Covid-19’un bazı ülkelerde mutasyona uğrayıp bulaşma hızının artması nedeniyle gözler yeniden tek kurtarıcı olarak görülen aşı çalışmalarına çevrildi. Şu ana kadar yetkili kurumlardan onay almış dört aşı var: Pfizer-BioNTech, Moderna, Astra-Zeneca ve Rusya’daki Gameleya Enstitüsü’nün üretimi olan Sputnik V aşısı...

★★★

Bize gelince...

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bu ayın başında Çin şirketi Sinovac’ın geliştirdiği aşının ilk partisinin 11 Aralık tarihinde geleceğini ve ruhsat için gereken incelemelerin yapılacağını belirtmişti. Bakan Koca “Aralık sonuna doğru yoğun bir şekilde aşı yapmaya başlamak istiyoruz. İnaktif dediğimiz, daha önceden teknik olarak iyi bildiğimiz, yan etkisinin de az olduğunu düşündüğümüz aşıdan 50 milyon dozluk sözleşme imzalandı” demişti. Bakan ayrıca Pfizer-BioNTtech ile, başlangıçta 1 milyon, tamamında da 25 milyon doz aşı alabilmek için görüşme halinde olduklarını söylemişti.

★★★

Ancak aradan 12 gün geçmiş olmasına karşın Sinovac’ın ürettiği aşının ilk partisi gelmedi. Gecikmenin nedeni ve hangi tarihte geleceği konusunda bir açıklama yapılmadı. Ayrıca bu aşıyı getirecek firmanın adı ve aşının doz fiyatı -ısrarlı sorulara karşın- kamuoyuna duyurulmadı.

★★★

Türkiye, Endonezya ve Brezilya’da sürdürülen üçüncü evre çalışmalarının sonuçları da uluslar arası saygınlığı olan bilim dergilerinde yayımlanmadı. Sadece Wall Street Journal’e konuşan Brezilyalı bir sağlık yetkilisi, ülkesinde aşının üçüncü evre denemelerinin sonuçlandığını, ilk verilere göre tüm aşılar için gerekli olan yüzde elli barajını aştığının görüldüğünü ve herkesin etkinlik oranının yüzde 90’ın üzerine çıkmasını beklediğini söyledi.

Endonezya’dan henüz resmi bir açıklama gelmedi.

Türkiye’de ise üçüncü faz çalışmalarının sürdüğü biliniyor.



Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, Sinovac şirketi ile çok iyi bir anlaşma yaptıklarını, üçüncü evre çalışmalarının olumsuzlukla sonuçlanması halinde, hiçbir ödeme olmaksızın aşıyı geri gönderme hakkımızın bulunduğunu belirtiyor.

Böyle bir sonuç çıkmasını dilemeyiz ama, diyelim ki korkulan oldu ve ortaya aşının geri gönderilmesini gerektiren sakıncalı bir tablo çıktı. Bu durumda acilen başka bir aşının devreye sokulması gerekir ki, kırana dönüşen salgın durdurulabilsin. Ama Bakanın açıklamalarına göre; onay almış diğer aşılardan bir veya ikisinin getirilebilmesi için henüz bir anlaşma imzalanmış değil.

★★★

Bakan Koca, buna gerekçe olarak Pfizer-BioNTech aşısının özel saklanma koşulları gerektirdiğini, bu altyapının da ülkemizde mevcut olmadığını söylüyor. Oysa bana ulaşan bilgilere göre; aşının eksi 70 derecelerde saklanmasını sağlayacak (reklam olmasın diye adını vermediğim) bir lojistik şirketi, Türkiye’de faaliyetini sürdürüyor.

Yine Bakan Koca, Moderna’nın sadece ABD’ye üretim yaptığını, bu nedenle kendileriyle görüşmediklerini ifade ediyor. Oysa yazımızda yer alan grafikte, Moderna’nın ABD’nin yanı sıra birçok başka ülkeye aşı satmak üzere anlaşmalar yaptığı görülüyor.

★★★

Bizimle birlikte Sinovac’ın üçüncü evre denemelerinin gerçekleştiği Brezilya ve Endonezya da, Oxford Üniversitesi’yle müşterek çalışma yürüten Astra Zeneca’ya 100’er milyon doz sipariş vermiş bulunuyor.

★★★

BBC Türkçe’nin haberine göre ise, Peru, Ekvator ve Kosta Rika gibi yoksul ülkelerin bile Pfizer-BioNTech ile aşı alımı konusunda anlaştıkları öne sürülüyor...

★★★

Tablo ve paylaştığım diğer bilgiler, Sağlık Bakanlığı’nın tıpkı grip aşısında olduğu gibi Covid-19 aşısının alımı için de gereken planlama ve anlaşmaları zamanında yapamadığını gösteriyor.