurt dışından temin edilen döviz kredilerinde son 3 mali yılın döviz gelirleri toplamı dikkate alınacak.
Karara göre;
Kullanım tarihinde, krediyi kullananın kredi bakiyesinin 15 milyon ABD Doları’nın altında olması durumunda, kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son 3 mali yılın döviz gelirleri toplamını aşamayacak.
Bankalar ile Türkiye’de yerleşik finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri kullandırdıkları kredilerin yukarıdaki esasa uygunluğunu kontrol etmekle yükümlüdürler.
Kredi bakiyesi 15 milyon ABD dolarının altında olan Türkiye’de yerleşik kişilerin döviz kredisi kullanım talepleri sırasında son 3 mali yıla ilişkin döviz gelirlerini mali müşavirlere onaylatmaları zorunlu olacak.
Kredi bakiyesinin son 3 mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda; yurtiçinde bankalardan (serbest bölge şubeleri dâhil), finansal kiralama şirketlerinden, faktoring şirketlerinden ve finansman şirketlerinden kullanılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılacak veya Türk Lirası krediye dönüştürülecek.
Kredi bakiyesinin son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda; bankaların, finansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin ve finansman şirketlerinin yurt dışındaki şubeleri (bankaların off-shore şubeleri dâhil, serbest bölge şubeleri hariç) tarafından kullandırılan kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağrılacak veya Türk Lirası krediye dönüştürülecek.
Yurtdışından dövize endeksli kredi kullanımı
Kararın şu an yürürlükteki halinde; bankalar, Türkiye’de yerleşik kişilere ticari veya mesleki amaçla dövize endeksli kredi kullandırabilmektedir. Ayrıca ticari veya mesleki amaç taşıyan finansal kiralamaya ilişkin bedeller döviz üzerinden ya da dövize endeksli olarak belirlenebilmektedir.
Bu karar ile söz konusu hüküm; Türkiye’de yerleşik kişilerce yurtdışından dövize endeksli kredi kullanılamayacağı yönünde aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(7) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurtdışından dövize endeksli kredi kullanılamaz.
(11) Türkiye’de yerleşik kişilere dövize endeksli kredi kullandırılamaz.”
Açık Bulunan ve Kredi Bakiyesi 15 Milyon ABD Doları’nın Altında Olan Krediler, Döviz Kredisi Olarak Yenilenemeyecek…
Karara göre, 2 Mayıs 2018 tarihi itibariyle açık bulunan dövize endeksli krediler, hiçbir şekilde dövize endeksli kredi olarak veya döviz kredisi olarak yenilenmeyecek (17’nci maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları ile 17/A maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları kapsamına girenler hariç olmak üzere).
2 Mayıs 2018 tarihinden önce kullanılmış olan döviz kredileri ve dövize endeksli krediler kredi bakiyesi hesaplamasına dâhil edilecek.
2002 yılından bu yana uygulanan düşük kur, düşük enflasyon ve yüksek cari açık üçlüsüyle beraber ortaya çıkan dövizle yüksek borçluluk durumu aşırı kur riski nedeni ile artık yürütülememektedir. Alınan bu önlemler; özellikle özel sektörün şu anda mevcut 348 milyar dolarlık borcunun nasıl ödeneceği sorusunun cevabını içermiyor.
