2008’deki ilk ihalede, en yüksek teklifi 1 milyar 610 milyon dolarla Global Yatırım Energaz vermişti.

Yükümlükler yerine getirilmeyince iptal edildi.

İkinci ihalede yüzde 80 paya en yüksek teklifi 1 milyar 211 dolarla Kazancı-Karamehmet ortaklığının kurduğu MMEKA vermişti.

Yine sorun çıktı ve ihale yine iptal edildi.

Üçüncü ihalenin iptali nedeni, tekliflerin değer tespitinin altında kalmasıydı.

Yasa değiştirildi. Üç yıl sonra yüzde 100’ü ihale edildi. 1 milyar 162 milyon dolar veren Torunlar ile sözleşme yapıldı.

★★★

O dönem parlamenter sistem yürürlükte. CHP, ihalelerdeki tutar farkıyla kamunun zarara uğratıldığı gerekçesiyle gensoru önergesi verdi.

31 Mayıs 2013’de TBMM’deki gensoru görüşme tutanağı konuyla ilgili herkes için ufuk açıcı.Bir de önemli not: AKP Grubu gensoru müzakeresini öyle bir güne rastlatıyor ki, başka gün olsa yayın yapabilecek TBMM Tv o gün canlı yayın yapmıyor. Böylece vatandaş bu görüşmeyi Tv’den izleyemiyor.

ERDOĞAN NE DEMİŞ

Ankara Milletvekili Levent Gök ve 72 milletvekili imzalı gensoru görüşmelerinde, dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan’ın, Habertürk’te Fatih Altaylı’nın Teke Tek programındaki ifadeleri aktarılıyor.

Erdoğan, satış kararının kesinleşmesi öncesindeki yayında şöyle diyor:

“Kârlılık olayını milletimizin lehine düşünmek zorundayız. ‘Biz sıkıştık şu anda paraya ihtiyacımız var, ne yapalım’ yok öyle şey. Türkiye malının kıymetini bilen bir ülke konumunda. Mesela, Başkentgaz’da 1.5 milyar doları yakalamışız, yeni gelen 1.1 ile geliyor. Şimdi bu 1.5’u yakaladığınız yerde 1.1 ile verilirse Fatih Altaylı bunun hesabını sormaz mı?”

CANİKLİ: ÇÜNKÜ İMTİYAZ

Bu sözlerin aktarılması üzerine başlayan tartışmada AKP Grubu adına söz alan Giresun Milletvekili Nurettin Canikli ile Gök arasındaki diyalog:

Canikli: 1 milyar 514 milyon dolarlık teklif verildiğinde, imtiyaz süresi 27 yıl için verilmiştir, kalan 27 yıl için verilmiştir. Neden? Çünkü alacak olan firmanın imtiyaz süresi 2037 yılına kadar devam edecektir. Yani, hangi tarihte alırsa alsın, hangi tarihte ihale yapılırsa yapılsın bu süre uzamıyor.

Gök: Canikli, bizi Başbakan bağlar, Başbakan bağlar.

Canikli (devamla)  2037 sonunda bitiyor. Bitiyor mu? Bitiyor. Kesin, tartışmasız, kanunla çünkü. Dolayısıyla 2010 yılında verilen teklifte kalan süre 27 yıl. Aradan üç yıl geçiyor. Bugün onaylanıyor ihale. Bugün alan üç yıl daha az çalıştıracak, bu imtiyazı kullanacak. Dolayısıyla üç yıla isabet eden bu rakamın öncelikle düşülmesi gerekiyor değerli arkadaşlar.

Bu tartışma uzun sürüyor. Yer sınırlı. Ancak dönemin Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın da aynı oturumdaki sözlerinden bir bölüm aktaralım:

BABACAN’DAN EV ÖRNEĞİ

Babacan (devamla) - Şunu da özellikle ifade etmek istiyorum: Yine, bunlar ticaretin, alışverişin çok temel ilkeleri ama tekrar etmekte fayda görüyorum. Bir varlığın, bir malın, bir ürünün fiyatı gerçek alışverişin olduğu fiyattır.

Aykut Erdoğdu: Sayın Bakan, Başbakan niye böyle söylüyor? Bunu açıklasanıza.

Babacan: - Satmak isteyenlerin istediği fiyat olabilir, almak isteyenlerin verdiği fiyat olabilir ama gerçek fiyat alışverişin olduğu, arzla talebin kesiştiği noktada oluşur. Bu, çok temel bir ilkedir.

Akif Hamzaçebi: Yani Başbakan’a yanlış bilgi mi verdiniz Sayın Bakan?

Babacan: (Devamla) - Yine, gerçek değer ödeme gücüyle, ödeme kabiliyetiyle desteklenen değerdir. Birileri gelir herhangi bir ürüne, herhangi bir varlığa olmadık yüksek bir fiyat verebilir.

Erdoğdu: - Tamam da Sayın Bakan, Başbakan niye 1.5…

Babacan (Devamla)
- “Al kardeşim hadi” dediğinde “E, param yok, bulamadım, edemedim, ya finansman olmadı” diyorsa, o verdiği fiyat bir ölçü değildir.

Çok basit bir örnek: Diyelim ki burada, Ayrancı’da bir daireniz var. Daire piyasaları işte belli, 300 bin olur, 400 bin olur, 500 bin olur. Birisi geldi ki ‘Ben, senin daireni 3 milyon liraya alacağım’ ‘Tamam’ derseniz ‘Eğer 3 milyon gerçekten verecekseniz benim bu daireme vereyim, hemen.’ ‘Bekle, iki güne kadar paranı getireyim’ Beklersiniz iki gün yok, üç gün yok. Peki, o dairenin fiyatına, siz, 2 milyon diyebilir misiniz?

Necati Özensoy
(Bursa) - Teminat verdiyse doğrudur. Teminatı yakmış adam. Enayi mi yani bunu yakmakla? Az para mı?

Diyaloglar burada bitmiyor tabii.

Ama yedi yıl önce Torunlar’ın TBMM ortamında cansiperane savunulmasından küçük bir kesit bugünlere ışık tutuyor.