Sosyal ve duygusal zeka becerilerinin gelişmesi öğrencilerin okul başarısını da olumlu etkiliyor. Lions Quest, öğrencilerin sosyal duygusal zeka gelişimlerini artırabilmeleri amacıyla kurulan bir yaşam becerileri programı.
2008 yılında Amerika ve Avrupa örneklerinden akademik bir çalışma ile Türkiye’ye uyarlanan 'Lions Quest' toplam 12 ilde, 460’tan fazla özel ve devlet okuluna ulaştı.1970'li yıllarda Stanford Üniversitesi bünyesinde akademik bir program haline getirilen, 96 ülkede, 41 dilde 3-18 yaş arası çocuklar ve gençler için başarıyla uygulanan Lions Quest, Dünya Gençlik Vakfı tarafından dünyaya sunulan sosyal ve duygusal zeka becerileri geliştirme ve karakter oluşturma programı.
2002 yılında Uluslararası Lions Kulüpleri Vakfı'nın satın aldığı program, Birleşmiş Milletler ile Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) eğitim gereklerine göre, uygulayan ülkelerin de katkıları ile, devamlı olarak güncellenmeye devam ediyor.
Lions Quest, 2008 yılında Amerika ve Avrupa örneklerinden akademik bir çalışma ile Türkiye’ye uyarlandı.
Öğrencilerin yaşam becerilerini geliştirmeye yönelik bir program olan Lions Quest'i, programın Avrupa Koordinatörü Nilgün Erdem Niord anlattı.Son yedi yılda toplam 12 ilimizde, 460’tan fazla özel ve devlet okulunda, 3000’den fazla öğretmen, veli ve okul yöneticisine ulaşan Lions Quest'i Avrupa Koordinatörü Nilgün Erdem Niord ile konuştuk.
Sözcü Eğitim'den Ayla Özdemir'in sorularını yanıtlayan Nilgün Erdem Niord, 'Lions Quest Programı' ve eğitime katkıları ile ilgili şunları söyledi:
"ALANINDA DÜNYANIN EN BAŞARILI ÜÇ PROGRAMINDAN BİRİ"
Öncelikle sizi tanıyalım, Lions Quest Programı ile buluşmanız nasıl oldu?
N.E.N.: Lions Quest programının adını Lions ailesine katıldığım ilk günden beri duyuyordum. Eğitim kökenli olmama rağmen, Türkiye’ye getirilme sürecinin çok karmaşık görünmesi ve Dünya Gençlik Vakfı tarafından yüksek bir telif hakkı talep edilmesi nedeniyle, bu programa kurum olarak bir süre mesafeli yaklaştık. 2002 yılında ise Uluslararası Lions Vakfı, programın patent haklarını satın alarak yaygınlaştırılması için fon sağlayınca durum olumlu yönde değişti.
İsveç’te yaşadığım süre boyunca Lions Quest’in uygulanışını izleyerek çocuklara katkısını gözlemleme olanağı buldum. İsveç Lionlarının bilgi birikimleri ve yardımları ile Lions Quest’i Türkiye‘ye taşımayı başardık. Bu yıl da programı uygulayan 26 Avrupa ülkesi arasından Lions Quest Avrupa Koordinatörü olarak seçildim. Lions Quest Programı’nı Avrupa’nın yanı sıra, son olarak Ukrayna’da ve Montenegro’da da geliştirmeye başladık.
Lions Quest nedir? Programla amaçlanan nedir?
N.E.N.: Lions Quest bir Yaşam Becerileri Programı; 1970’li yıllarda Stanford Üniversitesi’nde uyuşturucu ve bağımlılıkla ilgili akademik bir araştırma sonucu başladı, koruyucu bir program olarak geliştirildi. Zaman içinde kapsamı geliştirilerek günümüzde Sosyal Duygusal Öğrenim (SEL) adı verilen bir karakter oluşturma programına dönüştü. 3-18 yaş arası öğrencileri sosyal duygusal zeka gelişimlerini artırabilmeleri yönünde eğitmeyi amaçlıyor. 96 ülkede ve 41 dilde uygulanmakta. Sosyal ve duygusal zekanın kuramcısı Daniel Goleman’ın kurduğu CASEL (Collaborative for Academic, Social and Emotional Learning) tarafından 2015 yılında yeniden dünyanın SEL alanında en başarılı üç programından biri seçildi. 2008 yılında Amerika ve Avrupa örneklerinden akademik bir çalışma ile Türkiye’ye uyarlandı.
"ÖĞRETMEN ÖĞRENCİ İLETİŞİMİNİ GÜÇLENDİRİYOR"
Hangi illerde uygulanıyor? Kaç okul ve kaç öğretmene ulaşıldı?
N.E.N.: Lions Quest, son yedi yılda toplam 12 ilimizde, 460’tan fazla özel ve devlet okulunda, 3000’den fazla öğretmen, veli ve okul yöneticisine ulaştı.
Öğretmenlere yönelik nasıl bir eğitim uygulanıyor? Uluslararası eğitmen olmanın koşulları nelerdir?
N.E.N.: Eğitimler, okul öncesi öğretmenleri için 1 tam gün, diğer öğretmenler için ise 2 tam gün sürüyor. İnteraktif, eğlenceli ve uygulamaya dayalı eğitimlerde, aynı okulda görev alan öğretmenler ile yöneticiler arasında paylaşımın ve güvenin en üst düzeye yükseldiği, olumlu bir iklimin ortaya çıktığını görüyoruz. Lions Quest, sevgi ve saygı temelinde takım ruhunun öne çıktığı, demokratik bir okul kültürü oluşturulmasına da bu şekilde katkı sağlamış oluyor.
Eğitimi tamamlayan katılımcılara sertifikaları ile birlikte öğrencilerinin yaş düzeylerine göre rehber öğretmen kılavuzları sunuluyor. Altı ayda bir gerçekleştirilen takip toplantıları ile öğrenilenler pekiştiriliyor, katılımcılar web üzerinde deneyimlerini paylaşabildikleri uluslararası bir network’e dahil ediliyorlar.
Öğretmene yeni bir sınıf yönetimi, öğretim yöntem ve metodolojisi kazandırıyor. “İlişki Temelli“ denilen bu yöntem öğretmenin öğrencileri ile çok daha iyi bir iletişim kurmasını; olumlu öğrenim ortamı yaratarak algı ve öğrenme kapasitesini artırmasını sağlıyor. Bu eğitimi alan her öğretmendeki ilk katkısı davranış değişimi. İkinci katkısı ise, haftada bir saat rehber kitap içindeki işlenen konular ile çocukların olumlu ve sağlam karakter oluşturmasına yardımcı olunması.
Uluslararası eğitmen olma koşulları bir hayli yüklü. Çok iyi İngilizce bilmek, pedagojik eğitim almış olmak ve fiilen çocuklarla çalışmak temel gerekler. Ancak bunlar da yeterli değil; kişisel yapı, olumlu karakter, etkin iletişim ve sosyallik gibi özellikler de uzmanlar tarafından uluslararası eğitmen adaylarında aranan kriterler arasında yer alıyor.
"MODERN DÜNYAYA HAZIRLIYOR"
21. yüzyılda bireysel başarı için gerekli olan değerler nelerdir?
N.E.N.: 21. yüzyılda bireysel başarı için gerekli nitelikler arasında yer alan ve Sosyal Duygusal Eğitim oluşturan değerler, öz farkındalık (duyguları tanımlama, kendini doğru algılama, güçlü yönlerinin farkına varma, özgüven duygusunu edinme), özyönetim (dışarıdan etkilenme kontrolü, stres yönetimi, özdisiplin, motivasyon, hedef belirleme, organize olma becerileri), sosyal farkındalık (toplumsal bakış açısı edinme, empati kurma, takdir etme yöntemleri geliştirme, başkalarına saygı gösterme), kişiler arası iletişim (sosyal yükümlülük, ilişkileri oluşturma, takım çalışması, çatışma çözme, yardım etme ve yardım isteme) ve sorumluluk alarak karar verme becerileridir.
Yaşam Becerileri Programı’nın modern eğitim sistemindeki yeri nedir?
N.E.N.: Lions Quest Yaşam Becerileri Programı, modern bir eğitim sisteminin temel taşıdır. Zira modern eğitim sistemlerinde öğrencileri sadece bilgilendirmek değil; not kaygısı olmadan, çocuğu bütünsel olarak eğitmek ön plandadır. Çocuğun modern dünyaya uyum sağlayabilmesi ve başarılı olabilmesi için ihtiyaç duyduğu her türlü nitelik bu program tarafından kazandırılmaktadır.
"OLUMLU TUTUM VE İYİ İLETİŞİMİ YÜZDE YÜZ ARTIRIYOR"
Öğrencilerin kazanımları neler oluyor?
N.E.N.: Lions Quest Yaşam Becerileri Programı’nın ana konu başlıkları arasında, olumlu dil, duygu kontrolü, şiddetsiz çözümler, zorbalığı önleme, etkin dinleme, takım içinde çalışma, empati, diyalogla çözüm, çatışma çözme, akran baskısı ve olumsuzluklara karşı direnç ile sağlıklı yaşam bilinci yer alıyor.
Okul öncesi 3 yaş ve üzeri çocuklarımıza enerji verici oyunlarla ve öykülerle, programın kahramanı ve ikonu olan ayıcık üzerinden öğretilen sosyal- duygusal beceriler, 15-17 yaşlarında rol model oyunları ve egzersizlerle devam ediyor. Bu yaşın en büyük dış etkisi olan “akran baskısı” vurgulanıyor ve öğrencilere olumsuz etkilere nasıl hayır diyecekleri öğretiliyor. Lise rehber kitaplarında ise, diğer yaş gruplarından farklı olarak, öğrencilere bağımlılık yapıcı maddelerden ve kötü alışkanlıklardan nasıl korunabileceklerinin yanı sıra analitik düşünme, sorgulama, hedef belirleme, doğru karar verme becerileri kazandırılıyor.
Programımız öncelikle, çocuklarımızın kazanmalarını hedeflediğimiz yeni becerileri kolaylıkla öğrenebilecekleri ve özgürce deneyip, geliştirebilecekleri duygusal açıdan güvenli ve olumlu bir sınıf ortamı yaratmayı amaçlıyor.
Öğrencilerin eğlendikleri, akışta kaldıkları ve meraklarının tetiklendiği bu ortamda “Ben değerliyim”, “Diğerlerine katkı sağlıyorum”, “Kendimi ifade edebiliyorum”, “Diğerlerinden farklı becerilerimle bu topluluğa katkı sağlayabiliyorum”, “Söylediklerim, yaptıklarım önemseniyor” gibi alt düşünceler oluşur. Bu alt düşünceler ise değerli hissetme, kabul görme, onaylanma, bireysel katkıların teşviki, dolayısıyla da kendini ifade etme ve özgüvenli hissetme gibi olumlu duyguların ve becerilerin hakim olduğu sınıf dinamiğinin yaratılmasına katkı sağlıyor.
Lions Quest eğitimlerindeki ve rehber kitaplarındaki eğlenceli alıştırmalar sayesinde, öğrenenin kendisini güvende hissettiği, içinde bulunduğu topluluk tarafından kabul gördüğü, arkadaşlarıyla benzer-ortak noktalardan hareket ederek daha çok işbirliği yaptığı bir öğrenme ortamı yaratılıyor. Toplumsal sorumluluk ve gönüllük anlayışı da Lions Quest’in önemli kazanımlarından.
Hedeflenen sınıf ortamının oluşturulmasından sonraki aşamada ise programımızda, grup çalışmaları, paylaşma, yardım etme ve yardım isteme, duygularını tanıma, duygularını ifade etme/vücut dili ile gösterme ve onları kontrol etme (özellikle öfke kontrolü), seçme ve karar verme, başkalarına saygı duyma ve takdir etme becerilerinin geliştirilmesi ile vücudumuzu tanıyarak sağlıklı yaşam bilinci oluşturulması gibi konular yer alıyor.
Boğaziçi Üniversitesi tarafından Türkiye’de gerçekleştirilen araştırmalara göre, Lions Quest programı, %100 oranında olumlu tutumu ve iyi iletişimi desteklerken; %90 oranında gruba ve kurallara uyumu artırmakta, %11 oranında ise akademik başarıyı yükseltmektedir.
"KAYGI VE STRESİ AZALTIP SINAV BAŞARISINI ARTIRIYOR"
Sosyal duygusal zekanın önemi nedir? Yaşam Becerileri Programı Sosyal Duygusal zekayı geliştirme konusunda dünyanın en iyi ilk üç eğitiminden biri. Bu başarı nasıl yakalandı?
Hayatımız boyunca duygularımız, öğrenme yöntemlerimizi, eğilimlerimizi ve bildiklerimizi tahmin ettiğimizden çok daha fazla yönlendirir. 21. yüzyılda aranan temel kişisel niteliklerin edinilebilmesi ise gençlerde ve çocuklarda duygusal ve sosyal zekanın bilinçli olarak geliştirilmesine bağlıdır. 2004 yılında bu konuda gerçekleştirilen araştırmalara göre sosyal duygusal becerileri gelişmiş öğrenciler; okula ve öğretmenlerine karşı daha güçlü bir aidiyet duygusu hissediyorlar, öğrenmeye daha açık ve daha motive oluyorlar.
Ayrıca problemli ve olumsuz davranışlar yerine olumlu davranışlara eğilimleri artıyor, daha az kaygı, tedirginlik ve stres taşıyorlar. Sınavlarda daha başarılı oluyorlar ve daha yüksek sonuçlar/başarılar elde ediyorlar.
Lions Quest’in köklü bir geçmişi var. 1970’lerden bu yana geliştiriliyor. 96 ülkede, 41 dilde uygulanıyor, çoğunda uzun soluklu ve yıllar içinde gözlemlenen akademik ölçme ve değerlendirmeleri yapılmış. İşte tüm bu birikimler ve deneyimler geri dönüşerek programın daha da iyileştirilmesini sağlıyor.
Diğer yandan, dünyanın önde gelen eğitmenleri Lions Quest Yaşam Becerileri Programı’nı deniyor, geliştiriyor, sonuçlarını paylaşıyor ve program bu sayede sürekli olarak güncelleniyor. Adeta her yıl kitaplar ve içerik elden geçirilerek yenileniyor.
"HAYIR DİYEBİLMEYİ ÖĞRENİYORLAR "
Akran baskısı veya akran zorbalığı, eğitimi aksatan, okullardaki en büyük sorunlardan biri? Program bu soruna nasıl bir çözüm sunuyor?
N.E.N.: Lions Quest Yaşam Becerileri Programı’nın en önemli amaçlarından bir tanesi de öğrencileri olumsuz akran baskısından korumak. Bu amaçla öğrencilere ilk olarak kendilerine zarar verebilecek davranışları tanıma ve ayırt etme çalışmaları yaptırılmakta; sonrasında ise istemedikleri ya da yapılmasında sakınca gördükleri durumlarda arkadaşlarına ilişkilerini bozmadan “HAYIR” diyebilme becerileri kazandırılmakta.
Programın basamak basamak ilerleyen bir sistemi olduğundan, bu aşamaya gelindiğinde öğrencinin kendini tanıma, kendini kontrol etme, özgüven oluşturma, empati kurma gibi becerileri zaten gelişmiş olacaktır ki; bu da sözü geçen kazanımın verilmesini kolaylaştırıyor. Akran baskısına maruz kalmadan karar verme becerileri de diğer kazanımlarda olduğu gibi öykü, rol model, oyun ve ekip çalışmaları ile verilmekte. Boğaziçi Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen araştırmaya göre Lions Quest Yaşam Becerileri Programı, akran baskısını %80 oranında azaltmakta.
Lions Quest, diğer SEL (Sosyal Duygusal Öğrenim) programlarında olmayan iki özelliğe sahip. İlki, öğrencilerde daha önce de sözünü ettiğimiz sağlıklı yaşam bilincini oluşturarak özellikle bağımlılıktan uzak tutması. İkincisi ise Uluslararası Lions Vakfı’nın bir insani hizmet kuruluşu olması nedeniyle çok önemsediği “toplumsal sorumluluk ve gönüllülük“ bilincini çocuklara aşılaması.
Her yaştan öğrencinin sosyal sorumluluk projeleri yapmaya yönlendirilmesi de bu paketin içinde. Bu çalışma, aynı zamanda çocuk ve gençlere öğrendikleri sosyal becerileri sahada uygulayarak pekiştirdikleri bir alan sağlıyor.
