Ticaret Bakanlığı’nın sektörle görüşmeden ve de gündemde olmayan “dökme zeytinyağı ihracatını yasaklama” kararı sorular üretti.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın talebi üzerine alınan karardan üreticiler de, ihracatçılar da zarar göreceklerini söylüyorlar.

Tüketici kazanacak mı?

Zeytinyağında fiyat artışları girdi maliyetlerine bağlı  gerçekleştiğinden, bu karar yüzde 50 zamlanan etiketleri ucuzlatmayacak.

★★★

Ambalajsız, markasız dökme zeytinyağı ihracatı yasağı 31 Ekim’e kadar geçerli.

8 aylık bu yasaktan kim/kimler yararlanacak diye sorarsak; sektöre bakalım...

Verde Yağ’ı Ulukartal ailesinden 2018 yılında satın alan Av. Murat Türkal’ın şirketi TRK Group zeytinyağı pazarında yeni yatırımlarla büyüyor.

Madencilikten turizme çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren İzmirli TRK Group, Hürriyet gazetesinde yayımlanan 19 Şubat 2021 tarihli haberde Ankara merkezli “Türkal Grup” olarak karşımıza çıkıyor.

★★★

Aynı haberde “Türkiye’nin zeytinyağı elçisiyiz” diye grubunu takdim eden yönetici İbrahim Başbuğ şöyle devam ediyor: “Dünyanın dört bir yanına gerçekleştirdiğimiz ihracatla zirvede yer alıyoruz. En büyük zeytinyağı üreticisi ülkeler İspanya ve İtalya menşeili firmalara dahi yağ tedarik ediyoruz. Yatırımlarımız halen sürüyor. Türkiye’de zeytinyağı ihracatının zirvesinde yer aldığımız gibi iç piyasada da adımızdan söz ettirmeye başladık. Güçlenerek yolumuza devam ediyoruz.”

★★★

Burhaniye Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aysel, Meclis Başkanı Hasan Varol ve OSB Müdürü Koray Urgun, Verde Yağ Besin Maddeleri San. ve Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Av. Murat Türkal’ın bir araya geldiğini yerel basından izliyoruz...

Türkal, Burhaniye Organize Sanayi Bölgesi’nde yapacağı yeni yatırım için 50 dönüm arsa topluyor.  TRK Group, İzmir’de yeni pirina yağ ve zeytinyağı depolama tesisleri yatırımları da yapmıştı.

Verde, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin bakanlığından önce genel müdür olduğu Ekiz Kimya tesislerinde de üretim yapıyor.

★★★

Dökme zeytinyağı ihracat yasağını konuştuğum üreticiler şu iddiayı dile getiriliyorlar:

Bir büyük zeytinyağı ihracatçısı, uluslararası bir gıda devine dökme zeytinyağı taahhüdünde bulundu. Ancak verdiği fiyat iyi değildi. Yasak, o firmanın zarar etmemesi için getirildi.

Bakanlığın dökme zeytinyağı ihracat yasağı “mücbir sebep” olarak gösterilerek ihracat sözleşmesi iptal edilecek!...

★★★

Dün itibarıyla konu çetrefilli bir hal almış olabilir. Bakanlığın yasağı geri alma olasılığı, kurlardaki ani yükselişle arttı. Bu durumda işaret edilen ihracatçı firmanın verdiği fiyat makul hale gelmiş olabilir.

Döviz gelirlerini artırmak, iktidarın da hedefleriyle örtüşüyor.

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Dr. Ümmühan Tibet, yasak kararının geri alınması için “çağrı metni” hazırladıklarını vurguluyor.

Bakanlık yasağa ilişkin 2 temel gerekçe öne sürmüştü:

- Pandemide ülkeler gıda stoku yapıyor bu nedenle zeytinyağı ihracatını sınırlayıp, gıda arz güvenliğini sağlamak.

- Piyasada zeytinyağı arzının erimesi sonucu ortaya çıkacak fiyat artışlarını engellemek.

★★★

UZZK’nın rekolte rakamları şöyle:

2016-2017 döneminde 178 bin ton; 2017-2018 döneminde 264 bin ton; 2018-2019 döneminde 193 bin ton; 2019-2020döneminde 214 bin ton ve son olarak  2010-2021 döneminde 173 bin ton.

Tibet, “Sofralık zeytin, bu yıl yağlık olarak piyasaya verildi. Geçen yıldan devreden stoklar ve Afrin’den gelen yağlarla bu yıl piyasada 250 bin tonun üzerinde zeytinyağı arzı oluştu. Piyasada açık yok. 2021-2022 sezonunda da üretim artışı bekliyoruz” diye de ekliyor.

★★★

UZZK üyesi ve eski başkanlarından Mustafa Tan, “30 yıllık bürokrasi, 40 yıllık sektör deneyimim var, sektöre danışılmadan karar alındığına ilk kez tanık oluyorum. Tüketiciyi desteklemek için zeytinyağında yüzde 8 olan KDV’yi yüzde 1’e indirseler; fiyatlar yüzde 7 düşer” diyor. ”

★★★

Bir başka zeytinyağı üreticisi de şunları söylüyor:

“Tağşişli zeytinyağı piyasasından çok büyük kârlar oluştu. Yaklaşık yıllık 5 milyar liralık zeytinyağı pazarında, cironun en az beşte birini tek bir firma yapıyor. Sızma yağ fiyat artışlarının durmasından da anlıyoruz ki, Suriye’den belirtildiği gibi 40 değil, 100 bin ton zeytinyağı  gelmiş olabilir.”

★★★

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilan ettiği “tağşişli (içine daha az değerli ürün katılan) ve taklit” zeytinyağı listeleri uzayıp gidiyor.

Tüketicinin cebini ve sağlığını düşünen varsa, zeytinyağı ambalajlarına neden 2 yıldır “sağlık beyanı” etiketi konmadığını açıklamalı...

Ayrıca kişi başı zeytinyağı tüketimini son 30 yılda 800 gramdan ancak 2 litreye çıkabilen Türkiye’de, 8 ayda tüketim patması da beklenmiyor!