Türkiye’de cumhuriyet kadar eski bir kurum var. 95 yaşında... Türkiye İstatistik Kurumu.
Yıllardır açıkladığı rakamlar tartışılıyor. Çünkü, güvenimiz sarsıldı...

İster bize, ister alkışlayanlara inanın. Ortada bir gerçek var. Dikiş tutmuyor TÜİK.

Bir başkan gidiyor, yenisi geliyor ve daha koltuğu ısıtmadan o da kapıya konuyor.

İşler iyiyse bu doldur boşalt niye?

Niyesini en iyi kim bilir? TÜİK’i 2011’den 2016’ya yöneten Birol Aydemir...

O da bir sabah kapının önünde bulmuştu kendini. Geçen yılın son günlerinde televizyonda konuştu, ne konuşmak üstelik. Biz söylesek, mahkemelik oluruz:

“Başkanlığım boyunca Gelir İdaresi bana veri vermedi! Veriler doğrudan dönemin Hazine ve Maliye Bakanı’na yani Berat Albayrak’a gidiyordu! Enflasyon, istihdam, büyüme gibi veriler çok şüpheli! İnsanlar güvenmiyor, ben de! Enflasyonu düşük gösteriyorsan, gerçek daha yüksekse, para maliye politikanız doğru olabilir mi? TÜİK bağımsızlığını kaybetmiştir!

Mesela şimdiki TÜİK Başkanı, (Aydemir, TV programına katıldığında TÜİK Başkanı iki gün önce görevden alınan Cahid Şirin, onu oraya atayan Hazine ve Maliye Bakanı ise Berat Albayrak...) bugün onu alıp yerine yarın sabah başka biri oturtulabilir...”

Eski TÜİK başkanı geç de olsa, gerçeği görmüş söylüyor.

Mesela 2018... Eylül enflasyon rakamları yüksek çıktı, kıyamet koptu. “Kim hazırladı bu rakamları” denince, kabak TÜİK başkan yardımcısı Enver Taştı’nın başında patladı. Berat Albayrak, Taşçı’yı aldı, eskiden yönettiği enerji bakanlığından çalışma arkadaşı Yinal Yağan’ı koydu. Yağan, önce yardımcı, kısa süre sonra da başkan oldu.

Gel gör ki, 13 ay durabildi! Tıpkı eski başkan Birol Aydemir’in dediği gibi bir sabah TÜİK kapısının önüne bırakıldı...

Yerine, aynı bakan tarafından bu kez Emine Erdoğan’ın özel kalem müdürü Elif Esen’in eşi Cahid Şirin getirildi. Şirin, Elif Esen’le, 17 haziran 2019 tarihinde dünya evine girmiş, nikah şahitliklerini Cumhurbaşkanı Erdoğan ve eşi yapmıştı.

22 Mayıs 2020’de oturduğu koltukta, 9 ay durabildi Şirin!

Ardından, ‘TÜİK, tüm rakamları doğru verme kararı aldı galiba’ dedirten bir atama geldi. Kurumun yeni başkanı Ahmet Kürşad Dostoğru oldu! Şimdilik başkan o...

AKP iktidarının göreve geldiği yıl, 2002’den günümüze TÜİK başkanları ve görev süreleri şöyle... Mehmet Akif Bakır 6 ay, Ömer Demir 5 yıl, A. Ömer Toprak 3 yıl, Birol Aydemir 5 yıl, Mehmet Aktaş 3 yıl, Yinal Yağan 13, Muhammed Cahid Şirin 9 ay.

Doğrular yanlışlar, güven güvensizlikler ortada. Vatandaş yıllardır bir açıklanan rakama, bir de cebine bakıyor. Millet işsizlikten inim inim inlerken mesela, TÜİK istihdam arttı diyor.

Peki bu işi dünyada örnek olabilecek şekilde yapanlar var mı?

Var... Camille Jacquart!

Jacquart, Belçika İstatistik Dairesi’nin en alt basamağından başlayarak genel müdürlüğe kadar yükselmiş, döneminin istatistik alanında en ünlü bilim adamlarından biriydi.

Kurtuluş Savaşını kazanan ulusun lideri Mustafa Kemal Atatürk, Osmanlı’da yapılan birkaç nüfus sayımının ve istatistiki çalışmanın güvenilir olmadığını biliyor ve doğru başlangıcı arıyordu.

Ama, önce bunu yapacak olan kurum, Merkezi İstatistik Dairesi oluşturuldu, nisan 1926’da. Başına da, iknası için bizzat Atatürk’ün çaba harcadığı dünya çapında bir bilim adamı getirildi. Camille Jacquart...

İstatistiğin felsefesini yapmış bu isim, dünyaya meydan okuyan genç cumhuriyetin yükseliş macerasının içindeydi artık. Günümüzdeki adı ile TÜİK’in kurucu başkanıydı.

1927 nüfus sayımı yapıldı. Sonuçlar çok bilimsel ve kesine yakındı. Bu sayım, “Türkler beceremez” diyen dünyanın da ilgisini çekiyordu. Önyargı kırılmalıydı. İstatistik ve rakamlar bir ülkenin namusuydu sonuçta. Gerçek, neyse olduğu gibi ortaya çıkmalıydı. Jacquart, altını çize çize yabancı basına konuştu: “Sonuçlar konusunda bana ve kurumuma hiçbir şekilde müdahale edilmemiştir!”

Çıktık açık alınla on yılda her savaştan... On yılda onbeş milyon genç yarattık her yaştan... dizelerine yakın bir sonuç çıktı. 13 milyon 648 bin 270 kişiydik... Ziraat ve sanayi sayımları da yapıldı. Evlenme istatistikleri ile fiyat istatistiklerinin düzenlenmesine, istatistik yıllıklarının yayımlanmasına da başlandı.

Rakamlar eğilip bükülmüyor, kimse kuruma karışmıyordu.

Camille Jacquart 1926-1929 tarihleri arasında tıkır tıkır işleyen saygın, güvenilir bir sistem kurdu.

Sonra...

El birliği ile bu hale getirdik.