AVM’ler alışverişin, buluşmanın, birlikte hareket etmenin, zaman geçirmenin merkezi olmuş; açıkçası tüm gününüzü orada geçirebileceğiniz geniş birer alan oluşturmuştur. AVM’lerin iki temel iş ortağı var; perakendeciler ve AVM’ciler. Onların ortak ilişkileri, ortak akılları, sergiledikleri performans aslında toplumun da hangi noktalara geldiğini gösteriyor. Girdiğiniz dükkanlar, karşılaştığınız satış danışmanları, alışverişi sunumlarıyla adeta bir sanat haline dönüştürür, sizi başka bir dünyaya davet ederler. 1950’li yıllarda Avrupa’da, 1980’li yıllarda ise Türkiye’de yaygınlaşmaya başlayan AVM’ler, 400’ün üzerinde sayısı ve artan iş hacmi ile adeta Türkiye’nin ticaret merkezleri konumunda; modern kentlerin yaşam alanları... Bu mekanların sosyal yönleri, kültürel yönleri bir yana ekonomik verilerine baktığımız zaman oluşturdukları hacimler Türkiye’nin her zaman gündeminde...” yorumlarında bulundu.
ZARAR KARIN KARDEŞİ
Nebati sözlerine şöyle devam etti: “AVM’lerin zaman zaman karşılaştıkları problemleri hepimiz biliyoruz. Geçen yıl, ben göreve geldikten sonra ilk çalıştığımız konulardan biri AVM kiralarının Türk Lirası’na dönmesiydi. Buradaki birçok yatırımcı ile bir araya geldik. O zaman, ‘telaş etmeyin, burası Türkiye’ demiştim; ‘pek çok zorlu süreci geride bırakmış bir ülke bu sorunu da kısa zamanda kolayca çözecektir.’ Bu konuşmalarımızın üzerinden birkaç ay geçmeden sorunlarımız çözüldü. İlk andaki zarar Hulusi Bey’in de bahsettiği gibi azalmaya başladı.
Zorluklar, sıkıntılar hayatın bir parçası, gelir ve geçerler. Önemli olan insani, toplumsal hisler, iyi düşünce, iyi görüş, iyi bakış… Merak etmeyin, burası Türkiye… Her türlü zorluğun üstesinden gelen bir ülkede ve iştahlı bir coğrafyada yaşıyoruz.”
YÜZDE 23'LÜK KAYBIMIZ OLDU
Konuşmasına geçen yıl perakende sektöründe yaşanan önemli gelişmelerle başlayan AYD Başkanı Hulusi Belgü şöyle konuştu: “Geçtiğimiz yıl elbette ki sektörümüzün en önemli gelişmelerinden biri kiralamalarda TL’ye geçiş oldu. Derdimizi anlatmak için bir hayli çabaladık. Olabilecek sonucun en iyisinin çıktığını düşünüyorum fakat şunu belirtmekte fayda var; döviz olarak aldığımız kira gelirleri Türk Lirası’na çevrilince %23’lük bir kaybımız oldu, sonrasında dövizin düşmesi ile bu kayıp %15’lere geriledi. Artık bununla yaşamayı öğrendik, öğrenmek zorundayız. Fakat bu konuda bir yardım istiyoruz. Daha önce dövizle kira alıp dövizle borçlarımızı ödüyorduk. Şimdi çok ciddi döviz borcumuz var. Bankalarla konuşuyoruz, “inşallah bundan sonra döviz artmaz” diyorlar ama bankalarımızla devletimizle beraber bunun önlemini almamız lazım ki dövizde beklenmeyen bir hareket olduğunda yaklaşık 15 milyar dolar bir problemle karşı karşıya kalmayalım.”
Perakende sektörünün önemli konularından biri olan ‘ortak giderler’ meselesine de dikkat çeken Belgü: “Ticaret Bakanlığı’nın dünyada emsali görülmemiş bir şekilde ortalama metrekare üzerinden ortak giderleri alması bizi çok zor duruma düşürdü. Büyük mağazaların neredeyse kirası kadar genel gider ödemesi doğru olmaz diye yükü üzerimize aldık, bu durumun her AVM’de yaklaşık %5 ile %10 arasında maliyeti var.”
Perakende sektöründe birçok dernek ve bu derneklerin oluşturduğu bir federasyon olduğunu belirten Belgü, Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu’nun (TAMPF) devlet ricalinde dikkate alınmasında büyük fayda olduğunu, federasyon çatısı altında sektörün 5 önemli derneğinin uyum içinde çalıştığını söyledi.
Belgü sözlerine şöyle devam etti: “Esasında bizim üzerimize düşen görev devleti elimizden geldiği kadar ticaretin içine sokmadan problemleri kendi aramızda çözmemiz. Genelde bugüne kadar böyle çözdük fakat biraz kiralar meselesinde devletin üstüne görev bıraktık. Bu keşke yaşanmasaydı, biz kendi aramızda çözebilseydik diye düşünüyorum."
AVM yatırımları ile rakamsal verileri de paylaşan Belgü şöyle konuştu: “Şu anda 412 tane AVM’miz var. 53 milyar dolarlık yatırım yapmışız yani 285 milyar 200 milyonluk bir yatırımdan bahsediyoruz. 12.650.000 metrekare kiralanabilir alanımız ve 520 bin çalışanımız var. 2018’de 130 milyar ciroya ulaştık. 2019’da bu ciromuzun 160 milyar TL olmasını öngörüyoruz. Ziyaretçi sayımızı ise 2,4 milyara çıkacağını düşünüyoruz. 2019’da 10-12 tane daha AVM yapılacak.”
Belgü başkanlık süreci ile ilgili de bilgi verip tüm perakendecilere teşekkürlerini sunarak konuşmasına şöyle son verdi: “4 yıl başkan yardımcılığı, 7 yıl da başkanlığını yaptığım AYD sayesinde tanıdığım çok özel, çok güzel insanlar tanıdım. Çok keyif aldım. Artık benim dönemim bitiyor, inşallah 1-2 ay içinde de yeni başkanımızı seçeceğiz. Bugün burada bizlerle olan tüm yatırımcı ve perakendeci dostlarımıza teşekkürlerimi sunarak sözlerime son veriyorum.”
Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle ise alışverişin tüm dünyada ekonominin temeli olduğunun altını çizerek şu açıklamalarda bulundu:
“Alışveriş ekonominin temeli… Bugün dünya dinamiklerinin ticaret üzerine kurgulandığını söylemek çok doğru bir teşhis olur. Dünya tarihine bakıldığında, dünyanın gidişatını önemli ölçüde etkileyecek büyük değişimlerin tamamına yakın kısmı ekonomi temelli ve ticaretle ilişkili olmuştur. Özellikle Türkiye son 20 yılda gerçekleştirdiği önemli adımlarla her alanda olduğu gibi alışveriş ekonomisinde de önemli bir oyuncu haline geldi. Kurulan alışveriş merkezleri ve bu alışveriş merkezlerinde yer alan dünya devi markalarımız, ülkemizi bölgenin çekim merkezi haline getirdi. Bu gelişmeler ekonomimize her açıdan katkılar sağladı. Son 5 yılda kişi başı gelirimiz 3 kat arttı. Günümüzde dünyanın 17’nci büyük ekonomisi olan ülkemiz dünya ticaretinden aldığı % 1’lik pay ile önemli bir noktaya geldi. Bu noktaya gelmesinde alışveriş merkezlerinin, perakende sektöründe markalı ihracatı oluşturmada ve büyütmede çok önemli bir payı bulunuyor.”
