1- Ücretsiz izin süresinde sağlık hizmetlerinden faydalanabilirler mi?
2- Ücretsiz izin işsizlik ödeneğini etkiler mi?
3- Yabancı işçiler ücretsiz izne tabi olurlar mı? Bülent Dağdibi
4857 saylı İş Kanunu’nda ücretsiz izin çalışanın talebine bağlı ve sınırlı olarak düzenlenmiş. Örneğin, kanunun 74. maddesine göre, doğum yapan kadın analık izninin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabiliyor. 56. maddeye göre de yıllık iznini çalıştığı yerden başka bir yerde geçirecek olan çalışan 4 güne kadar ücretsiz izin alabiliyor. Pandemi ücretsiz izni haricinde, işverenin tek taraflı iradesiyle ücretsiz izin kullandırmasına ilişkin bir düzenleme İş Kanunu’nda yer almıyor. Ancak tarafların anlaşması ile ücretsiz izin kullandırılması söz konusu olabiliyor. Paylaştığınız bilgiye göre siz de çalışanlardan ücretsiz izin talebi dilekçesi alarak, ücretsiz izin uygulamaya başlamışsınız.
Bu genel değerlendirme ve tespit sonrası sorularınızın yanıtına geçersek;
1- 4/a (SSK) kapsamındaki sigortalıların 4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. ve 74. maddeleri ile diğer iş kanunlarında ücretsiz izin sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel sağlık sigortalılıkları devam eder ve bu sürelerde sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler. Bir takvim yılı içerisinde istisna dışındaki ücretsiz izin süresi bir ayı aşanların genel sağlık sigortalılıkları bir ayın sonunda sona erer. Buna göre ücretsiz izne çıkan çalışanların ağustos ayı için sağlık hizmetlerinden yararlanması mümkün olmaz.
2- İşsizlik ödeneğine hak kazanmak için aranan, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 günde hizmet akdine tabi olunması koşulunun sağlanmasında, ücretsiz izinli sayılan bu süreler kesinti sayılmaz. Diğer bir deyişle, işsizlik ödeneğini etkilemez.
3- Yukarıda yapılan açıklamaların tümü, yabancı uyruklu çalışanlar için de geçerlidir.
Eşimin emekli olabilme ihtimali var mı?
Eşim 29 Temmuz 1968 doğumlu. Lisede çocuk gelişimi bölümünde öğrenci iken 1988 yılında stajyer olarak takribi 1 yıldan fazla bir süre bir anaokulunda görev yapmış. Daha sonra hiç çalışmadı. SGK’ya yaptığımız başvuruda, eşimin o dönemde SSK’ya girişinin mevcut olduğunu ancak hiç prim ödemesi gözükmediğini de söylediler. Eşimin 2 doğumu var. Emekli olabilme ihtimali var mı, var ise şartları nelerdir? T. Metin Taksu
Eşinizin SSK girişi, yaptığı staja bağlı olarak staj sigortası ise staj döneminde emeklilik için geçerli olan ve uzun vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenmez. Staj döneminde kısa vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası primi ödenir. Bu nedenle de staj sigortası emeklilik açısından sigorta başlangıcı sayılmıyor. Ancak staj sigortası, doğum borçlanmasında sigorta başlangıcı sayılıyor. Buna göre de staj sigortasından sonra doğan çocuklar (en fazla üç çocuk) için doğum borçlanması yapılabiliyor.
Çocuklarınızın doğum tarihleri arasında en az 2 yıl varsa, eşiniz iki çocuk için ikişer yıldan dört yıl (1440 gün) doğum borçlanması yapabilir. Ancak emekli olabilmesi için en az 5400 prim günü olması gerekir. Eşinizin çalışması söz konusu olmayacak ise bana göre, cebinizden 5400 gün karşılığı prim ödeyip eşinizin emekli olması efektif değil.
