Arjantin’de başkanlık seçimlerini “El Loco” (Çılgın) lakaplı Javier Milei’nin kazanmasının şoku yaşanıyor. Milei’nin Arjantin ekonomisine dair en radikal önerilerinden biri yüksek enflasyonun nedeni olarak suçladığı Arjantin Merkez Bankası’nın kapatılması oldu.

Bir başka ifadeyle, Milei, ülkenin para politikasının ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından belirlenmesi gerektiğini düşünüyor. Ancak Arjantin Merkez Bankası’nın neredeyse sıfırlanan döviz rezerviyle ülkenin tam dolarizasyona geçmesi mümkün görünmüyor. ABD’li yayın kuruluşu Bloomberg için hesaplama yapan ekonomistlere göre Milei’nin fikrinin uygulanması için ülkenin yaklaşık 40 milyar dolara ihtiyacı var.

‘ŞOK TERAPİSİ’ PLANI

10 yıl önce yapılan bir araştırmaya göre, Arjantin vatandaşlarının yaklaşık 50 milyar dolarlık birikimi bulunuyor. Arjantin’de resmi kurlarda 1 dolar 357 pesoya denk geliyor. Televizyon yıldızlığından siyasete atılan Milei, oyların yüzde 55’inden fazlasını alarak zafere imza attı. G20 üyesi Arjantin’de Milei dönemi resmen 10 Aralık’ta başlayacak. Uzmanlar, üç haneli enflasyon rakamlarıyla mücadele eden, birçok kez borçlarını ödeyemediği için yurt dışı kaynağa erişimde sorun yaşayan Arjantin’de Milei’nin ‘şok terapi’si uygulayabileceğini belirtiyor.

ÖZELLEŞTİRMEYİ SAVUNUYOR

Milei’nin ekonomik vaatlerinin merkezinde vergileri düşürmek, Merkez Bankası’nı kapatmak ve Arjantin Pesosu’nu tedavülden kaldırarak tamamen ABD Doları kullanmak yer alıyor. Tabii tüm aykırılığına rağmen bu kararları almak için gerekirse referanduma gideceğini ve “oldu bittiye” getirmeyeceğini de ifade ediyor. Milei’nin ekonomik vaatleri Merkez Bankası’nın kapatılması ve ABD Doları’na geçilmesiyle sınırlı değil. Kendisi devletin ekonomide olabildiğince az yer almasını savunuyor. Bu sebeple kamu teşebbüslerinin tamamının, sağlık ve eğitim alanlarının da kademeli olarak özelleştirilmesi gerektiğini savunuyor.

Ülkenin yüzde 40’ı yoksul


Ekimde Arjantin’de yıllık enflasyon yüzde 142.7’ye yükselerek tarihi zirvesine çıktı. Yüksek enflasyonla boğuşan ülkede yoksulluk da artmış durumda. Resmi verilere göre yoksulluk oranı 2022 sonunda yüzde 39.2’ye ulaştı. Bu, ülkede 18.1 milyon kişinin yoksulluk sınırının altında bir geliri olduğu anlamına geliyor. Arjantin’de alım gücü düşerken başta Buenos Aires olmak üzere büyük şehirlerde kiraların gelirlerden hızlı artması da barınma krizi yaratıyor.

Para basmak sahtekarlıktır


“Eğer politikacıların elinden para basma makinesini alırsanız enflasyon düşer” ifadelerini kullanan Javier Milei, “Para basmak alım gücünü düşürdüğü için sahtekarlıktır; cebinizden siz fark etmeden zorla para almaktır” dedi. Milei temmuzda El Pais’e verdiği röportajda da kendisine neden ekonomiyi dolarize etmek istediği sorulduğunda, “Neden dolarize etmeyelim? Arjantin bir merkez bankası yokken dünyanın en zengin ülkesiydi” yanıtını vermişti.

YENİ BAŞKANIN SEÇİM VAATLERİ

■ Merkez Bankası’nı kapatacak.

■ Arjantin Pesosu’nu tedavülden kaldırıp para birimini dolar yapacak.

■ Vergileri azaltacak.

Eğitim dahil, kamu hizmetlerini özelleştirecek.