Tutuklu bir tek kişi kalmadı.
★★★
Türkiye Taş Kömürü’ne (TTK) ve özel şirketlere ait işletmelerde ölümlü kazalardan “ders” alınmıyor.
1983 yılında Armutçuk’ta 103 madenci, 1992 yılında Kozlu’da 263 madenci göçük altında kalmıştı...…
Son üç yılda da madenlerde iş kazaları devam ediyor: 2019’da 63, 2020’de 61, 2021’de 70, bu yılın ekim ayında 53 madenci yaşamını yitirdi.
★★★
Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’ne ait Amasra Kömür İşletmesi’nin Bartın madeninde 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22-23-24-25-26-27-28.....
41 maden işçisi hayatını kaybetti.
Bu satırların yazıldığı dakikalarda arama kurtarma çalışmalarının sona erdiği belirtiliyordu; ocakta 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11...…madenci vardı.
58 madenci kurtarıldı, 11’inin tedavisi sürüyordu.
★★★
TTK’nin Zonguldak Kömür Havzası’nda 5 tesisi bulunuyor.
Kamu işletmelerini denetlemekle görevli yargı kurumu Sayıştay 2021 raporunda; TTK Genel Müdürlüğü ile Amasra, Armutçuk, Karadon, Kozlu, Üzülmez işletmelerine; 2019 ve 2020’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişlerinin gitmedikleri, denetim ve teftiş yapmadıkları bilgileri yer aldı.
★★★
ANKA Haber Ajansı’nın haberine göre Sayıştay, Amasra Kömür İşletmesi’nde 2019’da meydana gelen 190 kazanın 72’si, 2020’de 164 iş kazasının 157’si yeraltında gerçekleştiği notu düşüyor.
★★★
Sayıştay göçüklerin önlenmesi için de şu uyarıları yapıyor:
“Müessesede çalışan iş güvenliği uzmanları, nezaretçi, vardiya ve ocak mühendislerinin ocak içi denetimlerini sıklaştırmaları, tahkimat eksikliği ve hatası görülen yerlerde bu eksiklik ve hatalar giderilmeden çalışmaya müsaade edilmemesi, kazı usta ve yardımcılarına verilen tahkimat ve iş güvenliği eğitimlerinin periyodik olarak devam etmesi, tahkimat sisteminin gözden geçirilerek iyileştirilmesi dahil her türlü tedbirin alınması gerekmektedir.”
★★★
2019 Sayıştay Denetim Raporu’nda da, Bartın’daki Amasra Kömür İşletmesi’ndeki iş güvenliği sorunlarına dikkat çekilmiş, alınması gereken önlemler sıralanmış.
Eksi 300 kod (deniz seviyesinden 300 metre aşağıda) riskini tarif ederek uyarıda bulunulmuş.
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz Sayıştay’ın 2019 Denetim Raporu’nu, “Yapılabilecek en ciddi, en sert uyarı! Yalnızca patlamanın zamanı belirtilmemiş” diye tanımlıyor.
Yavuzyılmaz, defalarca Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) madencilik kazalarıyla ilgili verilen Meclis araştırması önergelerinin AKP ve MHP oylarıyla reddedildiğini de ekliyor.
★★★
33 yıl çalıştığı Bartın madeninin önünde HalkTV kameralarına konuşan Amasra CHP İlçe Başkanı Seyhan Bilgin, madenlerde en büyük maliyet unsurunun “güvenlik önlemleri” olduğunu vurguluyor.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) istatistikleri, iş kazalarının yüzde 98’inin önlenebildiğini gösteriyor.
TTK’nin 2021 yılı mali tablolarında öngörülen yatırımların gerçekleşemediği belirtiliyor.
Bunların yüzde kaçı işçi sağlığı ve iş güvenliği planlarını içeriyordu?
Üretim gücü düşüyor
Amasra’da bundan 10 yıl kadar önce 6 bine yakın çalışan varken, bugün işçi sayısı 600’e kadar geriledi.
Yine Sayıştay 2020 raporuna göre üretim daralmasına rağmen işletme aynı yıl 119 milyon 173 bin lira zarar yazmış.
TTK 2021 Faaliyet Raporu’nda “Madencilik Altyapı ve İyileştirme Projesi için 2021 Yılı Yatırım Programında” yer alan 18 milyon 53 bin TL revize ödeneğe karşın, söz konusu projede 479 bin 555 fiziki ve nakit harcama yapılarak ancak yüzde 2.66’lık gerçekleşme sağlanabilmiş.
Kömür ithalatını destekleyen politika
Rusya-Ukrayna savaşı ile enerji krizine giren piyasalarda kömüre talep arttı.
Kömürün tonu son bir yılda 150 dolardan, 500 dolara kadar çıktı.
Doğalgaz tedarikinde yaşanan kısıtlılık nedeniyle, kömür santralleri kapanma planları erteleniyor.
Türkiye kömür ithalatına yılda 10 milyar dolar ödüyor.
Nisan 2022 tarihi itibarıyla, ithal kömürle çalışan santrallere ton başına 2 bin 500 lira verilen teşvik, yerli kömür kullanan santrallerde bin 200 lira olarak belirlendi.
Kömür ithalatının ivme kazanmaya başladığı 2010 yılında ülke toplam taşkömürü tüketiminin yüzde 10.83’ü yerli kaynaklardan karşılanırken, 2021 yılında bu oran yüzde 3.30’a düştü.
TTK’nın Mart 2010-2020 yerli üretim karşılaştırmasına göre; 1 milyon 709 bin ton olan üretimi, 2020’de 870 bin tona kadar geriledi.
2020 yılında Türkiye 40 milyon ton kömür ithal ederek, Almanya’yı (30 milyon ton) geçerek Asya Pasifik bölgesi dışındaki en büyük kömür ithalatçı durumuna geldi.
Yerli kömürden uzaklaşan Türkiye, mevcut santrallerde yapması gereken çevresel planları da sürekli erteliyor.
